بخشی از مقاله
مطالعه و بررسی تطبیقی ویژگیهای کمی و کیفی فضاها در هتل
چکیده
کشور ایران به علت موقعیت محیطی، وجود منایع طبیعی، جاذبههای تاریخی و مذهبی؛ پتانسیلهای ویژهای را برای جذب گردشگر و توسعه صنعت توریسم دارا میباشد؛ اما صرفا برخوردار بودن از چنین موقعیتهای طبیعی و فرهنگی نمیتواند موجب جلب گردشگران شود و بنابراین ضروری است بسیاری از زیرساختها در کشور فراهم آید. یکی از زیرساختهای لازم در کشور برای افزایش قابلیت جلب توریست داشتن اقامتگاههایی است که مطابق استانداردها و چارچوبهای تعریفشده جهانی، طراحی و ساخته شدهباشند و براساس آن چهارچوبها اداره شوند. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی مهمترین شاخصهها و ویژگیهای کیفی و کمی در طراحی هتل میباشد. این مقاله سعی دارد از طریق بررسی تطبیقی نمونههای ساخته شده موجود در جهان، پیشنهاداتی برای طراحی هتلها ارائه دهد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای میباشد. نتایج نشان میدهد که در طراحی هتل، استانداردها و ضوابط، حداقلهای مورد نیاز را بیان میکنند؛ کافی هستند اما ممکن است برای کسانیکه تمامی و یا بیشتر زمان خود را در این فضاها میگذرانند، کیفیت محیطی و روانی مناسبی را در برنداشته باشد و باعث نارضایتی آنها شود. به همین منظور استانداردها قابل تغییر هستند و ما برای داشتن کیفیت محیطی و روانی مناسب، میتوانیم با بررسی نمونههای ساخته شده و نظرسنجی از افرادی که در این فضاها حضور داشتند، آنها را تغییر دهیم.
واژههای کلیدی: بررسی تطبیقی، ویژگیهای کمی و کیفی، استاندارد و ضوابط، هتل.
-1 مقدمه
اهمیت صنعت گردشگری امروزه به حدی رسیده است که به عنوان بزرگترین صنعت خدماتی جهان در آمده و سالانه میلیونها نفر توریسم در سراسر جهان با انگیزه های گوناگون در حال جابهجایی و سفر میباشند.[1] به همین دلیل بسیاری از کشورها تلاش می کنند هر چه بیشتر به جذب گردشگر بپردازند و سهم بیشتری از جمعیت گردشگر را به خود اختصاص دهند و از این راه زمینههای رشد همهجانبه را برای کشورشان فراهم آورند.[2] گردشگری از دیرباز در ایران رونق داشته و شواهد تاریخی فراوانی دال بر این مدعا وجود دارد، اما؛ صنعت گردشگری در ایران، آنچنان که باید، رشد و توسعه نیافته است و در نتیجه موفقیت چندانی برای جذب گردشگر و همچنین دستیابی به مزایای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی صورت نگرفته است.[3] این نشات گرفته از عدم وجود یک برنامهریزی مناسب برای جذب توریست میباشد.[4] از مهمترین عواملی
1
که میتواند موجب جذب گردشگران بین المللی و داخلی شود تاسیسات و تجهیزات مربوط به صنعت گردشگری می باشد. تاسیسات اقامتی یکی از نیازهای ثانویه بخش گردشگری است که هر شهر بزرگ و توریستی به آن نیاز دارد،[5] زیرا از مهمترین عوامل ایجاد رضایت در سفر، محل اسکان افراد است. از اینرو هتل داری رابطه مستقیمی با گردشگری دارد.[6] ریشه کلمه هتل حدودا از سال های 256 میلادی برای نامیدن مراکزی بکار می رفت که دارای امکانات کافی برای اقامت موقت مسافرین بوده است. هتل یک واژه فرانسوی و منظور از آن مکانی است که تسهیلات لازم برای اقامت کوتاه مدت مسافر را در مقصد یا در مسیر حرکت تامین میکند.[7] هتل ها از نوع ساختمان های بسیار پیچیده و مشکل می باشند. پیچیدگی طرح هتل ها به دلیل ارتباطات و استانداردهای لازم برای فضاهای مختلف آن می باشد، از فضاهای در معرض دید و قابل استفاده برای مشتریان هتل گرفته تا فضاهای دور از دید و خدماتی آن، که هر یک به نوبه خود بطور مستقیم یا غیر مستقیم در تامین آساش میهمانان و جلب رضایت آنان نقش زیادی دارد.[4]
آنچه امروزه به عنوان یک هدف اصلی در هتل های جدید مورد توجه طراحان می باشد، موضوع راحتی مهمانان است. یعنی محیطی خلق کنیم که هر چه بیشتر گرم و شاد و خانوادگی باشد و از همان امتیازات و تسهیلات زندگی خانوادگی برخوردار باشد و فضاهای فردی و یا دسته جمعی آن بتواند نیازهای فیزیکی و ادراکی تازه واردین را جوابگو باشد.[6] یکی از اصول اولیه در طراحی معماری هتل، برنامهریزی فیزیکی است. مراد از برنامه ریزی فیزیکی، پرداختن به مشخصات
