بخشی از مقاله
چکیده
زمینه: اهمال کاری پدیده ای است که پیامدهای روانی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نامطلوبی به دنبال دارد و در نهایت موجب خسارات مادی و معنوی فراوان برای افراد و جامعه می شود.شناخت عوامل فراشناختی اثر گذار بر اهمال کاری می تواند به بهبود عملکرد کاری، روابط بین فردی و موفقیت در کارها منجر شود. از این روی مرور ادبیات پیشین در مورد اهمال کاری و عوامل مؤثر بر آن و تبیین باورهای فراشناختی درباره اهمال کاری به عنوان عامل ضروری به نظر می رسد.
لذا در این مقاله که صرفا یک مقاله توصیفی- مروری است، و با استفاده از اسناد و مدارک، سایت ها و مجلات الکترونیک موجود، سعی بر آن شده است تا ضمن بیان مفاهیمی از جمله اهمال کاری، اهمال کاری تحصیلی و فراشناخت، به نقش اساسی باورهای فراشناختی درباره اهمال کاری در اهمال کاری افراد پرداخته شود . نتیجه این تحقیق حاکی از شناخت دو باور فراشاختی مثبت و منفی درباره اهمال کاری می باشد.
مقدمه
واژه انگلیسی procrastination در فارسی معادل، تعلل، اهمالکاری، سهل انگاری و به تعویق انداختن کار می باشد - الیس ونال1، 1977؛ ترجمه فرجاد، . - 1382 سابقه تاریخی اهمال کاری به سه هزار سال قبل بر می گردد،ولی در حدود چهل سال است که این بخش در روانشناسی مطرح شده است. اما حتی امروز برای ما قابل فهم نیست که چرا کاری را که اکنون می توانیم انجام دهیم به تأخیر میاندازیم - استیل2، . - 2001 مبحث اهمال کاری در روانشناسی کشور ما مفهومی نسبتا جدید است. متأسفانه چنین پدیده زیان باری اگر چه در کشورهای مختلف پژوهشهای بسیاری را برانگیخته و بین افراد جامعه در سطوح مختلف از افراد عامی گرفته تا فرهیخته، مصادیق مختلف آن دیده میشود، در کشور ما مورد توجه قرار نگرفته است.
از نظر روانشناسی،اهمال کاری به این معنی است که شخص تصمیم می گیرد به انجام کاری می گیرد اما انگیزه لازم برای انجام آن فعالیت در چهارچوب زمانی مورد انتظار و تعیین شده را ندارد - کنوس، 2000، به نقل از استیل،. - 2007 اهمال کاری به تأخیر غیرمنطقی رفتاردر آغاز کردن، کامل کردن تکالیف، وظایف و فعالیتها در مدت زمان تعیین شده اشاره دارد
اولین تحلیل تاریخی بر روی اهمال کاری توسط میلگرام در سال - - 1992 نوشته شد که در آن اشاره به رشد اهمال کاری همراه با پیشرفت جوامع میشود و نخستین کتاب در زمینه اهمال کاری توسط فراری، جانسون و مک کوئن - - 1995 انتشار یافت. آنان در این کتاب عنوان میکنند که هزاران سال است که اهمال کاری وجود دارد اما معنی و مفهوم منفی خود را از زمان ظهور انقلاب صنعتی کسب کرده است. قبل از این اهمال کاری به عنوان امری کاملا طبیعی حتی گاهی اوقات در معنی مثبت بکار میرفت
اهمالکاری با توجه به پیچیدگی و مؤلفههای شناختی، عاطفی و رفتاری آن تظاهرات گوناگونی دارد.
1 اهمالکاری تحصیلی: به عنوان طفره رفتن از انجام تکالیف، آماده شدن برای امتحان و نوشتن مقالهها در آخرین روزها و لحظات ترم تحصیلی.
2 اهمالکاری عمومی یا کلی: که همان طفره از انجام فعالیتهای جریان عادی زندگی روزمره طبق برنامه زمانبندی شده و انجام آن در زمان تعیین شده می باشد.
3 اهمالکاری در تصمیمگیری: عدم توانایی اتخاذ تصمیم به موقع وفوری در رویارویی با بسیاری از شرایط و مشکلات زندگی.
4 اهمالکاری روانرنجورانه: تمایل در به تأخیر انداختن تصمیمات مهم زندگی - به علت اضطراب، نگرانی افسردگی یا بیماری و ناراحتیهای روانی دیگر - .
5 اهمالکاری وسواسی اجباری - یا غیرعادی - : بروز همزمان اهمالکاری در تصمیمگیری و اهمالکاری رفتاری در یک شخص میباشد. اما متداول ترین شکل اهمالکاری، در سنین نوجوانی و جوانی اهمالکاری تحصیلی است
اهمالکاری تحصیلی را تمایل غالب و همیشگی فراگیران برای به تعویق انداختن فعالیتهای تحصیلی تعریف نمودهاند که تقریبا همیشه با اضطراب توام است
اهمالکاری تحصیلی از نظر فراوانی و شدت بین همه دانش آموزان یکسان نیست. برخی از آنان فقط در برخی شرایط و تکالیف تحصیلی اهمالکاری می کنند درحالیکه تعدادی دیگر در بسیاری از شرایط اهمالکار هستند.
