بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش شناسایی مشکلات گردشگری ورزش چوگان در ایران است.گردشگری چوگان، جایگاه و اهمیت ویژهای در جهان دارد و تاکنون کشورهای دارنده دانش فنی این رشته ورزشی با ارائه برنامهها و مراسم هیجان انگیز متعدد و ارائه بستههای توریستی برای گردشگران دوستدار این ورزش در این زمینه تلاشهای موفقی داشتهاند. روش پژوهش پیمایشی از نوع همبستگی است. از نظر هدف کاربردی و با ابزار پرسشنامه انجام گردید.
جامعه آماری پژوهش شامل صاحبنظران سه حوزه؛ ورزش چوگان، حوزه تربیت بدنی و ورزش و حوزه گردشگری و میراث فرهنگی است. از آنجایی که در این حوزه دانش لازم برای جامعه آماری وجود ندارد، از روش نمونهگیری هدفمند استفاده شد.
نمونه آماری این پژوهش شامل 195 نفر است. برای پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن برای کل سوالات 0/91 و برای مولفههای مدیریتی، فرهنگی و زیرساختی به ترتیب 0/86، 0/89 و 0/81 بود. نتایج نشان داد عامل فرهنگی با میانگین 2/08 در رتبه یکم مشکلات گردشگری چوگان قرار دارد. همچنین عوامل زیرساختی با میانگین 2/06، مدیریتی با میانگین 1/86، به ترتیب در ردههای دوم و سوم رتبهبندی شدند. به منظور توسعه گردشگری چوگان در ایران، باید به همه عوامل فرهنگی، زیرساختی و مدیریتی توجه شود و لازمه توسعه، همه جانبه بودن آن است. عوامل مدیریتی به عنوان موتور محرکه سایر عوامل نقش کلیدی و تعیین کننده دارد.
مقدمه
بازی چوگان یکی از قدیمیترین ورزش های گروهی و میدانی است که حداقل از دوره هخامنشی تا پایان دوره صفوی در شهرهای ایران برگزار می شد و از ورزش های پرطرفدار بوده است. مدارک تاریخی نشان می دهد این بازی در ایران سازمان منظمی داشته و گروه بسیاری در تدارک آن کوشیدهاند - فاضلی و ریاضی،. - 85 :1389 بازی چوگان، که پیدایش آن را به گذشتههای دور تاریخ ایران نسبت میدهند، در دوره اسلامی، نخست به اراده هارون الرشید در دربار خلافت بغداد مرسوم شد.
این ورزش و بازی،که همواره بین ایرانیان طرفداران بسیار داشت، به روزگار غزنویان و سلجوقیان، که با سوارکاری و اسب مأنوس بودند، همچنان موردتوجهِ تمام بود. در تاریخ سلاطین و ملوک مصر و شام، در قرنهای هفتم و هشتم نیز، از برگزاری باشکوه این بازی، در میدانهایی که به همین منظور جزو مجموعه ساختمان قصرها و قلعه ها احداث میشد، به دفعات یاد شده است
امروزه همه کشورهای جهان، تیمهای چوگان باز نیرومند دارند. آرژانتین با هزاران چوگان باز، آن را ورزش ملی و حتی منبع درآمدهای اقتصادی کرده و اسبهای گرانبها چوگان به سراسر جهان صادر میکند. پس از آرژانتین، آمریکا و انگلیس قهرمانی جهانی دارند. هندوستان خود را زیستگاه چوگان میپندارند، پاکستان چوب خیزران و گوی چوگان به جهانیان می-فروشد، برخی از کشورهایی که چوگان را از فرهنگ کهن ایرانی به ارث بردهاند، علیرغم آفتاب سوزنده و گرمای جانکاه، زمینهای چمن و حتی سالنهای سرپوشیده برای این بازی ساخته اند
ورزش بخشی از فرهنگ است و پدیدههای ورزشی نیز به تبع جزئی از پدیدههای فرهنگیاند - عباسی بختیاری، . - 1390 تربیتبدنی و ورزش، بخشی از میراث فرهنگی کشور است که بررسی آن از وضعیت تاریخی و اجتماعی- فرهنگی ایران جدا ناپذیر است
