بخشی از مقاله
چکیده:
توسعه سیستم هاي حمل ونقل هوشمنددرکشورباید با محوریت افزایش ایمنی انجام گرددو پس ازآن به پارامترهایی مانند رضایت عمومی، کاهش تراکم ترافیک، کاهش مصرف سوخت و بهبودمحیط زسیت ونیزکاهش مصرف انرژي وزمان تاخیر توجه گردد.اولویت تجهیزسیستم هاي حمل ونقل هوشمند بایددرنقاط حادثه خیز راه هاي کشور - تونل ها، پل ها، گردنه هاي مه گیرونقاطی که آمارتصادف بالاست - نسبت به آزادراه هاي کشور، درنظرگرفته شود. - طبیبی وعارفی، - 1384 .
با توجه به وضعیت نابسامان ایمنی تردد جادهاي و امدادرسانی در کشورها و بالا بودن تصادفات جادهایی لذا بهره گیري از مزایاي سیستم حمل ونقل هوشمند،در کشور ما اهمیتی دو چندان دارد. تعداد تلفات تصادفات جاده ایی در سال براي ما، در مقایسه با تعداد تلفات سایر کشورها عدد فوقالعاده بالایی است.درشرایط فعلی کشورماازنظر توسعه سیستم هاي حمل ونقل هوشمند درموقعیت ضعیف قراردارد، اما پتانسیل هاي لازم درموردنیروي انسانی و تامین بودجه وجوددارد.
-1مقدمه :
سیستم حمل ونقل هوشمند یا به اختصار ١ITS، بکارگیري مجموعه اي ازفناوري هاوتجهیزات مانند حسگرهاي پیشرفته ،پردازشگرها وفناوري اطلاعات وارتباطات درسیستم حمل ونقل است که این امکان راپدیدمی آورد که شبکه حمل ونقل به طوریکپارچه اداره گردد.درواقع ITS، عمکردحمل ونقل سنتی را بااستفاده ازتبادل الکترونیکی داده ها، توسعه می دهد. بااین شیوه ظرفیت حمل ونقل جاده اي نیز افزایش می یابد،بدون آنکه لزوما به افزایش فیزیکی تعدادخطوط جاده ها نیازباشد.
استفاده ازITSدولت، بخش خصوصی ونیزبخش صنعت راقادرمی سازد که ازفناوري هاي جدید براي بهبود امنیت ،اطمینان ازصحت اطلاعات ،آسایش،افزایش پویایی،کاهش تراکم ترافیک ،کاهش مصرف سوخت وآلودگی استفاده کند. بااستفاده ازITS ، کیفیت ودسترسی اطلاعات هم به سرویس دهندگان وهم به رانندگان افزایش میدهد وهمچنین این امکان فراهم میگردد که بتوان به سرعت، تجهیزات وسرویس هاي یکسان را درمحیط هاي متفاوت بکار میرود - سازمان راهداري وحمل ونقل جاده اي کشور - .
٢-مزایای :ITS
مزایاي سیستم حمل ونقل هوشمندشامل همه حیطه هاي حمل ونقل میشوند.ازجمله مالکان وگردانندگان شبکه حمل ونقل خصوصی و دولتی، خودروسازان وصنایع مرتبط، صنعت وتجارت، مسافران.ازجمله مزایا میتوان به مواردزیر اشاره کرد:
-1 -2 سلامت وامنیت - کاهش تصادفات - :خدمات ITS حمل ونقل راسالم تروایمن ترمیکند وحوادث وبلایاي طبیعی وانسانی کاهش می یابد.مثلا با طرح ریزي ازقبل میتوان زمان واکنش خدمات اضطراري را با تخلیه سریع مسیر ي که به سمت منطقه حادثه دیده منتهی میشوند،کاهش دادو حق تقدم رابراي وسایل نقلیه اضطراري مهیا کرد.این خدمات میتوانند با هشداردادن به مسافران درموردشرایط ومناطق خطرناك - سامانه هاي هشداردهنده تصادف وکنترل اوضاع جوي وجاده اي - ،مداخله درامر رانندگی ،ازتعداد تصادفات کاسته میشود.