کمی و فضاهای تشکیل دهنده ی یک اثر معماری با توجه به عملکردهای جاری در آن و توجه به چگونگی همجواری فضاها می باشد . هر هتل از دو بخش مجزا تشکیل می شود، بخش اول در اختیار مراجعان و بخش دوم مختص کارکنان است. این بخش ها در عین حال که باید کاملا منفک از هم باشند و بخش خدمات هرگز در معرض دید مراجعان قرار نگیرد، ارتباط بین دو بخش هم باید بسیار سریع و اسان باشد. یکی از ویژگی هتل های بزرگ خودکفا بودن آنهاست. از اینرو هتل ها باید حداکثر خدمات را در حداقل زمان فراهم کنند بنابراین همه ی فضاهای اصلی و ارتباطی می باید در حداقل مورد نیاز طراحی شوند. از طرف دیگر ابعاد اتاق ها با درجه و کیفیت هتل ارتباطی مستقیم دارد این در حالی است که سرسرا و دیگر و خدمات هتل نیز باید نه زیادتر و نه کمتر از حد نیاز باشد.[8]
پژوهش حاضر سعی دارد تا از طریق بررسی تطبیقی ویژگی های کمی و کیفی در سه نمونه موردی هتل ساخته شده در جهان، پیشنهاداتی برای طراحی هتلها ارائه دهد. بنابراین با استفاده از مدارک و مستندات موجود به تحلیل و آنالیز پلانهای معماری پرداخته و با تکمیل ماتریس معیارها، هر یک از نمونهها را مورد بررسی قرار داده و در نهایت با مقایسه اطلاعات به دست آمده از این نمونهها راهکارهایی پیشنهاد شده است.
-3 بررسی نمونه های موردی
نمونههای موردی منتخب این پژوهش، مشتمل بر 3 هتل میباشد که عبارتاند از: هتل تریپروپرتو (بارسلونا، اسپانیا)، هتل هبیتا (مکزیک ) و هتل کینگهوبر (اتریش). در گزینش نمونههای موردی، علاوه بر ملاحظاتی چون برخورداری از مدارک و مستندات دقیق و کافی از پراکندگی نسبت به موقعیتهای مکانی آنها داشته و از کشورهای مختلف برگزیده شده است.
-1-3 نمونه موردی اول: هتل تریپ روپرتو ( بارسلونا- اسپانیا)2
2
شکل .1 هتل تریپ روپرتو( بارسلونا- اسپانیا) [9]
پلان طبقات این هتل در سه مسیر ( شاخه، بال ) مستقل با طول متفاوت، آشکار میشود. این پروژه حول یک فضای مستطیل شکل اصلی و مرکزی در داخل این سه مسیر اتاقهای مهمان، گسترش پیدا کرده است. محوطه توسط حجم فشردهی چهارم، که از طریق درب اصلی دسترسی به لابی پذیرش و فضای آتریم را فراهم میکند، تکمیل شده است. نمای طولانیترین مسیر(بال) رو به بزرگراه میباشد و دو مسیر دیگر منطبق بر شاخصههای سایت، به منظور پوشش محوطه ورود مهمانها و ورودی اصلی به هتل و همچنین فضاهای عمومی هتل، فضای غذاخوری، سالن پذیرایی و باغ داخل پاسیو ، طراحی شدهاند. فضای ورودی و پذیرش به سمت فضای مرکزی مستطیل شکل میانی منتهی میشود. به عنوان یک فضای میدان مانند عمومی داخلی که روح زندگی هتل حول آن شکل میگیرد، تصور میشود.ارتفاع این آتریم، برابر با ارتفاع ساختمان میباشد. تمامی فضاهای هتل به این فضای مرکزی که از بالا توسط نورگیرهای صنعتی شکل، نور روز و شب را دریافت میکند، متصل هستند.[10] پذیرش و فضای مدیریتی، آسانسورهای شیشه ای، پلههای اصلی، اتاقهای چندمنظوره و امکانات کافه تریا، به عنوان عناصر ایستاده آزادی تلقی میشوند که دسترسی به منطقه پذیرایی و سالنهای ملاقات؛ که دید به فضای خصوصی باغ داخلی دارند؛ را آسان میکنند. راه دسترسی به اتاقهای خواب مهمانها و طبقات مختلف، حول فضای آتریم مرکزی و دفاتر اداری، اتاقهای ملاقات و سالن ورزشی در طول نمای اصلی ساختمان، توزیع شدهاند. به عنوان یک نقطهی مقابل نمای سبک شیشه و فولاد پله اصلی، یک مجسمه خالی یکپارچهی مبهم، در کنج دیگر آتریم و هم ارتفاع با آتریم، ساخته شده است. این فضای مجسمه مانند، شامل فضاهای تدارکاتی و تاسیساتی، آشپزخانهها و اتاقهای خدمات میباشد. این فضا از آجر سفید و بتن، که هویت و اصالت مصالح ساختمان را تاکید میکند، ساخته شده است.
