بخشی از مقاله
چکیده
کشاورزی سنتی سال هاست که جواب گوی نیاز های اساسی انسان هانمی باشد وروز به روز به مکانیزه شدن و صنعتی شدن گرایش پیدا میکن ولی از جمله بزرگ ترین مشکلات جامعه ما تغیر عادت و شیوه کشت وکار سنتی به صنعتی در فکر کشاورزان ما میباشد به سختی میتوان روش های کشت وتولید کشاورزی جدید رادر ذهن کشاوری که سال هاست از روش قدیمی استفاده کرده است جایگزین کرد علاوه بر ان به دلیل رشد تساعدی انسان و به دنبال ان نیاز تامین غذا مارا به استفاده از روش های تولید غذا ومحصولات کشاورزی پیشرفته وادار میکند .علاوه بر ان به دلیل کاهش نزولات جوی و برف و باران و کاهش اب در دست رس برای کشاورزی و نابودی بسیاری از مزارع کشاورزی و باغبانی به دلیل نبود اب کافی و به دنبال ان نابودی خاک درجه یک به درجه سه و حتی بیابان مارا وادار به استفاده از روش های جدید و نوین جهت کشاورزی و تولیدات از جمله اب یاری قطره ای ،کشت های توام از جمله اکواپونیک ،هیدروپونیک ،گلخانه و... وادار میکند.
کشور های صنعتی و بزرگ دنیا امروزه بساری از سهم بودجه مملکتی را به ازمایش و پیاده کردن چنین روش هایی در کشورشان میکنند چون از ارزش واستفاده از روش های کشاورزی جدید اگاهند .لذا با شرایط گفته شده ضرورت اجرای شدن چنین پروژه هایی در کشور ما ایران بسیار بیشتر از قبل احساس میشود.همان طور که میدانید زاگرس مرکزی یکی از قطب های تولیدات کشاورزی و ایزی پروی در ایران به شمار میرود و از همه مهم تر استان چهار محال و بختیاری به عنوان قلب این رشته کوه با تامین کردن بیش از 11درصد اب کشور و قطب اول کشور در تولیدات شیلاتی و ابزی پروری به خصوص ماهبان اب سرد بیشتر از همه نقاط به اجرا و پیاده سازی روش های نوین کشاورزی و ابزی پروری نیاز دارد.اکواپونیک یکی از مهم ترین و بهترین وشاخص ترین روش کشاورزی نوین و صنعتی به شمار می اید.به گونه ای که با تولید توام محصولات کشاورزی و ابزی پروری و کاهش هزینه ها و افزایش تولیدات اورگانیک بیشتر از دیگر روش ها نیاز به اجرایی شدن دارد.
مقدمه:
اکوپونیک چیست؟ - پرورش توام ماهی و کشت گیاه -
آکواپونیک حاصل ترکیب دو کلمه آکواکالچر - پرورش ماهی - و هیدروپونیک می باشد. در این روش پرورش ماهی و کشت سبزیجات به صورت توام انجام می شود. یکی از مشکلات پرورش دهندگان ماهی , تجمع آمونیاک دفع شده توسط ماهی ها در آب است که یک ماده سمی به شمار می رود . برای پاک سازی آب از این ماده مجبور به استفاده از بیو فیلترهایی هستند که آمونیاک را به نیترات تبدیل کند. این در حالی است که مواد دفعی حاوی نیتروژن می توانند منبع غذایی مفیدی برای گیاهان باشند. در روش آکواپونیک بین گیاه و ماهی به نوعی همزیستی ایجاد می کنند به این ترتیب که ماهی ها منبعی غنی از نیتروژن را برای گیاهان فراهم می کنند و گیاهان نیز محیط زندگی ماهی ها را از آمونیاک سمی پاک می کنند.
فاضلاب مخزن پرورش ماهی نخست برای کاهش مواد آلی رسوب شده و معلق جامد ,تیمار می شود و سپس آب حاصله برای حذف آمونیاک و نیترات در فیلتر زیستی به درون هیدروپونیک , جایی که گیاه مقداری از مواد غذایی محلول را جذب می کند ,جریان میابد. آمونیاک و نیتریت اضافی توسط باکتری هایی که بر روی مخزن رشد می کنند حذف می شوند و در نهایت آب تصفیه شده وارد مخزن فاضلاب شده و به مخزن پرورش ماهی ها برگردانده می شود.
