بخشی از مقاله
چکیده:
متن حاضر به بررسی نحوهی استفاده افراد از نشیمن و چگونگی ارتباط آن با آشپزخانه می پردازد. در این زمینه مصاحبه ای با سه گروه متفاوت متشکل از شش نفر در سه منطقه مختلف با قومیت فارس در شهرگنبدکاووس انجام گرفت . این مصاحبه ها که در نشیمن مصاحبه شوندگان صورت پذیرفته با کشیدن پلانها و عکسها و مشاهدات تکمیل گردید .
یافتههای حاصل از مطالعه نشان میدهد که عملکرد های اتاق نشیمن و آشپزخانه باهم ادغام شده و گاهی جدایی آنها از یکدیگر منجر به تغییرات کالبدی بین این دو فضا می گردد. همچنین برقراری ارتباط میان ساکنین در دو فضای نشیمن و آشپزخانه برای اعضا خانواده بسیار با اهمیت است و بیان می گردد تعامل میان افراد در این دو فضا و همچنین نحوهی کنترل اعضا و ارتباطشان با هم در اکثر اوقات در منزل، به ویژگی کالبدی این فضاها وابسته است.
مقدمه :
بر اساس پژوهشهای صورت گرفته در این زمینه، اتاق نشیمن فضایی برای برقراری ارتباط میان ساکنین معرفی شد - Gofman,1959 - و ارتباطی که از صفات اجتماعی اتاق نشأت می گرفت به احتمال زیاد عمومی بود - Lumann,1959 - بنابراین این اتاق عمومی فضایی بود که ارتباط معناداری را با دیگر فضاهای خانه، بخصوص آشپزخانه برقرار می کرد که مورد تأکید زیادی قرار گرفت.
مطالعه اخیر که تجربیات زندگی افراد در خانههای ویلائی فارسنشین در شهر گنبد کاووس را مورد بررسی قرار می دهد به صورت واضحی نشان می دهد که محل تجمع افراد در نشیمن محلی است با فاصلهای نهچندان دور از آشپزخانه در صورتی که فضای نشیمن فضایی نسبتاً بزرگ در خانه است این محل تجمع فارغ از ابعاد نشیمن بوده و به طرز کاملاً آشکاری دارای پیچیدگی فعالیتها و متصال به آشپزخانه است.
اهمیت و ضرورت و اهداف
در این مقاله سعی در بررسی چگونگی ارتباط ما بین دو فضای نشیمن و آشپزخانه شده است و به ارزیابی چگونگی قرارگیری نشیمن در ارتباط با آشپزخانه می پردازد و به بررسی تغییر فعالیتها با توجه به تفسیر شکل کالبدی در فضای نشیمن و آشپزخانه میتواند به سوالاتی نظیر" آیا حذف دیوار مابین آشپزخانه ونشیمن به تعاملات بیشتر ساکنین می انجامد؟" پاسخ دهد. در این بحث فضاها در نشیمن حوزه بندی شده و شامل فضای عمومی وخصوصی هستند و مشخص می گردد که ابعاد و اندازه میتواند بر دیوار مابین آشپزخانه ونشیمن تاثیر چندانی بگذارد یا خیر؟
نشیمن فضای خصوصی خانه است، مکانی است که اعضای خانواده در کنار یکدیگر به گفتگو، تماشای تلویزیون، مطالعهی روزنامه یا مطالعه کتاب، بازی و ... می پردازند. چنانچه فعالیتهای دیگری نظیر پذیرایی از میهمانان و مانند آن در این فضا صورت پذیرد، باید فضاهایی برای پاسخگویی به این فعالیت ها نیز در آنجا در نظر گرفته شود.
از مواردی که باید در طراحی نشیمن خانه مد نظر طراحان قرار گیرد، فراهم ساختن فضایی جهت دور هم نشستن اعضای خانواده است، ابعاد، اندازه و وسعت نشیمن با توجه به نوع فعالیت ها و مبلمان و وسایلی که در آن قرار دارد، تعیین می شود، اما علاوه بر اینها نشیمن ذهنی افراد را بیشتر فعالیت ها و تکرر آن فعالیت ها در مکان شکل میدهد. از این رو در نشیمن کالبدی بسته به ابعاد، چیدمان، دما و... فعالیت هایی نظیر صرف غذا، گفتگو و فعالیت های مشابه صورت می گیرد، که در این بحث سعی بر آن است تا نشیمن ذهنی افراد مشخص شده و بنا بر آن رابطه این خطوط ذهنی با آشپزخانه و یا سایر فضاهای خانه مشخص گردد.
