مقاله شناخت فرصتها و تهدیدهای حوزه فناوری اطلاعات در بنادرکشور

بخشی از مقاله

چکیده

فناوری اطلاعات و ارتباطات در دنیای امروز رشد روز افزونی داشته و در تمامی زمینه ها به خصوص در زمینه عملیات بندری و دریایی گسترش یافته است به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در کسب و کار سبب افزایش کارایی،کاهش هزینه ها و ارتقاء سرعت و کیفیت ارائه خدمات و به دنبال آن بالا رفتن میزان رضایت مندی مشتریان می شود لزوم بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات، برخی از سازمان ها را برآن داشته است که اقدام به تولید و توسعه راه حل ها و خدمات نرم افزاری و سخت افزاری در زمینه های مختلف نمایند

در حوزه حمل و نقل دریایی، تامین کنندگانی وجود دارند که خدماتی را در زمینه های مختلف امور بندری، امور دریایی و دریانوردی، ایمنی و امنیت و حفاظت از محیط زیست عرضه می دارند .این خدمات نرم افزاری و سخت افزاری نقش به سزایی در توسعه صنعت حمل و نقل دریایی و همچنین توسعه بازار ایفا می نماید. هدف از این مقاله، شناسایی فرصتها، تهدیدها و نقاط ضعف، قوت در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و در نهایت تدوین فرآیند تحلیل SWOT  در بنادر کشور می باشد.

-1 مقدمه

در شرکت های موفق، فناوری اطلاعات جزئی از استراتژی کسب و کار بشمار می رود .واحد فناوری اطلاعات در هرسازمانی برحسب نوع روابط با کسب و کار، بلوغ راهبری و الگوها و فرآیندهای داخلی منحصربفرد می باشد . فناوری اطلاعات برای مدیریت بهینه فرصت ها و محدودیت های پیش روی خود به یک مستند و برنامه استراتژیک متناسب با اهداف، میزان بلوغ و نیازمندی ها نیاز دارد. برنامه استراتژیک فناوری اطلاعات و ارتباطات، ابزاری حیاتی برای اداره کردن فناوری اطلاعات در سازمان محسوب می شود .

برنامه استراتژیک در دنیای امروز فناوری اطلاعات، کاملا متفاوت از برنامه هایی است که در ده سال گذشته در این حوزه تدوین می شدند .در حال حاضر برنامه های استراتژیک در حوزه فناوری اطلاعات، هدف گرا هستند و مکمل زیرساخت ها و فرآیندهای راهبری فناوری اطلاعات بشمار می روند .با استفاده از ماتریس SWOT بنادر قادر خواهند بود راهبردهای مختلفی را با تلفیق مناسب عوامل اتخاذ کرده و نهایتا" در مرحله تصمیم گیری مناسب ترین راهبرد را برای بندر خود انتخاب کنند.

در تدوین ماتریس SWOT در هر گام دو عامل با هم مقایسه می شوند در این مرحله، هدف تعیین تمامی راهبردهای قابل اجرا برای بندر است و نه تعیین بهترین راهبرد. هنگامی که بندر از ماتریس SWOT استفاده می کند، مساله مهم این است که از راهبردهای بسیار خاص استفاده کند، نه راهبردهای کلی و عمومی. با توجه به جایگاه یک راهبرد در ماتریسSWOT ، می توان دسته بندی های مختلفی برای راهبردها در نظر گرفت

-2تحلیل نقاط ضعف محیط های نرم افزاری موجود

این تحلیل ها شامل موارد زیر است:

·    تحلیل سیستم ها بر اساس تکنولوژی ساخت

·    تحلیل سیستم ها بر اساس متدولوژی توسعه

·    تحلیل سیسم ها براساس قابلیت یکپارچگی

·    تحلیل سیستم ها بر اساس خصوصیات کیفی نرم افزار

·    تحلیل سیستم ها بر اساس میزان رضایت مندی کاربران

·    تحلیل سیسم ها بر اساس دسترسی به مستندات فنی

-3تحلیل سیستم ها بر اساس تکنولوژی ساخت

بر اساس این تحلیل، در وهله نخست می توان سیستم های اطلاعاتی را که از لحاظ تکنولوژی بسیار قدیمی کنار ، تشخیص داده و در وهله دوم، سیستم های اطلاعاتی را، که از تکنولوژی های به روز استفاده نموده اند، جهت استفاده مجدد در معماری مطلوب بندر شناسایی نمود.

