بخشی از مقاله
چکیده:
دانشگاه و صنعت، به عنوان کارامدترین و مؤثرترین ارگان های پیشرفت و توسعه یک کشور به شمار می آیند. شکل گیری پیوند و ارتباط دانشگاه و صنعت، در نهایت می تواند چرخه تحول توسعه جامعه را تسریع کرده و دستیابی به توسعه را در زمانی کوتاه تر تسهیل نماید.
در این تحقیق ضمن بررسی تجربه های داخلی و خارجی ارتباط دانشگاه و صنعت در راستای توسعه فناوری و استفاده از این تجربیات با در نظر گرفتن انواع همکاری بین دانشگاه و صنعت و مشکلات و موانع پیش رو، عوامل موثر بر ارتقای این ارتباط و توسعه فناوری شناسایی و از طریق نرم افزار SPSS و روش فریدمن اولویت بندی می شوند سپس یک مدل مناسب جهت توسعه فناوری با کمک نهادهای اصلی ارائه می شود. در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیق به بررسی مسائل، مشکلات و راهکارهای اختصاصی سازمانهای فناوری محور در بکارگیری ظرفیتهای دانشگاهی پرداخته می شود.
-1 مقدمه
دو عامل کلیدی تغییر در دنیای حاضر، انقلاب تکنولوژیکی و جهانی شدن هستند. دوران فرارقابتی ماحصل این تغییرات است. در نتیجه سازمانهای امروزی جهت پاسخگویی به این شرایط، تبدیل به سازمانهایی پیچیده شده اند. سازمانهای پیچیده سازمانهایی هستند که محصولات و خدمات نهایی آنها، تبلور بلوغ ده ها و صدها فناوریِ سطح بالا است. سازمانهای هوافضایی در جهان امروز، جزئی از این سازمانهای پیچیده محسوب می شوند.
سازمان ما - هوافضا - نیز از این قاعده مستثنی نیست. سازمانی که محصولاتی با هزاران فناوری کوچک و بزرگ را تولید و آزمایش می نماید، سازمانی است بی مرز و پیچیده. به منظور حصول موفقیت، مرزهای خشک در این سازمان باید تبدیل به مرزهایی منعطف شود و انعطاف پذیری نیازمند بهره گیری از تمامی منابع و امکانات محیطی است. سازمانهای منبع بنیان در دنیای حاضر محکوم به نابودی اند چرا که تمامی منابع اعم از نیروی انسانی و پول را نمی توان در یک جا فراهم آورد. در اینجا اصل اقتصادیِ بهره گیری از منابع کمیاب مطرح می شود و این نیز ما را به سوی تحقق آرمانهای بلند کشور، با استفاده از ظرفیت های بیرونی سوق می دهد.
در ادبیات پژوهشی و مدیریتی دنیای امروز، تامین کنندگان دانش و فناوری جایگاهی عمیق و محکم یافته اند. تامین کنندگانی که در حکم شبکه های علمی و دانشی برای ما محسوب می شوند. شبکه توانا. این عنوان در صورت تحقق، به سازمانهای ما، آرامش و امنیت می بخشد چراکه ضمن بهره برداری از منابع خارجی، توانسته ایم جریان دانش به سازمان مان را حفظ و ارتقا دهیم. لزوم ثبات و در نتیجه ارتقا و بهبود جایگاه ما در میان سازمانهای پیشرو، وجود تصمیم گیرندگانی است دانا، که ضمن بهرهمندی از دانایی، در تمامی امور خردورزی می نمایند.
همکاری دانشگاه و صنعت از مصادیق توافق های قراردادی است که در خصوص فعالیت های علمی و پژوهشی و شرکت های تجاری صورت می گیرد. این همکاری معمولاً با هدف دستیابی به توان علمی دانشگاه و تجربه های صنعت و استفاده از آنها صورت می پذیرد. به طور کلی ارتباط دانشگاه و صنعت شکل توافقهای رسمی و غیر رسمی میان این دو نهاد است که با هدف دستیابی به موفقیت های بیشتر ایجاد می شود. در این ارتباط دانشگاه وصنعت تلاش می کنند تا برخی از فعالیتهای علمی خود را به طور مشترک و هماهنگ انجام دهند.
به هر حال همکاری های های دوجانبه این دو نهاد فعالیت هایی را در بر میگیرد که هر یک از آنها به تنهایی قادر به انجام دادن آنها نیستند. اگر چه در سال های اخیر همکاری های دانشگاه و صنعت در برخی زمینه ها نظیر انرژی هسته ای و پتروشیمی دستاوردهای مهمی برای کشور به ارمغان آورده است، اما این همکاری ها و تحقیقات در کشور فاصله بسیار زیادی با کشورهای پیشرفته دارد. این در حالی است که در آغاز قرن 21 دانش به عنوان منبعی راهبردی و حتی برتر از منابع طبیعی و اقتصادی قلمداد می شود و در این میان پاسخگویی به نیاز های جامعه به خصوص در عرصه های فناوری از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
همچنین در دنیای امروز، بیشتر کشورهای جهان با تکیه بر نوآوری در پی بهبود وضعیت اقتصادی هستند. نوآوری با تبدیل افکار و اندیشه های جدید به عمل دارای اهمیت ویژه ای است. امروزه سازمان هایی موفق هستند که دائما افکار واندیشه های جدید را کاربردی نمایند و محیطی مساعد برای بروز خلاقیت و نوآوری ایجاد نمایند. نوآوری کمک بسیار موثری به رشد تجاری شرکت ها می کند و لازمه بقاء و حفظ و ارتقای موقعیت آنها است.
