بخشی از مقاله
عوامل تهدید کننده ی تالاب شادگان با تاکید بر فاضلاب های صنعتی و شهری
چکیده
تالاب بین المللی شادگان جزء تالاب های ثبت شده درکنواسیون رامسر و یکی از 22 تالاب بین المللی ثبت شده در یونسکو است که بر اسـاس رده بندی جهانی رامسـر از بین 1201 تالاب، رده سـی و چهارم را به خود اختصـاص داده اسـت. از جمله ارزشهای ،اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی تالاب شـادگان می توان تامین آب مصـرفی خانگی و کشاورزی، تنظیم جریان آب در زمان سیلاب ها، تعدیل آب و هوا، زیستگاهی حیاتی برای زمستان گذرانی پرندگان آبزی و کنار آبزی و تامین نیاز های معیشتی مردم منطقه را نام برد . در این مطالعه از روش کتابخانه ای اسـتفاده تالابها به عنوان یکی از با ارزشـترین بوم سـازگان کره زمین می باشند که حفاظت از آن ها به دلیل داشتن ارزش های فوق العاده اکولوژیکی ، بیولوژیکی ، اجتماعی و اقتصـادی اهمیت ویژه ای دارد. شـده اسـت و بررسی های انجام شده طی این مطالعه نشـان می دهد که دفع و دفن غیر اصـولی زباله های شهری، تخلیه فاضلاب های شهری و پساب های صنایعی هم چون کارخانه لوله اهواز و پتروشیمی ماهشهر و طرح های توسعه نیشکر از عوامل مهم تهدید کننده این تالاب با ارزش می باشد. با ورود این پساب ها و فاضـلاب های شـهری به تالاب به دلیل دارا بودن میزان زیادی فسفر و نیترات پدیده اوتریفیکاسیون (eutrification) رخ خواهد داد که با وقوع این پدیده جلبک ها روی سـطح آب بیش از حد رشـد نموده و مانع نفوذ اکسیژن به درون آب و در نهایت باعث از بین رفتن حیات این تالاب می شوند.
واژه های کلیدی: تالاب شادگان، فاضلاب شهری، پساب صنعتی، اوتریفیکاسیون
مقدمه
رایج ترین تعریف از تالاب یا هور تعریف کنوانسیون رامسر می باشد که در آن تالاب به نواحی ماندابی ،خلنگزار و نیزار با پیکره آبی طبیعی و یا مصـنوعی ،موقت یا دائمی و دارای آب ساکن یا جاری و شیرین یا لب شور دریا که در جزر پایین ،عمقی بیشتر از 6 متر نداشته باشد اطلاق می گردد.[1] تالابها به عنوان یکی از با ارزشترین بوم سازگان کره زمین می باشند که حفاظت از آن ها به دلیل داشتن ارزش های فوق العاده اکولوژیکی ، بیولوژیکی ، اجتماعی و اقتصادی اهمیت ویژه ای دارد.به طور کلی ارزشهای تالاب ها رامی توان در سه گروه عنوان کرد که عبارتند از تالاب به عنوان زیســتگاه حیات وحش و گیاهان آبزی ،ارزش تالابها به عنوان بهبود دهند ه کیفیت محیط زیســت و در نهایت ارزشـهای اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی آنها.[ 2] تالاب ها به صورت معنی داری از گونه ها و جمعیت حیات وحش حمایت میکنند. از دست رفتن سرزمین های تالابی اثر فاجعه آمیزی برروی حیات وحش وتنوع زیستی داشته و دارای اثرات منطقه ای و بین المللی مهمی نیز می باشد، کارشناسان حیات وحش معتقدند که تخریب تالاب ها باعث انقراض جهانی ان دسته از گونه های بومی می شود که به طور کامل به این زیستگاه ها ویژه وابسته هستند[3]
از عوامل مهم آلاینده محیط زیســت که مناطق ســاحلی، تالاب ها و رودخانه ها را با تهدیدی جدی مواجه نموده پســاب های صــنعتی، کشـاورزی و شهری می باشد.[4] این پساب ها حاوی مواد مختلف زیان اوری از جمله فلزات سنگین، عناصر بیماری زا، عناصر مغذی و ...
هستند که بعد از ورود به تالاب، سلامت آن را به خطر می اندازند و حتی باعث مرگ موجوداتی که در آن زندگی می کنند و از بین رفتن حیات تالاب شـوند. تالاب بین المللی شـادگان جزء تالاب های ثبت شده درکنواسیون رامسر و یکی از 22 تالاب بین المللی ثبت شده در یونسـکو اسـت که بر اسـاس رده بندی جهانی رامسـر از بین 1201 تالاب، رده سـی و چهارم را به خود اختصاص داده است.[5] از جمله ارزشــهای ،اقتصــادی، اجتماعی و اکولوژیکی تالاب شــادگان می توان تامین آب مصــرفی خانگی و کشــاورزی، تنظیم جریان آب در زمان سـیلاب ها، تعدیل آب و هوا، زیستگاهی حیاتی برای زمستان گذرانی پرندگان آبزی و کنار آبزی و تامین نیاز های معیشتی مردم منطقه را نام برد. در این مطالعه به بررسی عوامل تهدید کننده تالاب شادگان با توجه ویژه به پساب های صنعتی و فاضلاب های شهری پرداخته شده است.
معرفی منطقه مورد مطالعه
تالاب شادگان با مساحت 400 هکتار، سی و چهارمین تالاب از 1201 تالاب ثبت شده در فهرست معاهده رامسر بوده و دارای تنوع زیستی بالا می باشــد. این تالاب در جنوب غربی ایران و در جنوب اســتان خوزســتان قرار داشــته و از شــمال به اهواز ، از غرب به جاده آبادان-ماهشهر، از جنوب به رودخانه بهمنشیر و خلیج فارس و از شرق به خور موسی محدود گردیده است.[6]
نقشه شماره - 1 موقعیت سیاسی شهرستان شادگان و تالاب شادگان
روش تحقیق
در این مطالعه از روش کتابخانه ای و مرور منابع و مقالات مرتبط در این زمینه استفاده شده است.
