بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه تکنولوژی به عنوان یک توانایی در رفتار های جدید، محصولات و استراتژی های جدید برای شرکت های موجود در چرخه اقتصادی محسوب می شود. به همین علت با پیشرفت علم وتکنولوژی در سطوح مختلف
وهمچنین ضرورت استفاده از تکنولوژی های نو و مدرن نیاز به ارزیابی تکنولوژی و نوآوری بیش از پیش احساس می شود. یکی از عوامل اساسی در عدم موفقیت بکارگیری تکنولوژی برای کسب مزیت رقابتی در بنگاههای کشورهای در حال توسعه ، عدم آگاهی و شناخت سطح قابلیت های تکنولوژیک بنگاه و استفاده از آنها در جهت مزیت های نسبی می باشد.
اهمیت بالای توسعه تکنولوژی باعث شده مدیران ارشد شرکت ها اقدام به شناسائی و ارزیابی توانمندی های تکنولوژیکی سازمان خود بپردازند و به موازات آن نسبت به شناسایی تحولات تکنولوژیک دردنیا و پایش تلاش رقبا
برای دستیابی به تکنولوژی های جدید و درجهت ارتقاء توانمندی تکنولوژیک سازمان گام بردارند. ازطرف دیگر این ارزیابی بایستی با مدلی صورت گیرد که متناسب فضای کسب و کار و بومی سازی شده برای بنگاه های آن کشور باشد.
در این تحقیق سعی داریم با استفاده از مدل ها و تئوری های موجود در زمینه ارزیابی توانمندی تکنولوژی، یک مدل توسعه یافته و بومی ارزیابی تکنولوژی برای صنعت خودرو ایران ارائه نمائیم و سپس مطلوبیت این مدل برای کاربرد در صنعت خودرو ایران را با روش های آماری و محاسباتی و با بهره گیری از نظر خبرگان اثبات نماییم.
مقدمه :
تکنولوژی همواره به عنوان افزاینده توانائی های انسان تلقی شده و خلق ابزارهای مناسب، از اختراع چرخ تا ساخت ابر-رساناها به یاری انسان شتافته است - نصیرزاده،. - 1370 امروزه با افزایش روند توسعه صنعتی، اقتصادی، تکنولوژیکی و از بین رفتن مرزهای جغرافیایی ، رقابت فشرده ای در حوزه تولید و عرضه خدمات به وجود آمده است و رشد تکنولوژی یکی از اهداف استراتژیک حیاتی مدیران در سازمانها شده است.ازآنجائی که پیشرفت و توسعه تکنولوژی با توسعه اقتصادی در یک سازمان ارتباط مستقیمی دارد می توان سطح و میزان توسعه
تکنولوژی یک کارخانه را نشانه ای از اقتدار آن دانست. برای توسعه تکنولوژی ابتدا بایستی به تکنولوژی مربوطه دست یابیم و سپس درصد ارتقاء آن باشیم
شرکت ها و بنگاه های تولیدی همواره درگیر مسائل اجرائی بسیار زیادی از قبیل خرید، فروش، تامین مواد
اولیه، امور حسابداری، بیمه و .... همچنین تغییرات شدید در محیط رقابت می باشند، لذا برای باقی ماندن در عرصه رقابت، سازمانها ناگزیر باید به تحول تکنولوژی و ایجاد تکنولوژیهای پیشرفته روی بیاورند .اما این سؤال مطرح می شود که در مسیر به دست آوردن تکنولوژی، بهترین راه برای کم کردن شکاف تکنولوژی کدام است؟
توانمندی تکنولوژیک نقش بسیار مهمی در توسعه تکنولوژیک و اقتصادی کشورها دارد.کشورهای مختلف به اهمیت بسیار زیاد این نقش پی برده و آن را در اولویت سیاستهای کشور خود قرار داده اند .در واقع، اقتصادهای در حال توسعه آسیا در حال سرمایه گذاری بر روی آن برای پیوستن به لیگ کشورهای توسعه یافته هستند. توانمندی تکنولوژیک - TC - به عنوان توانایی بهره برداری تکنولوژی مدرن برای توسعه اقتصادی هر کشور تعریف شده است
تکنولوژی و ارزیابی آن همواره برای مدیران بنگاهها یک چالش اساسی بوده است. توجه به این امر به ویژه در کشورهایی که بیشتر از آن که ایجادکننده تکنولوژی باشند مصرفکننده آن هستند، ضرورت بیشتری مینماید
استفاده از مدل ها و روش های ارزیابی تکنولوژی طولانی در این بنگاه ها جوابگو نمی باشد، به عبارت دیگر مدیران فنی و کارشناسان خبره شرکتها و کارخانجات با توجه به تجارب کسب کرده و بطور ذهنی قادر به تعیین حدود توانایی شرکت در حوزه های مختلف تکنولوژی می باشند. به نظر می رسد ابزار مناسب جهت تایید و تصدیق این تخمین های ذهنی، مدل های توانمندی تکنولوژی می باشد.
