بخشی از مقاله
چکیده
موفقیت هرنظام آموزشی درحد تعیین کننده ای به دانشو مهارتهای-حرفهای معلم بستگی دارد. معلماندرگسترش آموزشو پرورش نقش کلیدی دارند. درعین حال صلاحیت حرفه ای معلمان همواره با موانعی روبه روستو توجه کافی به این موانع میتواند موجبات پرورش هرچه بهترآن رافراهم سازد.
به این منظور پژوهش حاضربا روش تحلیل -اسنادی به دنبال شناسایی موانع صلاحیت های حرفه ای معلمان مدارس ابتدایی و ارائه راهکارهایی برای آن است. براین اساس با توجه به ادبیات موضوع وتحقیقات انجام شده برای بررسی این موضوع ابتدا به اهمیت صلاحیت حرفه ای و انواع مدارسو مفهوم صلاحیت مورد واکاوی قرارگرفته، سپس به بررسی موانع صلاحیت حرفه ای معلمانودرپایان،راهکارهایی ارائه شده است.
یافته نشان می دهدکه بین وضیعت موجودومطلوب صلاحیتهای حرفه ای تفاوت وجود دارد وعواملی چون مهارت، دانش،توانایی را درکسب صلاحیت حرفه ای موثر می دانند. نتیجه این که لازم است لازم است جهت ارتقای تواناییها ومهارتها ی حرفه ایمعلمان به تدوین استانداردهای حرفه ای معلم از جهت رفتار و عملکردبا استفاده از تجارب بین المللی و شرای بومی کشور اقدام نماید.
مقدمه
در بین نهادهای اجتماعی، آموزش و پرورش در جامعه نقش مهمی را ایفا میکند و از قدمت زیادی برخوردار است. از بدو آفرینش، انسان به نوعی با تعلیم و تربیت سرو کار داشته است. اما بعدها با پیدایش نظام های سیاسی و نهادی به نام دولت، آموزش و پرورش شریان حیاتی جوامع انسانی گردید و حالت رسمی به خود گرفت. ازآنجاکه کلیداصلی آموزس وپرورش دردست معلمان است هرگونه آموزشی درجهت بهبودجنبه های مختلف حرفه ایی تدریس، می تواند اثرات عمیقی بریادگیری دانش آموزان و سازگاری آنان با مدرسه داشته باشد.
امروزه فرایند جهانی شدن راه را به سوی جامعهایی دانش مدار می کشاند که درآن دانش واطلاعات، محوررشد وتوسعه هرجامعه ایی خواهد بود. بدیهی است رویارویی با چالش های جوامع دانش محور، نیازمند بازنگری و طراحی مجدد نظام های آموزشی و فرایند آموزشی است .
آموزش و پرورش سنگ زیر بنای توسعه، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی وفرهنگی جامعه است . بررسی عوامل موثرپیشرفت وترقی درجوامع پیشرفته نشان می دهد که همه این کشورها ازآموزش وپرورش توانمند و کارآمد برخورداربوده اند.
معلمان عامل کیفیت، کنشو واکنشهایی است که میان معلمان ودانش آموزان اتفاق می افتد. عناصراین تعامل دانش،مهارت و حساسیت معلم ازیک سو و انتظارات یادگیری ازسوی دیگر هستند که موفقیت یا شکست آموزش وپرورش را تعیین می کنند.
تعریف مدرسه:
مؤسسه ای که گروه منظمی از دانش آموزان و معلمان در آن گرد آمده اند و ساختمانی برای آن اختصاص داده شده است
مدارس به طور کلی به دو دسته عمده تقسیم می شوند:
مدارس دولتی: این مدارس برای عموم و با هیچ پیش شرطی دانش آموزان خود را جذب می کنند و تحت نظارت مستقیم دولت مدیریت میشود.
