بخشی از مقاله
چکیده
منابع انسانی ماهر و متخصص برای یک سازمان همانند داراییهای فیزیکی و در برخی موارد ارزشمندتر ازآن می باشد و مدیریت سازمان به منظور ارتقاء سطح عملکرد خود با صرف هزینه های گزاف سعی دارد منابع انسانی موجود را تا رسیدن به سطح مطلوب، مورد آزمایش قرار دهد.هدف از مقاله حاضر، بررسی موانع ومشکلات اجرای حسابداری منابع انسانی در محیط حسابداری و گزارشگری مالی می باشد.در این تحقیق برای بررسی موانع و مشکلات اجرای سیستم حسابداری منابع انسانی، مدیران، سرمایه گذاران و اعتباردهندگان به عنوان استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری و به نمایندگی از طیف نسبتاً گسترده این دسته، حسابدارن به عنوان تهیه کنندگان اطلاعات حسابداری و همچنین مجامع حرفه ای و دانشگاهی رشته حسابداری به عنوان آموزش دهندگان حرفه حسابداری در نظر گرفته شده اند.این تحقیق از لحاظ دسته بندی تحقیقات براساس هدف، یک تحقیق توسعه ای محسوب می شود. از نظر چگونگی بدست آوردن داده های مورد نیاز نوع تحقیق توصیفی محسوب می شود. ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه بوده و اطلاعات به صورت پرسشنامه های بسته و تعدادی سؤال باز جمع آوری می گردد.
واژگان کلیدی: مدیریت، حسابداری، سرمایه انسانی.
مقدمه
جهان امروز جهان اطلاعات و ارتباطات است و براساس آخرین تعریفی که از حسابداری ارائه شده، حسابداری نیز یک سیستم اطلاعاتی است که بخشی از سیستم های اطلاعاتی مدیریت را در یک سازمان تشکیل می دهد. هدف اساسی سیستم های اطلاعاتی مدیریت، فراهم کردن اطلاعات لازم برای اعمال کنترل بر سیستم سازمان و اخذ گرفتن مناسب ترین تصمیم گیریها برای بقای رشد و توسعه آن است. نگرش نظام گرا به سازمان و پردازش اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت آن حتی در کشورهای پیشرفته نیز مقوله نسبتا جدیدی است که تحقیق و بررسی در ابعاد مختلف آن، موضوع روز به شمار می آید. اگر در ممالک پیشرفته حسابداری نوین عمری چند صد ساله دارد در کشور ما آشنایی عمومی با مفاهیم این رشته از دانش اجتماعی، سابقه ای پنجاه ساله دارد و بدیهی است که نگرش سیستمی به سازمان و مدیریت نیز پدیده هایی کاملاً نو هستند که هنوز به درستی در جامعه ما معرفی نشده اند.
در سالهای اخیر تقاضای زیادی برای سیستم اطلاعات مدیریت بوجود آمده است. تقاضایی که معلول بزرگ شدن سازمانها و پیچیدگی ماهیت و محیط اطراف آنها است. این تقاضا فقط از نیاز برای آگاهی عناصر درون سازمانی به منظور تصمیم گیریها و کنترل کاراتر فعالیتها برنخاسته است بلکه برای رقابت، بیشتر ماندن در بازار و پیشرفت و حتی پاره ای موارد بقای واحد اقتصادی، نیاز به اطلاعات درباره محیطی که آن فعالیت می کنند بسیار ضروری است و در نتیجه به تقاضا برای سیستم های اطلاعاتی مدیریت منجر شده است.نیاز به یک نظام اطلاعاتی مربوط به مسایل منابع انسانی بوسیله متخصصان بسیاری به عنوان یکی از مهمترین کمبودهای نظام اطلاعاتی در خسابداری مورد تاکید قرار گرفته است، زمینه ای که فارغ از ریشه ها و کمبودها حسابداری ایران می تواند توسط نظریه پردازان حسابداری و حسابداران باتجربه و علاقمند کشور شده، پاسخگوی بخش عمده ای از نیازهای حسابداری منابع انسانی در ایران باشد.
گذرگاهی که شاید بتواند این دارایی باارزش را که در کشورهای پیشرفته به اندازه سرمایه گذاریهای ثابت دیگر جدی تلقی شده، در کشور ما نیز بطور جدی مطرح کنند. استفاده از این نظریه جدید به هر دو گروه تصمیم گیری مدیریت و سرمایه گذار کمک موثر خواهد کرد و در عین حال تخمین درست تری از ارزش شرکت و بازده سرمایه گذاری در آن خواهد داد و به تخصیص کاراتر منابع در داخل شرکت منجر خواهد شد. به دلایل فوق بسیار ممکن است که حسابداری دارایی های انسانی یکی از نوآوریهای عمده در حسابداری را ارائه و معرفی کند و در طول دهه آتی کنترل تخصصی- حرفه ای آنرا بدست گیرد.تاریخچه تکوین حسابداری منابع انسانی دهه های اخیر شاهد پیشرفتهای تکنولوژیک چشمگیری بوده است. همزمان با این پیشرفتها در اقتصاد جهانی و ساختار بازار والگوهای اشتغال تغییراتی ایجاد شده است .
