بخشی از مقاله
معیارهای انتخاب و مشکلات سیستم های مکانیزاسیون مدیریت نگهداری و تعمیرات در ایران
کلمات کلیدی :
سیستم مکانیزه مدیریت نگهداری تعمیرات، تعمیرات بهرهور و فراگیر ، تعمیرات پیشگیرانه، تعمیرات پیشگویانه.
چکیده:
اصولا برنامه ریزی از مهمترین و اساسی ترین مسائل در اداره واحدهای صنعتی می باشد، همچنین نگهداری و تعمیرات از اهمیت ویژه ای در بالا بردن کمیت و کیفیت محصولات سیستمهای تولیدی برخوردار است.
با توجه به توسعه روز افزون صنایع و لزوم توجه بیشتر به امر تولید و حضور در بازارهای جهانی، نگهداری و تعمیرات به عنوان یکی از ارکان اساسی و موثر در کاهش هزینههای تولید محسوب می شود در این پژوهش اشاره ای به روند پیدایش و رشد سیستمهای نگهداری و تعمیرات گردیده است و با توجه به اهمیت سیستم مکانیزاسیون به عنوان یک ابزار مهم در جهت آنالیز دادهها و اتخاذ تصمیم های مدیریتی، به بررسی نقش این سیستمها در مدیریت نگهداری و تعمیرات پرداخته و معیارهای انتخاب سیستم مناسب جهت سازمان یا شرکتها را با توجه به استانداردهای داخلی و خارجی بررسی نموده و سپس اشارهای کوتاه به برخی از مشکلات نرم افزارهای مکانیزاسیون مدیریت نگهداری و تعمیرات می نمائیم،
مقدمه
پیچیدگی تکنولوژی های جدید و گسترش روز افزون صنعت در تمامی ابعاد خود، مدیریت را به امری حساس تبدیل نموده است. مدیران در سطوح مختلف معمولا به دنبال راهی هستند تا در راستای فرایند تصمیم سازی، ریسک، خطاهای احتمالی و هزینه را کاهش دهند.
کاهش هزینه، ورود به بازار رقابت جهانی و کیفیت محصولات یا خدمات همواره از دغدغه های مدیران ارشد سازمان ها و شرکتها بوده است. امروزه کمتر سازمانی را می توان یافت که در برنامه های خود اهداف فوق را لحاظ نکرده باشد. آنچه مهم است توجه به این موضوع است که راه های رسیدن به این اهداف چیست؟ و چگونه می توان در کوتاهترین مدت سازمان خود را به اهداف خود نزدیک نمود.؟ اینجاست که اهمیت اخذ تصمیم مناسب جهت فعالیتهای شرکتها دو چندان می شود. یکی از مقوله های تاثیرگذار در هزینه ها و کیفیت محصولات سازمانها و شرکتها بحث نگهداری و تعمیرات می باشد.
بر اساس آمار منتشر شده در سایت آمار و اطلاعات آمریکا هزینههای نت در سال ۱۹۷۹ در آمریکا بیش از ۲۰۰ بیلیون دلار برآورد شده که حدود یک سوم آن هزینه های غیرضروری بوده است، بدیهی است فرآیند تصمیم گیری در یک سازمان نیاز به اطلاعات و داده های آماری دارد.
سیستم های مکانیزه نگهداری و تعمیرات از این جهت دارای اهمیت می باشند که ابزاری جهت کمک به مدیران به منظور اخذ تصمیم در راستای بهبود فعالیتهای نگهداری و تعمیرات می باشد. برای آن که بتوانیم سیستم مکانیزه مناسبی جهت گروه تعمیرات سازمانمان داشته باشیم ابتدا باید با شیوه ها و روش های مختلف تعمیرات و نگهداری آشنا شویم و سپس نرم افزار مناسب را بر اساس معیارها و ملاکهای استاندارد و با توجه به سیستم نت سازمانمان انتخاب نمائیم.
بدیهی است در همین مرحله آغازین ممکن است که سیستم تعمیرات مجموعه ما دچار اشکالاتی باشد که باید در جهت رفع آن بکوشیم.
