بخشی از مقاله
چکیده
ادبیات پایداری نوعی ازادبیات است که درآن به بیان مظلومیت ها ورنج های مردمی میپردازد که گرفتارنظامی استبدادی هستندوآن چه که درنظم ونثرآن عمومیت دارد، نهی سکوت دربرابراستبداد،قیام دربرابرظلم وامید به آینده ای پیروز....است. در قلمرو تاریخ اسلام، از سپیده دم ظهور و بعثت پیامبر - ص - در مقابل مفاخره ها و خودستایی های جاهلیت که گاه شبیخون ها، قتل ها و...خویش را میستودند، زبانی فاخرتر و فراتر، گسترده و با شکوه چهره نمود که ادبیات پیشین عرب در مقابل آن – با همه ی قدرت و توان- بی رنگ و بیفروغ شد.
زیباترین سروده های پایداری در تاریخ اسلام را باید در حماسه ی شگفت و عظیم عاشورا ازامام حسین - ع - وخطبه های ستم برانداز زینب - س - و امام سجاد - ع - که نمونه های درخشان ادب مقاومت در مقابل بیداد به شمار می روند. از معروف ترین ستارگان ادبیات مقاومت عرب»محمود درویش«،»شیخ قاسم«،»توفیق زیاد«،»سالم جبران«،»راشد حسینی«،»حنا ابوحنا«،»عصام عباسی«،»سلیم یوسف جبران«،»تالیف صالح سلیم«،... .« شعر مقاومت معاصر، هر چند ادامه ی مقاومت در شعر کلاسیک عرب است، اما با افزوده شدن عناصری به آن، در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم با بیداری ملل عرب همراه شد و با رواج شعر نو در این قلمرو تجلی و وضوح یافته است.
مقدمه
ادبیات پایداری نوعی ازادبیات است که درآن به بیان مظلومیت ها ورنج های مردمی میپردازد که گرفتارنظامی استبدادی هستند این نوع ازادبیات باتوجه به مقتضیات زمان دردوره های مختلف بروزپیدامیکند.پیام ها ومضمون های نهفته درادبیات پایداری میتواند متفاوت باشد.اما آن چه که درنظم ونثرآن عمومیت دارد، نهی سکوت دربرابراستبداد، بیان مظلومیت ها ورنجها، ستایش مجاهدان راه آزادی وآزادگی، قیام دربرابرظلم، ارج نهادن برسرزمین وامید به آینده ای پیروزاست.
» ودر یک تعریف کلی به سروده ها و نوشته هایی که موضوع اصلی آن، دعوت به مبارزه و پایداری در برابر متجاوزین باشد، ادبیات پایداری یا مقاومت میگویند. در واقع » ادبیات پایداری عبارت است از آثاری که تحت تاثیر شرایطی چون اختناق و استبداد داخلی، نبود آزادی های فردی و اجتماعی، قانون گریزی و قانون ستیزی با پایگاه های قدرت، غصب و غارت سرزمین و سرمایه های ملی و فردی و ... شکل میگیرند؛ و جان مایه ی این آثار، مبارزه با بیداد داخلی یا تجاوز بیرونی از همه ی حوزه های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و ایستادگی در برابر جریان های ضد آزادی است.« - سنگری، - 9:1380
بنابراین ادبیات پایداری نوعی ازادبیات متعهد و ملتزم است که از طرف مردم و پیشروان فکری جامعه در برابر آن چه حیات معنوی و مادی آن ها را تهدید میکند، به وجود میآید. » ادبیات پایداری، ادبیات ستیهندگی، عشق ، حماسه و عرفان است. ادبیات توفنده و پر تلاطم که آسودگی به یاس و سکون را نمیپذیرد و بسان روح پیوسته در کالبد خمود ادبیات هر عصر دمیده میشود؛ درواقع این گونه ی ادبی، در طول تاریخ و در کشاکش تهاجم قدرت ها و تدافع جوامع سلطه ناپذیر، همواره به مثابه ابزار و سلاحی باز دارنده رخ نموده وموجبات احیاء تداوم و بقای فرهنگی جوامع مورد هجوم یا تحت سلطه را فراهم آورده است. -
«امیری خراسانی - 90 :1387 وبه عبارتی باسلاح واژه به ستیزبدی رفتن وباهدف آگاهی وبیداری مردم نظم ونثرگفتن، ادبیات مقاومت رامیسازد. ادبیات مقاومت میتواند مواردی چون هجو، طنز، حبسیه، داستان، نمایش وسروده هایی که مشمول اعتراض میباشندرادرحوزه ی خودقراردهد. موضوع ادب پایداری مبارزه دربرابرهرنوع استبداد، تحقیروبندگی است. واژه ی مقاومت و ادب مقاومت بر گرفته از ادبیات و فرهنگ عرب است و عنوان »ادب المقاومه« در دههی شصت در ایران کاربرد یافت و معادل فارسی آن »ادبیات پایداری« نیز به کار میرود. این عنوان نخستین بار در جریان مبارزات ضد استعماری مردم مغرب عربی خصوصاً الجزایر رایج شد.
در قلمرو تاریخ اسلام، از سپیده دم ظهور و بعثت پیامبر - ص - در مقابل مفاخره ها و خودستایی های پوک جاهلیت که گاه شبیخون ها، قتل ها، دزدی ها و سیاهی های دهشت زای خویش را میستودند، زبانی فاخرتر و فراتر، گسترده و با شکوه چهره نمود که ادبیات پیشین در مقابل آن – با همه ی قدرت و توان- بی رنگ و بیفروغ شد. ونخستین سروده ها در ستایش و دفاع از ساحت پیامبر - ص - و مسلمانان شکنجه شده سروده شد،که درادامه به ذکرنمونه هایی ازآن پرداخته می شود.
شاید نخستین سروده هایی که در ستایش و دفاع از ساحت پیامبر - ص - و مسلمانان شکنجه شده سروده شد، قصاید ابوطالب باشد. هنگامی که ابوطالب دید کار به سختی کشیده و هر قبیله ای از قریش، افراد مسلمان شده ی خود را شکنجه میدهند و از دین شان باز میدارند، در میان بنی هاشم و بنی مطلب وعبد مناف به پاخاست و آنان را به حمایت از رسول خدا - ص - و نگهداری وی دعوت کرد. سپس همگی جز ابولهب به وی پیوستند و دعوت وی را در حمایت از رسول خدا - ص - پذیرفتند.