این سامانه میتواند مقررات ایمنی رااجراکند - مثلا بکارگیر دوربین براي ثبت تخلفات سرعت وعبور ازچراغ قرمز - .رانندگان متخلف رامتوقف کند، بارهاي مخاطره آمیز راکنترل و ردیابی کندو بر کانتینرهاي مشکوك نظارت کند.علاوه براین،ITSمیتواند براي عبور دوچرخه سواران وعابرین ،کودکان وافرادسالمند و نیزمعلولین و...باافزایش دیدراننده وکاهش اتوماتیک سرعت وسیله نقلیه اي که درحال نزدیک شدن به تقاطع است ویاکمک کردن به رانندگان ناتوان باهشدارها ووسایل بصري ،جاده رابراي مردم ایمن میسازد. - سازمان راهداري وحمل ونقل جاده اي کشور - .
-2 -2کاهش ازدحام :باکنترل ورودي هاوخروجی هاي بزرگراه ها،راهنماي مسیرجایگزین،اطلاع رسانی به راننده ومسافر،پرداخت الکترونیکی عوارض،ونیزدریافت هزینه ازکامیون داران.چون بیشنرین خسارت رابه زیرساخت واردمیکنند. - سازمان راهداري وحمل ونقل جاده اي کشور - .
-3 -2 نظارت وحفاظت زیست محیطی:
تعدادزیادي وسیله نقلیه موتوري درسراسر دنیا مشاهده میشود و ترافیک جاده اي روزبه روزبیشترمیشود.اثرات زیست محیطی ناشی ازدود وسروصدا بشدت درحال افزایش است. لازم است اقدامات ضروري ومشخصی از بخش حمل ونقل نسبت به بهبودمحیط زیست بخصوص کاهش مونوکسیدکربن - - CO واکسیدهاي نیتروژن - - NOX ومدیریت ترافیک شهري وغیرشهري صورت گیرد.دراین خصوصITS پیشنهادات بسیاري دارد.به عنوان مثال کاهش ازدحام ترافیکی ویاتشویق مردم به استفاده ازوسایل نقلیه عمومی مستقیما میتوانداز دودناشی ازوسایل نقلیه والودگی هوا بخصوص درنواحی مرکزشهر بکاهد. همچنین باکنترل دستی میتوان مناطق حساس ازنظرمحیط زیست رامحافظت کرد - شرکت کنترل ترافیک کلان شهرتهران - .
-3کاربردهاي :ITS
عاملین اصلی درتوسعه ITSمشابه افرادي هستندکه درگیر یک پروژه ساخت هستند؛مشتري،مشاورحرفه اي،فراهم کنندگان محصولات وخدمات،پیمانکارن. مشتري میتواند یک مرجع دولتی یاخصوصی باشد.متخصصین ITS که درکارمشاوره ومدیریت واجراهستند،میتوانندمهندس عمران،برق ومدیریت حمل ونقل باشند.آنها هزینه هاي پروژه راتعریف میکنندو توسعه دهندگان وفراهم کنندگان لوازم راراهنمایی میکنند - در زمینه نرم افزاروسخت افزارکامپیوتر،سنسورها،شبکه هاي ارتباطی ودستگاه هاي مربوط به زیرساخت،دوربین ها و... - . - سازمان راهداري وحمل ونقل جاده اي کشور - .درجدول1-1 کاربردهاي ITSرامشاهده می کنید.
-4تجهیزات ITSشامل مواردزیراست:
۴-١-تجهیزات هوشمندسازي چراغ هاي راهنمایی: هدف ازهوشمندسازي چراغ هاي راهنمایی تقاطع ها،به حداقل رساندن متوسط تاخیر وسایل نقلیه عبوري پشت چراغ قرمزاست
-2-4 سیستم ترددشمار: - شناساگرها - ،اطلاعات وداده هاي مربوط به وضعیت وسایل نقلیه وجریان ترافیک راجمع آوري مینمایند.
-3-4 سیستم توزین درحال حرکت - : - WIM