تجربه نشان می دهد که مدلها و روش هایی که در اینگونه کارخانجات بکار گرفته می شوند بایستی دو خاصیت اساسی داشته باشنداولاً: ساده و قابل فهم باشد و ثانًی در زمان کوتاه و قابل قبولی نتیجه را ارائه دهد. از طرف دیگر ارزیابی و ممیزی تکنولوژی یکی از وظایف مدیران استراتژیک میباشد که با توجه به شرایط محیطی و قابلیت ها و توانمندیهای خود و همچنین بررسی نقاط ضعف استراتژیها و سیاستگذاریهای لازم را جهت رشد سازمان و تحقق اهداف آن انجام دهند.
مرورادبیات
تکنولوژی به عنوان" دانش نظام مند در تولید یک محصول یا ارائه خدمت در صنعت، کشاورزی یا تجارت و نیز نصب و راه اندازی یا نگهداری از یک کارخانه صنعتی و یا تجهیزات و یا برای مدیریت یک شرکت صنعت اطلاق می شود
ارزیابی توانمندی تکنولوژی فرآیندی است که در آن سطح فعلی قابلیتها و توانایی های تکنولوژیک سازمان اندازه گیری می شود تا نقاط قوت و قابل بهبود سازمان شناسایی شده و همچنین با مقایسه توانمندیهای تکنولوژیکی سازمان با رقبا یا سطح ایده آل، شکاف تکنولوژیکی شناسایی شود.
همچنین از توانمندی تکنولوژیک به عنوان توانایی استفاده موثر از دانش فنی در تلاش برای جذب، استفاده، اتخاذ و تغییر تکنولوژی های موجود تعریف شده است
یک دیدگاه گسترده تر که در کشور های در حال توسعه در حال شکل گیریست توانمندی تکنولوژیک را بصورت زیر تعریف می کند: TC یا توانمندی تکنولوژی عبارتست از دانش بومی حاصل ازیک فرایند یادگیری درونزا در توانایی جذب ، تطبیق و توسعه تکنولوژی های خارجی
در تعریفی دیگر از توانمندی تکنولوژیک از آن به عنوان توانایی شناسایی، انطباق و نوآوری در طیفی از ظرفیت تکنولوژی های موجود و محیط زیست یاد می شود.
تعریف دیگر تایید شده توسط محققان این است : درک تکنولوژی به عنوان مجموعه ای از تجهیزات، مهارت ها، دانش، استعدادها و نگرش است که توانایی درک ،تغییر به کار گرفتن و ایجاد فرایندهای تولید و محصولات را دارد
تاکنون مدل های متفاوتی برای ارزیابی تکنولوژی در سطح بنگاه تهیه شده است. تجربه نشان می دهد که مدلها و روشهایی که در شرکت بکار گرفته می شوند بایستی دو خاصیت اساسیداشته باشند اولاً ساده و قابل فهم باشد و ثانًی در زمان کوتاه و قابل قبولی نتیجه را ارائه دهد. خمسه و همکاران مدل های ارزیابی توانمندی تکنولوژیکی را به صورت دیگری که در جدول 1 نشان داده شده است دسته بندی نموده است
جدول:1 دسته بندی مدلهای ارزیابی توانمندی تکنولوژیک در سطح بنگاه
در ارزیابی توانمندی تکنولوژیک تمامی عملکردهای شرکت که دارای ارزش افزوده هستند بررسی شده و تکنولوژی های آن از لحاظ توانمندی بنگاه مورد بررسی قرار می گیرد. ارزیابی توانمندی تکنولوژیک مراحل ایجاد ارزش افزوده و شکاف های تکنولوژی موجود درسطح توانمندی شرکت در مقایسه با رقبا را مورد بررسی قرارمی دهد و علل ایجاد شکاف را بیان کرده و درجهت جبران شکاف راهکارهایی را ارائه می دهد. همچنین به سازمان کمک می کند که در راستای استراتژی بنگاه، میزان توانمندی بنگاه را در بکارگیری و بهره برداری تکنولوژی های موجود کلیدی بالقوه بیان نماید.