صنعت ورزش با در اختیار داشتن عامل محرکی همچون مسابقات بزرگ ورزشی، امکان بهرهگیری از فرصتهای تبلیغاتی و رسانهها را فراهم نموده است که این موضوع خود موجب ایجاد بستر لازم برای تعامل مابین
صنعت، تجارت و ورزش گردیده است
در سالهای اخیرگردشگری ورزشی، به عنوان صنعتی پیشرو در اکثر کشورهای دنیا در حال اوجگیری و توسعه بوده است - ویل1، . - 2011 صنعت گردشگری، عامل مؤثری در تعامل فرهنگها، گفتوگوی تمدنها و برقراری و تحکیم انس و الفت بین ملتها است
ورزش بخشی از فرهنگ و هویت ملل محسوب میشود - بوچ2، . - 2006 پژوهشگران گردشگری ورزشی را به طرق مختلف دستهبندی کردهاند. ردموند - 1991 - 3 گردشگری ورزشی را به انواع تعطیلات ورزشی، جشنهای ورزشی، مسابقات جهانی، موزهها و سالنهای مشهور ورزشی طبقهبندی میکند. هال - 1992 - 4 از سه حوزه مرتبط با گردشگری ورزشی شامل رویدادهای ورزشی بزرگ، تفریحات محیط باز و طبیعی و گردشگری ورزشی مرتبط با سلامت و تناسب اندام نام برده است. اما مهمترین و معروفترین دستهبندی از انواع گردشگری ورزشی توسط کرتزمن - 2005 - 1 ارائه شده است.
گردشگری ورزشی را از دیدگاه عرضه محصول به پنج نوع اصلی تقسیم نمودهاند؛ رویدادهای ورزشی، جذابیتهای ورزشی، تورهای ورزشی، مجتمعها و اردوگاههای تفریحی ورزشی و سفرهای آبی ورزشی - کرتزمن، 2005؛ اسحاق براز2، . - 2005 همانطور که ملاحظه میشود در اکثر دستهبندیها، گردشگری ورزشی، تفریحی دارای جایگاه ویژهای است
گردشگری به مثابه یک پدیده تمدنی تأثیرات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی دارد که در گذر زمان از یک حالت تفریحی به یک نیاز اساسی بدل شده است و در چند سال اخیر به عنوان یک رفتار مشخص انسانی ظهور کرده است. گردشگری را میتوان صنعت سفید نامید؛ زیرا برخلاف اغلب صنایع تولیدی، بدون آلودهسازی محیط زیست انسانی، زمینهساز دوستی و تفاهم بین ملتهاست و صلح و صفا را برای مردم به ارمغان میآورد
بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری تعداد گردشگران در سال 2011 با رشد 4/6 درصدی به 982 میلیون نفر رسیده است و درآمد حاصل از آن با رشد 3/8 درصد از یک تریلیون دلار فراتر رفته است . - UNWTO, 2012 - ایران از لحاظ دارا بودن ابنیه تاریخی، جزء 9 کشور نخست دنیا و از لحاظ جاذبههای اکوتوریستی درمیان ده کشور برتر دنیا قرار دارد
نتایج پژوهش مهدیزاده و همکاران که در سال 1393 به بررسی وضعیت گردشگری ورزشی در شهر مشهد پرداخت، نشان داد از دیدگاه افراد مورد مطالعه، کیفیت اسکان در هتلها مهمترین نقطه قوت، عدم وجود افراد متخصص در پستهای مختلف مهمترین نقطه ضعف، وجود دادوستد و بازار وسیع در مشهد مهمترین فرصت و عدم وجود حامیان مالی ورزشی مهمترین تهدید در زمینه گردشگری ورزشی در شهر مشهد میباشد.
فلاحی و همکاران - 1392 - ، در تحقیقی تحت عنوان »بررسی جاذبههای طبیعی مؤثر بر توسعه گردشگری ورزشی استان کردستان« نشان داد که بطور کلی استان کردستان دارای منابع طبیعی مستعد جذب گردشگران ورزشی است. بنابراین باید در جهت توسعه و فعال کردن توریسم زمستانی سه استان، از طریق ایجاد و احداث زیرساختهای مورد نیاز این رشته مانند پیستهای اسکی و زیرساختهای حمل و نقل مرتبط با آن، تلاشهایی صورت گیرد. به این منظور شبکه ارتباطی استان، بویژه مسیرهای منتهی به جاذبههای مهم گردشگری، باید توسعه داده و بهسازی شود