دانش آموزان ممکن است در زمینه تصمیم گیری برای انجام یک تکلیف مشکل داشته باشند و یا در مورد انجام تکلیفی برنامه ریزی کنند اما تا لحظه آخر به آن عمل نکنند و یا ممکن است در آخرین لحظات به یاد آورند که باید تکلیفی را انجام دهند بدون آنکه به آن فکر کرده باشند و برای آن برنامه ریزی کرده باشند و زمان زیادی برای آن داشته باشند. در چنین شرایطی با ناامیدی و اضطراب شروع به انجام آن تکلیف می کنند که نتیجه تلاشهایشان در اغلب اوقات چندان مطلوب نخواهد بود
تحقیقات صورت گرفته در حیطه اهمالکاری متنوع وپراکنده است جهت سازماندهی به قسمتی از این پژوهشها آنها رادر5بخش اصلی تقسیم میکنیم:
1 بررسیهای آماری اهمالکاری - مثل بررسی تفاوتهای جنسیتی،شیوع و... - -2پیامدها و-3 قسمتی از پژوهشهایی که صورتهای مثبتی از اهمالکاری را موردتوجه قراردادهاند.-4پیشایندهاو-5 تبیین ودلایل مطرح شده برای اهمالکاری - فقرمدیریت زمان،باورهای ناکارآمد،دلایل فیزیولوژیکی.... - ومبانی نظری اهمالکاری - ازدیدگاه رفتاری،شناختی،روان تحلیل گری و... - .
در خصوص پیشآیندهای اهمال کاری محققان به عوامل مختلفی اشاره نمودهاند از قبیل اضطراب و وابستگی، ترس از ارزیابی منفی، عزتنفس پایین ، ترس از شکست ، احساس شرم وگناه ، تنفر از کار، فقدان انرژی ، کمالگرایی ، درماندگی آموخته شده ، خودکمبینی، پائین بودن سطح تحمل و عصبانیت.
ادبیات اهمال کاری درمورد علل و یا همبستههای اهمال کاری امکانات زیادی رامطرح کرده است.بررسیها نشان دادهاند که اهمال کاری نه تنها یک مشکل مدیریت زمانی بلکه فرایند پیچیدهای است که شامل مولفههای هیجانی شناختی و رفتاری است
در تقسیم بندی علل اهمال کاری دو دسته کلی علل روانشناسی و فیزیولوژیکی مد نظر قرار گرفته است از جمله اضطراب ، خودارزشی پایین، خودآگاهی کمتراز سایرین ، نقص در عملکرد لوب پیشانی در زمینه برنامه ریزی ، توجه، کنترل تحریکات و متغیرهای مزاحم
برخی دیگر از محققان اصلیترین دلیل اهمال کاری را ترس و اضطراب مربوط به شکست میدانند، که ترکیبی برآمده از اضطراب ارزیابی عملکرد کمالگرایی ناسازگارانه، کمبود اعتماد به نفس و خودکارآمدی است - فراری، پارکر و ویر، 1992؛ فراریو همکاران،1922؛ فراری، 1991؛ سولومون و راثبلوم، . - 1984 در این حالت شخص بیشتر وقتش را صرف نگرانی و اضطراب در مورد امتحانات و انجام کارها میکند تا اینکه به انجام آنها اقدام کند
عزت نفس وخودکارآمدی در مطالعات مختلف ارتباطی منفی با اهمالکاری نشان داده است
باورهای منفی فرد درمورد تواناییهای خود ودست کم گرفتن قابلیتهای خود - یا همان خودکارآمدی - دلیل دیگری برای اهمال کاریکردن در انجام امور است
افراد اهمال کار در حیطه شناختی دچار باورهای غیر منطقی و ناکارآمدی هستند که می توانند آن هارا در مواجهه با موقعیتی خاص گمراه کنند و در نتیجه سبب می شود که افراد اهمال کاری راهبرد نامناسبی را جهت انجام فعالیت مد نظر در پیش بگیرند.درمان های شناختی رفتاری CBT در بررسی افکار غیر منطقی تنها بر اصلاح این باورها تأکید می کنند و چگونگی اثر گذاری این باورها را در جریان اتخاذ تصمیم، در افراد اهمال کار را مشخص نمی کنند، از این روی مطالعه نقش فراشناخت و باورهای فراشناختی درباره اهمال کاری هدف این تحقیق است که در ادامه به آن پرداخته می شود.
شناخت عبارت است از جریان های فکری، یادگیری، نحوه ی سازمان دهی، ذخیره سازی و به کارگیری اطلاعات
فراشناخت عبارتست از هر نوع دانش یا فرایند شناختی که در آن ارزیابی، نظارت یا کنترل شناختی وجود داشته باشد - فلاول، 1979، موسس،،. - 2002ولز - - 2009، فراشناخت را شناخت درباره شناخت می داند. از یک نظر، آن را می توان به عنوان یک جنبه عمومی از شناخت در نظر گرفت که در تمام فعایت های شناختی نقش دارد. برخی از جنبه های خاص فراشناخت با اختلالات روان شناختی رابطه دارد. فراشناخت، آنچه ما مورد توجه قرار می دهیم و وارد حیطه هوشیاری خود می کنیم، ارزیابی ها و تأثیر انواع راهبردهایی که ما برای تنظیم افکار و احساساتمان به کار می بریم را شکل می دهد
فراشناخت شامل دو حیطه گسترده باورهای فراشناختی مثبت و باورهای فراشناختی منفی است که اختلالات روانی در درون آن ها قرار می گیرند.باورهای فراشناختی مثبت به فواید و سودمندی های درگیر شدن در فعالیت های شناختی تشکیل دهنده ی» سندرم شناختی- توجهی« مربوط می شوند. همچنین به پیشرفت بازبینی نگرانی، نشخوار فکری و تهدید و کنترل شناخت نیز مربوط می شوند.چون باورهای فراشناختی مثبت شخص را هدایت می کند که یک راهبرد مقابله ای نا مناسب و غیر مؤثر را در پاسخ به تفکرات یا احساسات ناخواسته انتخاب کرده و آن را مدام به کار گیرد
