بخشی از مقاله
چکیده:
سبک زندگی عنوانی است شناخته شده در علوم انسانی و سطح جهانی است که با موضوعات مهمی مانند انسان کامل، معیار بهنجار و نابهنجار، پیشگیری و درمان و غیره ارتباط مستقیم دارد. سبک زندگی شیوه نسبتاً ثابت است که افراد از طریق آن اهداف خود را دنبال می کنند. هر رفتاری که بخواهد مبنای اسلامی داشته باشد باید حداقلهایی از شناخت و عواطف اسلامی را پشتوانه خود قرار دهد.
سبک زندگی اسلامی در عین حال که تأکید بر رفتار دارد به عواطف، شناخت ها و نیت های افراد نیز نظر دارد. در سبک زندگی اسلامی خانواده به عنوان واحد اجتماعی دارای بیشترین و عمیقترین مناسبات اجتماعی است مذهب در سبک زندگی اسلامی می تواند روابط زناشویی و خشنودی آنها را تقویت و استحکام بخشد. هدف پژوهش حاضر تعیین نقش سبک زندگی اسلامی در خشنودی زناشویی است و نتایج به دست آمده حاکی از آن است که سبک زندگی اسلامی در خشنودی زناشویی نقش دارد.
مقدمه و بیان مساله:
سبک زندگی عنوانی شناخته شده در بیشتر علوم انسانی و در سطح بینالمللی است که با موضوعات مهمی مانند انسان کامل، معیار بهنجار و نابهنجار، پیشگیری و درمان و غیره ارتباط مستقیم دارد. سبک زندگی بخشی از زندگی است که عملاً تحقق می یابد و دربردارنده طیف کامل فعالیتهایی است که افراد در زندگی روزمره انجام میدهند - کاویانی، . - 1392 مفهوم سبک زندگی در روانشناسی ابتدا توسط آدلر و پیروانش مطرح شد.
آنچه رویکرد آدلر به سبک زندگی است با آنچه رویکرد اسلامی می نامند دارای شباهت ها و تفاوت هایی است. در سبک زندگی اسلامی به آموزههای اسلامی و کلیت اسلام توجه شده است که با تمام زندگی افراد و ابعاد آن مرتبط است - کاویانی، . - 1386 روانشناسی و علوم دیگر که به مطالعه سبک زندگی می پردازند بیش از آنکه به شناختها و عواطف فرد به عنوان سازه های ذهنی نظر داشته باشند، رفتارهای فرد را به صورت عینی و شهود مورد مطالعه قرار میدهند.
اما سبک زندگی اسلامی قدری متفاوت است از آن جهت که - سبک - است و به رفتاری می پردازد و از آن جهت که - اسلامی - است نمی تواند بی ارتباط با عواطف و شناختها باشد. هر رفتاری که بخواهد مبنای اسلامی داشته باشد باید حداقلهایی از شناخت و عواطف اسلامی را پشتوانه خود قرار دهد. در عین حال که تأکید آن بر رفتار است به عواطف، شناخت ها و نیت های زیرین نیز نظر دارد - کاویانی، . - 1392 در سبک زندگی اسلامی، باور به توحید و یگانگی پروردگار، زندگی انسان دارای هدف شده و آن قرب الهی است و تأثیر رفتارهای انسان برای رسیدن به یک هدف مورد توجه قرار میگیرد و در همه موارد رعایت عدالت و میانه روی مورد توجه قرار گرفته و به روابط ظاهری و باطنی و تقوا توجه فراوان میشود.
خانواده از کنش متقابل یک مرد و زن حاصل می شود که برخی شرایط قانونی را پذیرفتهاند و به عمل آنها ازدواج اطلاق می شود. از مهمترین عواملی که کارکرد مؤثر خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد رضایت زوجین از یکدیگر است - فاضل، . - 1390 هاوکینز - 1974 - 1 خشنودی زناشویی یعنی احساس عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده زن و شوهر، موقعیتی که همه جانبه های ازدواجشان را در نظر میگیرند، در واقع نگرش مثبت و لذتبخشی است که از جنبههای مختلف زناشویی خود دارند - پورغفاری، . - 1389 در سبک زندگی اسلامی خانواده به عنوان مهمترین واحد اجتماعی دارای بیشترین و عمیق ترین مناسبات انسانی است و منبع اولیه نیازهای اساسی فرد محسوب می شود.
فرد در بستر خانواده خواست های جامعه را می آموزد و این شناخت او را به رفتاری معین رهنمون می سازد. انتخاب همسر و ازدواج از مهمترین تصمیم هایی است که در تشکیل خانواده و زندگی اجتماعی گرفته میشود. متخصصان روانشناسی خانواده، معیار خود را در بررسی کیفیت روابط زناشویی، سطح رضایت زناشویی و خشنودی زناشویی آن قرار می دهند. خشنودی زناشویی یکی از مهمترین عوامل پیشرفت و دستیابی به اهداف زندگی است که تحت تأثیر عوامل درونی و بیرونی قرار دارد.