شکل.2 آنالیز پلان طبقه همکف و تیپ طبقات
3
شکل.3 ماتریس معیارها
با در نظر گرفتن پلانهای هتل و بررسی ماتریس معیارها، میتوان دریافت که همجواری فضاها در کنار یکدیگر مناسب میباشد و بخش مهمان با بخش لابی و فضاهای عمومی نظیر کافیشاپ، رستوران و... ، ارتباط نزدیکی دارد. جانمایی فضاها مناسب است و روابط فضایی تقریبا مطابق با استانداردها و ضوابط طراحی هتل میباشد. نورگیری فضاها مناسب و اتاق ها در روز، از نورطبیعی بهره میبرند. همچنین چیدمان فضایی داخل اتاق به خوبی صورت گرفته است و استانداردها تقریبا به صورت کامل رعایت شده است. به دلیل تعداد کم اتاقهای اقامتی این هتل، مساحت برخی از فضاها از حد استاندارد پایینتر میباشد
4
ولی جوابگوی نیازهای مراجعهکننده های به هتل میباشد. طراحی داخلی این هتل؛ با توجه به نقشهها و تصاویر؛ مناسب و از رنگآمیزی و مصالح صحیحی در فضاها استفاده شده است و فضاها دارای چشمانداز مناسب و دلنشین میباشند. همچنین این هتل به دلیل نداشتن امکانات تفریحی و ورزشی، نمیتواند نیازهای افراد اقامتکننده را در این زمینهها برطرف کند.
-2-3 نمونه موردی دوم: هتل هبیتا ( مکزیک)3
این هتل در یک خیابان تجاری پر رفت و آمد واقع شده و توسط ساختمانهای اداری و تجاری احاطه شده است . شرکت ده معمار استخدام شده بودند تا یک آپارتمان سه طبقه ی ساخت سال دهه 1950 را به یک هتل سی و شش اتاقه همراه با امکانات و خدمات جدید و نوینی مانند یک استخر شنا، سالن ژیمناستیک، سونا، کافه و رستوران، تبدیل کنند. نمای این ساختمان از دور، مثل یک پوشش مات و غیر شفاف است، اما نزدیک مانند بازی با سایهها است و قسمتهایی مانند راه ارتباطی، تراسها و در مواقعی اتاقهای مهمان، شفاف و قابل دید هستند. این استرادژی بکار رفته در طراحی نما، امکان دیدن تصویری طراحی شده از نمای شهر را فراهم میکند. در شب بقیهی ساختمان تبدیل به یک فانوس با یک الگوی روشنایی متغییر در اتاقها میشود. اتاقها در بین دو سطح کف تا سقف شیشهای نگه داشته شده که سطح داخلی شفاف و سطح خارجی مات میباشد. این هتل به یکی از شاخصه های معروف شهر تبدیل شده است و محیط اطراف خود را تحت تاثیر جاذبه خود قرار داده است. استخر بر روی پشتبام، تراسها، کافه و سالن، یک فضای تجمع عمومی فراهم کرده است؛ جاییکه دیدی از شهر را میتواند بهبود ببخشد.[11]
شکل . 4 نمای خارجی هتل هبیتا ( مکزیک) [12]