مزایای آکواپونیک :
-1کاهش تعداد ابزار مورد نیاز مثل پمپها نسبت به تولید هر دو محصول به صورت جداگانه
-2بازدهی بیشتر و تولید محصول بیشتر در سطح کمتر
-3صرفه جویی در مصرف آب - کاهش نیاز به تعویض آب مخزن پرورش ماهی -
-4 کاهش آلودگی محیط در اثر دفع آب آلوده
-5 تامین مواد غذایی گیاهان از راه غذا و مواد دفع شده از ماهی ها
-6 تولید محصولات سالم به دلیل عدم استفاده از سموم شیمیایییکی از معایب استفاده از سیستم آکواپونیک بالا بودن هزینه نصب , راه اندازی و نگهداری و نیاز به سرمایه گذاری کلان است.
بافق نیوز به نقل از خبرنگار مهر گذارش داد، با توجه به نامرغوب بودن خاک در بافق و کمبود منابع آبی این شهرستان، طی سالهای اخیر تلاش شده تا روشهای مختلفی برای بهبود وضعیت کشاورزی با استفاده از ظرفیتهای موجود به کار گرفته شود.
از آنجا که بافق را بهعنوان مرکز تحقیقات ملی آبزیان آب شور میشناسند، محققان تلاش کردهاند تا با استفاده از ظرفیت آب موجود در استخرهای ذخیره آب این مرکز، دستی نیز بر خرمن کشاورزی ببرند و نتایج و یافتههای خود را در اختیار کشاورزان منطقه قرار دهند.در این طرح تلاش شده تا در یک پروژه آزمایشگاهی در مرکز تحقیقات ملی آبزیان آب شور، محصولات گلخانه ای همزمان با پرورش ماهی تولید شوند.
اجرای این طرح در بافق بهعنوان طرح برتر از سوی وزرات جهاد کشاورزی در سال 1392 شناخته شده است.
میانگین سالانه بارندگی ایران حدود 400 میلیارد متر مکعب برآورده شده که از این مقدار، حدود 294 میلیارد متر مکعب به صورت تبخیر از دسترس خارج میشود و حدود 86 میلیارد متر مکعب نیز صرف مصارف کشاورزی و نزدیک به 7 میلیارد متر مکعب به مصارف شرب و صنعت اختصاص مییابد.کود شیمیایی سالانه 350 میلیون تن خاک قابل کشاورزی در کشور را از بین میبرد.
خاک ایران به علت استفاده بیش از اندازه از کودهای شیمیایی و از بین بردن جانداران داخل خاک با فرسایش شتابان خاک روبرو شده است به طوری که میزان فرسایش هر هکتار خاک 20 تن اعلام شده و سالانه 250 تا 350 میلیون تن خاک قابل کشاورزی در کشور به دلیل استفاده از کودهای شیمیایی از بین میرود.
پیشبینی شده تا سال 2030 میلادی، حدود 25 درصد از کشاورزی جهان زیر پوشش نظام کشاورزی ارگانیک قرار خواهد گرفت و در چند ساله اخیر، کشور ایران نیز پا به این عرصه گذاشته است.
معاون مرکز تحقیقات پرورش آبزیان آب شور بافق - فرهاد رجبی پور - در این زمینه اظهار داشت: دست کم 33 درصد افزایش تولید مواد غذایی در سه دهه گذشته در جهان مرهون مصرف کود شیمیایی بوده است. نیاز بخش کشاورزی ایران به کودهای شیمیایی به طور عمده از طریق واردات تامین میشود.
باقیمانده سموم و کودهای شیمیایی کشاورزی غیر ارگانیک آثار و تبعات ناگواری برای سلامت جامعه به همراه دارد از جمله نقص های مادرزادی، تولد نوزادان با وزن کم، سقط جنین، بلوغ زودرس یا دیر رس، کاهش باروری و ناباروری، اختلال در سیکل ماهانه زنانه، یائسگی پیش رس، تغییر در سرعت متابولیسم، اختلال در سیستم غدد داخلی، ضعف عضلانی، کاهش حافظه، آسیب به سیستم عصبی و مغز، کاهش کارآیی سیستم ایمنی بدن و سرطان زایی.
بررسیها نشان داده که به منظور رسیدن به وضعیت مطلوب تامین مواد غذایی لازم در کشور، باید 300 تا 400 هزار هکتار زمین کشاورزی زیر کشت محصولات ارگانیک برود و در برنامه پنجم توسعه نیز پیشبینی شده که 25 درصد یعنی معادل چهار میلیون هکتار از اراضی زراعی و باغی زیر پوشش تولید محصولات ارگانیک قرار گیرند.