اثرات این پیشرفتها بر سطح و نوع اشتغال نمود قابل توجهی داشته است و از آن زمان که کارایی و کارسازی سرمایه مورد بررسی دقیق قرار گرفته است، موضوع مدیریت منابع انسانی نیز توجه زیادی را به خود جلب نموده است - پارکر و همکاران، . - 1373تعیین نقطه شروع حسابداری منابع انسانی به عنوان یک موضوع تحقیقی یا مطالعاتی مشکل است. در سال 1976 میلادی مجله حسابداری، سازمانها و جامعه فهرست مربوط به این بحث را که یازده تا از آنها مربوط به پایان نامه دوره دکتری بود و هنوز منتشر نشده بود، به اولین مرجع که اساس کار دابلینٌ و لاتکاٍ در سال 1390 بود، منتشر کرد. سال 1971 تا سال 1976 م دوره توجه هرچه بیشتر به حسابداری منابع انسانی بوده است.
در این سالها، زمان کوششهای پیگیر برای بکار گیری حسابداری منابع انسانی در سازمانهای تجاری بود و چندین شرکت به انتشار صورتهای مالی که در برگیرنده دارایی انسانی برمبنای سیستم حسابداری منابع انسانی بود، پرداخته اند. اما از سال 1976 تا سال 1980 دوره کاهش توجه به حسابداران منابع انسانی از طرف محافل علمی و دنیای تجارت به شمار می رود. در حقیقت علت کاهش توجه رسیدن تحقیق به مرحله ای بود که به همکاری شرکتها و سازمانهای علاقمند نیاز داشت تا روشهای ابداع شده در آنها به آزمایش گذاشته شود؛ اما در خلال این مدت افراد انگشت شماری شرایط و مهارتهای لازم را برای انجام دادن تحقیق یا به دست آوردن همکاری شرکتها داشتند. در نتیجه مطالعات اصلی اندکی صورت گرفت و حسابداری منابع انسانی در حد یک ایده باقی ماند و توسعه بیشتری پیدا نکرد. - - Morris
در سال 1970 بسیاری از نویسندگان علاقمند بودند تا به عنوان پیشکسوتان حسابداری منابع انسانی باشند و اندیشه جدیدی را ارائه کنند. این موضوع به طور متداول به حسابداری دارایی های انسانی اشاره می کرد، اما بیانیه های کوتاه درباره کارکنان، در بلند مدت موجب تعمیم اهمیت منابع انسانی گردید. در حقیقت، حسابداری منابع انسانی هرگز از مرحله تجویزی طرفداران اولیه اش به فعالیت شناخته شده مدیریت، توسعه و گسترش نیافت. اما، امروز بطور شگفت انگیزی در روند کلی دور شدن از اقتصاد صنعتی - تولیدی - به سمت اقتصاد خدمات تکنولوژیکی با استفاده هرچه بیشتر از دارایی های انسانی توسعه و گسترش آن مشاهده می شود.
این حرکت ممکن است موجب هدایت توسعه گسترش سیستمهایی گردد که برای سنجش و اندازه گیری بخش مهمی از هزینه های بسیاری از سازمانها طراحی شده است - مفتخر،. - 1375 تاکنون پرسشهای بسیاری مطرح گردیده است که، چرا سیستم حسابداری منابع انسانی در تمامی سازمانها اجرا نشده است؟ ممکن است الگوهای ارائه شده توسط نظریه پردازان اولیه حسابداری منابع انسانی بعنوان الگوهای ناقص مشاهده یا درک شده باشند یا آنکه، الگوهای ارائه شده به اندازه کافی معتبر بودند اما، به سادگی برای مدیران فاقد مطلوبیت بودند.واژه حسابداری داراییهای انسانی را می توان در ادبیات دهه 1960 تحت عنوان مدیریت کارکنان در پوشش جدید خود مدیریت منابع انسانی بازیافت که برای تحکیم بخشیدن به ادعای اهمیت محوری در مدیریت کوشش می کند.
ممکن است پدیده ای دوباره حسابداری منابع انسانی بخشی از علم معانی بیان باشد. و یا ممکن است در حال حاضر، یک علاقمندی واقعی در برخی از مدیران اجرائی برای سنجش ارزش منابع انسانی بر حسب واحد پول بوجود آمده باشد، تا مدیران ارشد را آماده نمایند که کارکنان را به عنوان باارزشمندترین دارایی ها مورد توجه قرار دهند - فلاکهولتر،. - 1379روشهای اندازه گیری ارزش منابع انسانی یکی از اهداف عمده حسابداری منابع انسانی، گسترش کاربرد روشهای متغیر و در خور اطمینان برای اندازه گیریارزش منابع انسانی - کارکنان - در سازمان است. برای تعمیم روشهای اندازه گیری ارزش منابع انسانی باید ارزش خدمات کارکنان و عواملی که روی این ارزش اثر می گذارند را مشخص کنیم. ارزش در علم اقتصاد دارای دو معنی متفاوت به شرح ذیل می باشد:
الف- قابل استفاده بودن یک منبع ب- قدرت خرید آن منبع
تمام تئوریهای ارزش در اقتصاد مبتنی بر این فرضیه است که منبع بتواند در آینده مطلوبیت و خدمات ایجاد کند. لادویگ فون َ می گوید:» ثروت فعلی، ارزش تنزیل شده یا ارزش سرمایه ای درآمدهای آینده است. اگر چیزی در آینده بازدهی مورد انتظار را نداشته باشد، ارزشی نخواهد داشت..« بنابراین، ارزش یک دارائی، ارزش بازدهی مورد انتظار آن در آینده است. برخی روشهای اندازه گیری ارزش منابع انسانی و مدلهای متداول اندازه گیری ارزش منابع انسانی به شرح زیر است:
الف- نظریه ارزش اقتصادی - ارزش فعلی - ُ