شاخص های مربوط به این تحلیل بر اساس وزن دهی بین 1 تا 9 که نشان دهنده طیف کم 1، متوسط 3، خوب 5، خیلی خوب7 و عالی 9 می باشد.

·    1 -Console Application امتیاز
·    3 -Windows Applicattion امتیاز
·    5 -Portal Intergration امتیاز
·    7 -Web-base Application امتیاز
·    9 -Workflow/BPMS Based امتیاز

-4تحلیل سیستم ها بر اساس متدولوژی توسعه

به کارگیری متدلوژی مناسب در توسعه نرم افزار، یکی از مهمترین عوامل موفقیت در ساخت و نگهداری نرم افزار با کیفیت استاندارد می باشد. بدیهی است تدوین متدولوژی توسعه نرم افزار در سطح بندر، می تواند به همگون بودن سیستم های تولید شده و تطبیق هر چه بهتر آنها با نیازمندی های کیفی بندر کمک نماید. از طرف دیگر، عدم به کارگیری متدولوژی در هنگام تولید نرم افزار، می تواند مشکلات ذیل را در بر داشته باشد:

·    عدم تطابق سیستم های وابسته به هم

·    عدم پیش بینی های لازم در جهت ارتباطات بین سیستمی در بندر

·    نداشتن قابلیت گسترش پذیری مناسب سیستم ها

·    عدم رضایت استانداردهای کیفی نرم افزار در هنگام تولید

·    عدم رضایت مندی مناسب کاربران از سیستم های تولید شده

در این تحلیل، سیستم های اطلاعاتی بندر با هدف در نظر گرفتن نکات فوق مورد تحلیل قرار می گیرد. معیار این تحلیل، توجه به دو شاخص اصلی متدولوژی توسعه و ابزار تحلیل و طراحی مندرج در شناسنامه سیستم های اطلاعاتی مطابق با شرح زیر انجام می گیرد:

·    1 -No Methodology امتیاز

·    3 -Method - RUP - + Power Designer امتیاز

·    5 -Method - RUP - + Rational Rose امتیاز

·    7 -$JLOH 0HWKRG - ;3'6&580'… - امتیاز

·    9 -SOMA + IBM Method composor امتیاز

-5تحلیل سیستم ها بر اساس قابلیت یکپارچگی

امروزه، رعایت اصل یکپارچگی و تعاملات ضروری بین سیستم ها، در مکانیزه نمودن فرآیندهای کسب و کار بندر بسیار موثر بوده و کاهش چشمگیری در مجموعه عملیات دستی، که اغلب با خطاهای انسانی مواجه است، به همراه دارد. هدف از انجام این تحلیل، بررسی و ضعیت موجود بنادر در نحوه تبادل اطلاعات مشترک بین سیستم ها می باشد. در نتیجه این تحلیل، می توان نقاط قوت و ضعف موجود را شناسایی و راه حل مناسبی را در معماری مطلوب بندر پیشنهاد نمود. امروزه یکپارچه سازی سیستم ها در سطوح مختلف زیر با گستردگی و پیچیدگی سیستم های اطلاعاتی بندر صورت می گیرد. بنابراین از همین سطوح به عنوان شاخص تحلیل سیسم ها از نقطه نظر یکپارچگی استفاده می کنیم:

·    عدم قابلیت یکپارچه سازی - 1 امتیاز

·    قابلیت یکپارچه سازی در سطح داده 3 - - JDBC,ODBC,ADO,OLEDB,ADO,XML - امتیاز

·    قابلیت یکپارچه سازی در سطح کاربرد - 5 - - COM+,DCOM,CORBA,EDI,JMS,XSL امتیاز

·    قابلیت یکپارچه سازی در سطح سرویس - web Services,ebXML,java Business 7 -integration - امتیاز

·    پشتیبانی از قابلیت یکپارچه سازی در هر سه سطح - داده، کاربرد، سرویس - - 9 امتیاز

-6تحلیل سیستم ها بر اساس خصوصیات کیفی نرم افزار

یکی از معیارهای اصلی در ارزیابی سیستم های اطلاعاتی، بررسی خصوصیات کیفی آنها می باشد. شاخص های تحلیل شامل موارد زیر می باشد:

·    شایستگی: آیا نرم افزار قادر به انجام و ظایف مورد نیاز می باشد؟

·    نرم افزار نیازمندی های مربوط به فرم ها و اسناد سازمان را پوشش می دهد

·    نرم افزار نیازمندی های مربوط به گردش کار فرآیندهای بندر را پوشش می دهد