بخشی از مقاله
چکیده
هدف این تحقیق ، رسیدن به راهکارهایی برای طراحی بهینه ی مونومان های شهری به منظور رسیدن به تاثیر گذاری حداکثری و هدفمند شدن طراحی می باشد.فرضیه این پژوهش این است که با توجه به محل قرارگیری مخاطب در فضایی پیرامونی مکان مونومان ،ادراک او از محیط متفاوت است، لذا در نحوه دریافت اطلاعات انسان از محیط مونومان باید چگونگی ادراک بصری مورد بررسی قرار گیرد. برحسب موضوع این تحقیق، رابطه بین تصویر فضایی از مونومان شهری و فاصله مخاطب از مونومان، مونومان ها در پنج گروه -1 الگوهای چهار طاقی ، -2 الگوهای ستون های نمادین ، -3 الگوهای دروازه های شهری -4 الگوهای برج های نمادین -5 الگوهای مجسمه ، طبقهبندی شده اند و مورد بررسی قرار می گیرند.
در این مقاله سعی شده تا با بررسی ادبیات پیشین موضوع و بررسی محیطی ، تحقیق به سمت کاربردی شدن سوق پیدا کند. مونومان های شهری با ویژگی هایی از جمله قابلیت اجرا در ابعاد و اندازه های بسیار بزرگ و متناسب با فضاهای محیطی و نیز قابلیت دیده شدن از زوایای گوناگون، از سایر هنرهای قابل اجرا در شهرها، متمایزند. در این پژوهش، مباحث عمده و اساسی و مرتبط در زمینه مونومان های در فضاهای شهری و تاثیر محیطی وابسته ارائه می شود .در این مقاله بدون در نظر گرفتن تغییرات عمده در شیوه طراحی متداول مونومان و افزایش هزینه ساخت، راهکارهای برای رسیدن به نمای مطلوب مونومان برای افراد پیاده پیشنهاد شود.
B 1 مقدمه
امروزه در بسیاری از کشورها، در راستای رسیدن به اهداف کاربردی و زیبایی شناسانه در فضاهای شهری، هنرهای عمومی را دراین فضاها به خوبی نشانده اند و البته یکی از مهمترین این هنرها طراحی و ساخت مونومان های شهری است؛ در این راستا به اقدامات گوناگونی دست زده اند. مونومان های شهری، هنر را به میان مردم می آورند، از این رو می توانند مردم را با سبک های هنری قدیمی یا جدید آشنا سازند و بر دانش هنری و سواد بصری آنها بیافزایند، به گفته آلدو روسی بناهای یادبودی، نشانه های خواست جمعی ای هستند که توسط معماری بیان گردیده باشند. اینها به نظر می آید که می خواهند خود را چون عناصر برتر شهری ابراز نمایند.
یادمانها در حقیقت نقاط ثابتی در دینامیزم رشد شهر به شمار می آیند. یادمانها عملا در طی تاریخ، عملکرد خود را بارها تغییر می دهند ولی نمای آنها به صورت عناصر مهم سیمای شهر، درخاطره جمعی مردم حفظ می شود. در اینجا نمونه هایی موفق از مونومان های شهری، که در خود حاوی نکاتی آموزنده هستند،عرضه می گردد، استفاده از نشانه های بومی و سنتی در فرم و ساختار مونومان ها و اهمیت دادن به عملکرد از ویژگی های بارزی است که می تواند در تجزیه و تحلیل مونومان در این تقسیم بندی به کار آید.
B 2 حریم مونومان :
حریم مونومان به مفهوم ناحیه ای است که توسط مردم درک می شود، فضایی پیرامونی مکان مونومان است در محیطی به شعاع فاصله آخرین مانع بصری تا مرکزیت مونومان که در آن مخاطب مونومان بتواند خود را در قلمرو مونومان حس کند.قلمرو با یک مکان، هویت روان شناختی می نماید و با احساس مالکیت و ترکیب کالبدی به صورت نماد در می آید . - pastalan ,1970,88-101 - متمایز شدن خصوصیات یک مکان از مکانی دیگر باعث می شود که افراد ساکن احساس نمایند که مکان زندگی آنها دارای کیفیات خاص است و ضمن علاقه به آن، تمایل تامین نیاز در داخل محدوده مکان داشته باشند - Holloway, Hubberd, 2001, 71 -
B 3 ادراک بصری انسان
سیمای شهر در تطابق با گستره ای که با قابلیت های طبیعی بدن انسان قابل پیمایش است، مراتب می یابد و مفاهیم خانه، محله، شهر جایگاه ویژه ی خود را در سیمای شهری حفظ می کنند، خصوصیات منحصر به فرد مکان های شهری دریافت می شوند و توان القای هویت می یابند.برای بررسی نحوه دریافت اطلاعات انسان از محیط باید چگونگی ادراک بصری شناخته شود. ادراک بصری به 2دلیل برای ما دارای اهمیت است.
اول آنکه این حس بیشترین مقدار اطلاعات، خصوصاً در زمینه مناظر در اختیار ما قرار میدهد و دوم از این جهت که با آن فکر می کنیم. - بل، - 84 :1386 می دانیم میزان جزئیات درک شده توسط چشم انسان بر حسب فاصله از چشم متفاوت است. در فواصل دور مشخصات و ساختارهای کلی مشاهده میشود و در حالی که در محدوده های نزدیک جزئیات بیشتر دیده میشوند با تغییر فاصله، جزییات درجهبندی میشوند. - بل - 74 : 1386
تمرکز چشم انسان معمولاً در فاصله 6 متر تا بینهایت است. ما میتوانیم اشیاء موجود در فاصله 6متر تا چند سانت را به خوبی مشاهده کنیم. - بل - 65 :1386 میتوان فعالیت چشم را به دو قسمت » دیدن و مشاهده کردن « تقسیم کرده، در واقع دیدن را میتوان یک نگاه سریع به تصویر و مشاهده کردن را یک نگاه دقیق دانست. جهت مشاهده کردن لازم به حرکت دادن چشم روی تصویر است.تصویر بیحرکت در واقع در یک دایره قرار گرفته که قطر آن به اندازه فاصله چشم تا شیء است.
در این فاصله اشیاء با یک نگاه به نظر می رسندچشم. مستعد اشتباهات فراوانی است، به طوری که خطای چشم مستقیماً روی فرایند ادراک اثر میگذارد. اما از این مسئله میتوان در طراحی بهره جست.عامل تشخیص اندازه میدان دید است. میدان دیدی که در آن انسان جزئیات را تشخیص میدهد، محدوده ای است که چشم ثابت به دور محیط دایرهای با زاویه یک درجه - تقریباً سطح ناخن شصت کشیده - را در بر می گیرد.