مدارس غیردولتی: مدارسی است که از طریق مشارکت مردم، مطابق اهداف و ضواب و برنامهها و دستورالعمل های عمومی وزارت آموزش و پرورش تحت نظارت آن وزارتخانه تاسیس و اداره میشود. بنابراین همه کشورها به معلمان اثربخش،با انگیزه، وکارا به عنوان یک فرضیه اصلی آموزش وپرورش نیازدارند تابتوانندخودرادرقالب سیستم تعلیم وتربیتی خوب پرورش داده وبرای آینده ایی بهترآماده سازند درشرای کنونی کشور ما نیاز به چنین معلمانی بیش از سایر کشور هاست.
موفقیت هرنظام آموزشی درحدتعیینکننده ای به دانش ومهارتهای حرفهای معلم بستگی دارد. درنظرژاپنیها شایستگی هرنظام به اندازه شایستگی معلمان آن است، ازاین رو، می توان گفت معلم مهمترین عضو نظام آموزشی درفرایندیادهی- یادگیری، معمار اصلی نظام آموزشی است. لذا جهان به سرعت دگرگون می شود و معلمان نیز باید مانندسایرگروه های حرفه ایی با این واقعیت روبه رو شوند که آموزش های اولیه آنان درجهان امروز چندان مفید نخواهد بودو آنان بایددرسراسرعمرخود دانش خود را روزآمد کنند.
حرفه ای شدن معلمان برجنبه های تکنیکی و حرفه ای تدریس وارتقاء موقعیت اجتماعی حرفه معلمی متمرکز است. حرفه ای شدن که به وسیله آن انجام یک حرفه یا شغل مستلزم داشتن مهارت های ویژه ای می شود. معلم حرفه ای باید درک عمیق تری اردانش محتوایی، رشد کودک، سبک های یادگیری، راهبردهای تدریس و مجموعه ای جدید از ارزش ها همراه با احترام به تفاوت های فردی، همکاری با همکاران وگرفتن بازخورد مداوم ازتدریس و قابلیت هدایت و تغییر و ارتباط موثر داشته باشد. رویکردهای های جدید درتربیت وآموزش مداوم معلمان، براساس توسعه مفهوم رویکرد سیستمی به آموزش، درنظرگرفتن تدریس به عنوان فعالیت حرفه ای و سیاست های حمایت کننده توسعه حرفه ای به وجودآمده وآموزش نیاز مداوم زندگی حرفه ای معلمان شده است.
معلمان باید درقالب حرفه ایی خود ظاهرشودند، برای تحقق هرچه بیشتر این امر لازم است ازطریق دوره های تربیت معلم، ضمن خدمت و مطالعات و تجربیات مستمری که درآینده خواهدداشت، صلاحیت ها و تواناییهایی راکسب کند تا بتواند به نحو شایسته ایی به ایفای نقش حساس پرمسئولیت و درعین حال تخصص معلمی بپردازد.
درپژوهشی باعنوان بررسی صلاحیتها و ویژگیهای شغلی و حرفه ایی معلمان مقطع ابتدایی به این نتیجه رسید که معلمان مقطع ابتدایی درسطح مطلوبی از صلاحیتهای حرفه ایی و شغلی لازم شغل معلمی هستند و همچنین مشخص گردید که بین رضایت شغلی معلمان و صلاحیت ها و ویژگی حرفه ایی آنها رابطه معنی داری وجود دارد.
صلاحیت های معلمان را می توان درسه حیطه صلاحیت های شناختی، صلاحیت های عاطفی و صلاحیت های مهارتی طبقه بندی کرد. صلاحیت شناختی مجموعه آگاهی ها و مهارتهای ذهنی است که معلم درشناخت وتحلیل مسائل و موضوعات مرتب با تعلیم و تربیت توانا سازد. مهارتهای عاطفی مجموعه گرایشات وعلایق معلم نسبت به مسائل و موضوعات مرتب با تعلیم وتربیت است. صلاحیتهای مهارتهای به مهارتها وتوانایی های علمی معلم درفرایند یادگیری مرتب می شود.