از طرفی، به دلیل جایگاه ویژه بنگاههای کوچک و متوسط در اقتصاد کنونی و سیر صعودی سرمایه گذاری در این بخش، سه چهارم اشتغال مولد در جهان را به این گروه از شرکت ها نسبت می دهند - فرزانه عبادی . - 1390 لازم به ذکر است هدف از این پژوهش بررسی ماهیت ارتباط دانشگاه و صنعت، شناسایی مشکلات، موانع و عوامل ارتقا دهنده این ارتباط و همچنین ارائه پیشنهاداتی برای رشد و توسعه آن است.
طبق آمار جهانی در سال 91 جایگاه ایران از حیث ارتباط دانشگاه با صنعت، در بین 125 کشور مورد بررسی قرار گرفته، رتبه 88 را از آن خود کرده، این در حالی است که کشور براساس آمار ارائه شده جهانی در سال 2011 رتبه اول جهان از نظر رشد تولید علم و جایگاه نوزدهم از نظر کمیت تولید علم را به دست آورده است - گزارش موسسه مطالعاتی Science-Metrix و گزارش خبرگزاری ایسنا از محمد سلیمانی وزیر سابق ارتباطات - . به طور کلی صنایع کشور ما تکنولوژی ها و ابزار و وسایل مورد نیاز خود را از خارج کشور تأمین می کنند و به همین دلیل احساس نیازی به ایجاد رابطه با دانشگاه ها نمی کنند
همچنین مسئله مهم دیگر عدم تناسب آموزش های یاد داده شده در دانشگاه ها با نیازهای بنیادین جامعه امروز است نکته ای که می توان در سایه آن عدم تناسب این آموزش ها با نیازهای اساسی صنعتی کشور را نیز مشاهده کرد
-2 پیشینه پژوهش
در سال نیز انتونلی و همکارانش - - 2013 تحقیق خود را در راستای سازماندهی دانشگاه در صنایع کاربردی اروپا ارائه نمودند. در سال 2009 نتایج مقاله استینگرابر و گونسالوز این ایده را تقویت نمود که رابطه دانشگاه و صنعت در برزیل ابتدایی و ضعیف است، و در صنعت های کمی متمرکز شده است، این مقاله یک مدل رگرسیون سلسله مراتبی را توسعه می دهد که توانایی های شرکت ها و اهمیت دانشگاه ها را در سطح صنعت برای فرآیند نوآوری در بدست آوردن سودآوری شرکت ها اندازه می گیرد.
پلی و همکارانش - 1999 - بیان نمودند تنها در صورت تعامل پایدار بین این دو نهاد، توسعه صنعتی و متعاقب آن توسعه اقتصادی و اجتماعی را می توان انتظار داشت. شادی شاهوردیانی در سال 1389 مقاله ای تحت عنوان - بررسی تأثیر عوامل محیطی بر ایجاد و توسعه ی مراکز رشد دانشگاه ها: رهیافتی نو بر دانشگاه کارآفرین و ارتباط بین صنعت و دانشگاه - را ارائه داد که در آن به تاثیر مراکز رشد در دانشگاه ها بر ارتباط دانشگاه و صنعت و با به کارگیری تحلیل - SWOT نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات - می پردازد.
مسعود شفیعی و وحید یزدانیان - 1388 - تحقیق خود را با عنوان - ارتباط صنعت و دانشگاه از منظر اجرایی شدن اصل 44 قانون اساسی - خصوصی سازی را عامل مهمی برای اجتناب از ارتباط دولت فرما در روابط بین دانشگاه، دولت و صنعت دانسته اند. مسعود شفیعی در سال 1382 در مقاله خود به این مسئله اشاره کرده است ارتباط دانشگاه و صنعت سابقه ای 70 ساله برابر عمردانشگاه در کشور ما دارد اما به رغم توافق عمومی بر ضرورت و اهمیت این امر، هنوز این سوال که وضعیت ارتباط دانشگاه و صنعت چگونه است و چه مشکلاتی مانع شکل گیری ارتباط این دو نهاد می شود، بی پاسخ مانده است.
کمیته ارزیابی تحصیلات تکمیلی گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران نیز در مجله آموزش مهندسی ایران در مقاله ای با عنوان - پروژه های دکتری مهندسی و رابطه صنعت و دانشگاه - به این موضوع رسیدند که سیاستگذاری ها در سطح کلان، تعریف و تشخیص و سمت وسوی تحقیقات و توسعه صنایع به گونه ای نبوده است که دانشگاه و صنعت را به ایفای نقش واقعی خود در اجرای برنامه های توسعه ملی تشویق یا ملزم کند.
در اینجا به برخی نمونه های موفق در ارتباط میان صنعت و دانشگاه و در نتیجه دستاوردهای فناورانه آن اشاره کرده ایم.
مؤسسه تحقیقات ترانسفورماتور ایران، اولین مؤسسه تحقیقاتی کشور در حوزه ترانسفورماتور است. مقدمه ایده تأسیس این مؤسسه، چند پروژه ملی با مشارکت دفتر همکاری های فناوری ریاست جمهوری و شرکت ایران ترانسفو بود. سهامداران این شرکت عبارتند از: شرکت ایران ترانسفو، دفتر فناوری های ریاست جمهوری و دانشگاه صنعتی شریف . یکی از زمینه های موفقیت این شرکت یک کوره خشک کردن عایق های کاغذی بود که خرید خارجی آن 9 میلیون دلار هزینه داشت، در حالی که با 35000دلار نقشه های ساخت آن خریداری و با 400میلیون تومان ساخته شد که صرفه جویی حدود 5.8 میلیون دلار به همراه داشت.