علی رغم توجه به همسانی عقاید و مذهب و تمایلات فرهنگی زوجین، افزایش طلاق و نارضایتی زوجین از زندگی و تأثیر سوء این پدیده بیانگر این مدعا است که برخورد مقبولی با تشکیل خانواده و رضامندی زوجین نشده است. مذهب در سبک زندگی اسلامی می تواند روابط زناشویی و خشنودی آن ها را تقویت و استحکام بخشد. از منظر دین رضایت مندی زناشویی حالتی است که در آن زن و شوهر از ازدواج با یکدیگر و با هم بودن احساس طمأنینه و آرامش داشته باشند - روم، . - 21
مهمترین نکته در تبیین فلسفه ازدواج در قرآن، آرامش روانی زوجین می باشد. این آرامش روانی زمینهساز خشنودی زناشویی است. براساس آموزه های دینی از مهمترین مسائلی که زمینه آرامش و رضایت از زندگی زناشویی را فراهم می سازد، پایبندی زوجین به دستورات مذهبی و اسلامی است. خشنودی زناشویی زمانی تحقق می یابد که زن و شوهر ارتباط خوبی با مبدأ داشته باشند و برای معاد خود نیز کار نیک انجام دهند و پایبند به احکام و دستورات الهی باشند تا زمینه را برای خشنودی و رضایت زناشویی فراهم آورند. - امرایی، . - 1394
با توجه به اهمیت و چگونگی سبک زندگی در جامعه اسلامی و داشتن برنامه های مشخص در اسلام برای رسیدن به زندگی متعالی در دین الهی پرداخت به الگوهای زندگی براساس آموزه های اسلام یکی از دغدغه های مهم به شمار می رود که با عنایت به تأکیدات رهبر فرزندانه انقلاب بر ضرورت تبیین آن باید مورد توجه قرار گیرد. از آنجا که مذهب و سبک زندگی اسلامی از عوامل رضایتمندی زناشویی به شمار می رود کمبود پژوهش هایی در این زمینه که زوجین را با هم و در کنار یکدیگر مورد بررسی قرار دهند ما را بر آن داشت تا نقش سبک زندگی اسلامی در خشنودی زناشویی را مورد پژوهش قرار دهیم. در ارتباط با سبک زندگی و خشنودی زناشویی تحقیقاتی انجام گرفته است.
منجزی و همکاران - 1390 - در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که سبک زندگی اسلامی و نگرش مذهبی سبب فزونی رضایت زناشویی شده است. حیرت و همکاران - 1393 - به این نتیجه دست یافتند که بین ابعاد سبک زندگی اسلامی و سازگاری زناشویی همبستگی مثبت و معناداری وجود داشته است. پورمیدانی و همکاران - 1393 - در تحقیقی نشان دادند که بین سبک زندگی اسلامی و رضایت زناشویی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و سبک زندگی اسلامی می تواند تا 20 درصد رضایت زناشویی را تبیین کند.
روبینسون1 و بلاتون - 2008 - 2 به بررسی ازدواج مذهبی بر خشنودی زناشویی پرداختند. نتایج نشان داد که جهت گیری مذهبی بر روی صمیمیت و تعهد زناشویی تأثیر دارد. اعمال مذهبی نیروی تازهای به خانواده و اعضای آن می دهد و رضایت زناشویی را بیشتر می کند. ماهونی - 2008 - 3 در تحقیقی با عنوان مذهب و خشنودی زناشویی به این نتیجه رسید که عمل به باورهای دینی موجب افزایش مشارکت کلامی و کاهش تعارضات و اختلافات زناشویی و خانوادگی شده و سبب فزونی رضایتمندی زناشویی گردیده است.
دادلی4 و کوسیسکی - 2009 - 5 به بررسی رابطه ایدئولوژی مذهبی و رضایت زناشویی پرداختند نتایج نشان داد که همبستگی قوی بین رضایت زناشویی و اعمال مخصوص مذهبی و تجربه مذهبی وجود دارد و همبستگی مثبت و معناداری بین آنها برقرار است و از آنجا که امروزه شاهد ورود فرهنگ های مختلفی در جامعه هستیم و با توجه به تفاوتهای آن با سبک زندگی اسلامی، چالش ها و مشکلاتی را برای جامعه ایجاد کرده است و تغییر در فرهنگ و نوع نگاه خانواده با تغییر در فرهنگ عمومی در ارتباط است لذا برای اصلاح آن باید برنامه ریزی کرد و به مردم و علی الخصوص زوجین زندگی و مهارت هایی براساس چارچوب تعریف شده دین و اسلام آموزش داد تا خانواده و جامعه از آسیبهای بیشتری مصون بماند. لذا بر آن شدیم تا در این پژوهش به تحلیل و واکاوی تأثیر سبک زندگی اسلامی و اهمیت آن بر خشنودی زناشویی بپردازیم. بنابراین اساسی ترین سوال تحقیق عبارتند از: آیا سبک زندگی اسلامی در خشنودی زناشویی تاثیر دارد؟