پیشینه پژوهش
مورخان معتقدند که فضای داخلی جهت استفاده مهمان در قرن 17 وقرن 19 به ترتیب در اروپا و ایالات متحده بوجود آمده است. 1988 - ، 1989 - - Grier، - Rybczynski در طول قرن 19 این اصطلاح به اتاقهایی که جهت پذیرایی مهمان استفاده می شد اتلاق گردید. 1990 - ، - Cromley در اواسط قرن 19 اتاق نشیمن به عنوان فضایی معرفی شد که جهت ایجاد تعاملات اجتماعی کاربرد داشت و این تعاملات در ارتباط با افراد و اشخاص ساکن درون اتاق شکل میگرفت.
ارتباط از صفات اجتماعی اتاق نشات می گرفت و اتاقی که چنین ارتباطی قوی در بین اجزا وساکنانش برقرار می کرد به احتمال زیاد اتاقی عمومی می شد - 1959، - Lumann اما انزوای فیزیکی برای بدست آوردن حریم خصوصی بسیار مهم بود. این حس جهت محدودیت های معمارانه وکمبود فضا ایجاد نمی شد اما حسی بود که ساکنین نشیمن برای تداوم حضور در اتاق نشیمن به آن نیاز داشتند. همچنین آسایش یکی دیگر از دلایل مهم افراد برای حضور در نشیمن بود بنابراین انتخاب مبلمان راحت بسیار مهم بوده ورابطه خاص با آرامش افراد برقرار می کرد.
سرانجام در اواخر قرن 19 با تفکیک فضای عمومی وخصوصی نشیمن چند عملکردی ظاهر گردید ودر اواخر قرن 19 واژه نشیمن به این فضاها در خانه اطلاق گردید. در ابتدا این واژه تمایزی بود بین اتاق مهمان واتاقی که جهت کار وتفریح مورد استفاده خانواده قرار می گرفت. 1990 - ، - Cromley در نهایت اتاق نشیمن امروزی به عنوان فضایی جهت پذیرایی از مهمان و استفاده روزمره خانواده شکل گرفت.
اتاق نشیمن منطقه ای بود جهت جمع آوری خانواده و برقراری ارتباطات اجتماعی وفعالیت ها. 1987 - ، - Amaturo قرارگیری صندلی ها و مبلمان و میزان سطح اشغال آن ها توسط افراد در قسمت های مختلف نشیمن نیز می توانست باعث تغییر نحوه استفاده از نشیمن گردد. 1984 - ، - Scott همچنین محیط بصری وادراک افراد با توجه به رنگ ومصالح وحتی طراحی داخلی نیز می توانست در نحوه ی استفاده افراد از نشیمن موثر باشد
بیشتر افراد استفاده کننده از این فضا تمایل داشتند که از نشیمن به عنوان منطقه ای خلوت استفاده کنند. 2008 - ، - Richavi اما در بررسی های جدید به این نکته دست یافتند که نشیمن به عنوان فضایی چند عملکردی که دارای قابلیت های متفاوت ومتقارن است نیز مورد استفاده قرارمی گیرد.اما تفاوت در فرهنگ وهمچنین طرز تفکر اقوام نیز می تواند بر روی استفاده از نشیمن وعملکرد های آن تاثیر گذار و باعث کاهش یا افزایش ارتباطات آنها گردد. 2011 - ، - tutt به این نحو که اتاق نشیمن دارای شخصیت داخلی منسجم و سازمان یافته است وحالات مختلف اجزا آن می تواند به نیازهای محیطی ساکنین پاسخ دهد این پاسخ به رابطه ای معنا دار بین اشیاء و اعضای خانواده منجر میشود.
روش تحقیق
جهت نمونهگیری ابتدا از روش خوشهای برای مشخص نمودن محلات فارسنشین استفاده شده و سپس در این محلات خانههای ویلایی با قدمت بالای 10 سال انتخاب و از بین آنها به روش تصادفی نمونهها انتخاب گردید.
در ادامه پژوهش حاضر به صورت کیفی و از روش گروه کانونی می باشد هدف از تشکیل گروههای کانونی در این مطالعه پیبردن به نظرات ساکنین در ارتباط با استفاده از نشیمن و نحوه ارتباط آن با آشپزخانه است.
دلایل انتخاب گروه کانونی
برای شناخت بهتر تعاملات نشیمن و آشپزخانه لازم است ساکنین این منازل مسکونی را در شرایط طبیعی مورد مطالعه قرار داد. در این زمینه ، مقایسه و تنظیمات صحیح تعاملات، سه گروه شش نفره جهت جلسات گروه های کانونی در نظر گرفته شد که شرکتکنندگان در شهر گنبدکاووس و از طبقه متوسط بودند و سعی بر آن بود که بیشتر شرکتکنندگان از جنس مونث و ساکن در خانه های ویلایی با سابقهی سکونت ده تا بیست سال دعوت به عمل آید.