بیان مساله در عصر حاضر اندازهگیری عملکرد از جمله بهترین راه های به دست آوردن اطلاعات برای تصمیم گیری در سازمان است و نقش حیاتی در موفقیت آنها ایفا می کند. امروزه چالش های اساسی رو در روی دست اندرکاران امور مربوط به نگهداری و تعمیرات تنها یادگیری تکنیکهای ارزیابی عملکرد نیست بلکه تصمیم گیری در رابطه با انتخاب بهترین گزینه و مؤثرترین تکنیکهای نگهداری و تعمیرات برای سازمانشان است. کارشناسان و مدیران فنی در سیستم های نت با حجم زیادی از داده مواجه می باشند که لازم است جهت مقایسه تجزیه و تحلیل، تصمیم گیری و اقدام به موقع مورد استفاده قرار گیرند. ܡܒܪܟܟܐ بالای اطلاعات موجود ، لزوم صحت اطلاعات 9 نگهداری مناسب آنها، سرعت عمل در استفاده .3 آنها 9 کاستیهای یک سیستم دستی هر چند فراگیر و دقیق بوده است. در این زمان سئوالاتی در ذهن فعالان بخش نت ایجاد گردید که اندیشه در
۱. وقتی با تعداد زیادی از داده مواجه هستیم، چطور عمل کنیم که بازده ما پائین نیاید و تمام نتایج مورد نظر را بگیریم؟
۲. چطور عمل کنیم که برنامه تعمیراتی و عملکرد ما همیشه بروز و بهنگام باقی بماند؟
۳. چطور گزارشات خاص و تحلیلی مورد نیاز را از سیستم بگیریم؟
این سئوالات ما را به لزوم استفاده از سیستمهای CMMS واقف میسازد. سئوالاتی که در مرحله بعد با آن مواجه هستیم. عبارتند
۲. آیا باید سازمان نت خود را بر مبنای نرم افزار انتخابی تغییر دهیم؟
۳. آیا باید نرم افزاری مطابق با سازمان نت خود طراحی و پیاده نمائیم؟
۴. اصولا نرم افزارهای مدیریت تعمیرات باید چه خصوصیتی داشته باشند؟
مروری بر سیستمهای نگهداری و تعمیرات در سالیان گذشته مدیران صنایع تعمیرات را مزاحمی جهت استمرار و بالاتر بردن تولید میدانستند، اما اخیرا سیاستهای سازمان ها و نیازمندیهای کسب و کار توجه مدیران را به بحث نگهداری و تعمیرات جلب نموده است که علت آن تبدیل هزینههای نگهداری و تعمیرات به یکی از هزینههای اصلی مجتمعها بوده است.
به مرور زمان با استقرار روش های نت مدیران صنایع هزینه های نگهداری و تعمیرات را کنترل نمودند و این موضوع به مرور زمان سیستم های مختلف نگهداری و تعمیرات را به وجود آورد.
اساس و پایه مدیریت سیستمهای نت بر دو تفکر کارکردن تا حد خرابی و نت پیشگیرانه استوار بود.
این تفکر که پس از خرابی یک دستگاه به سراع آن رفت و آن را تعمیر کرد امروزه در دنیا برچیده شده است. در سال ۱۹۸۱ سازندگان وسایل خانگی بیش از ۶۰۰ بیلیون دلار صرف هزینههای نگهداری و تعمیرات نمودند. تا سال ۱۹۹۱ این هزینه ها به ۸۰۰ میلیون دلار افزایش یافته و تا سال ۲۰۰۰ به ۱/۲ تریلیون رسید. به طور متوسط این هزینهها بخاطر استفاده از زوشهای ناکار آمد در نت به هدر میرود.
کار کردن تا حد خرابی":
این روش در نت ماشین آلات مرسوم است و معقول بنظر می رسد، عملا می توان گفت که مدیریت نت در این روش رعایت نمی شود، مفهوم ساده و سریع آن یعنی زمانی که دستگاه خراب شد آن را تعمیر کن، این روش گران ترین روش مدیریت نت می باشد. عمده هزینه های این روش عبارتند از :
۱. هزینه اضافه کاری کاگران
۲. هزینههای انبار قطعات یدکی
۳. زمان زیاد توقف ماشین
۴. قابلیت کم تولید
این روش هیچ تلاشی برای پیش بینی نیازهای مربوط به نت نمی کند لذا گروه نت باید قادر به انجام واکنش در برابر تمام احتمالات خرابی در دستگاه ها باشد و قطعات یدکی در انبارها نگهداری شود. نحوه انجام نت پیشگیرانه بسیار متفاوت است و در برخی جاها محدود به روغنکاری و تنظیمات متوسط است اما در برنامه کامل مدیریت نت ، تمام ماشینهای حیاتی از نظر تعمیرات ، روغنکاری ، تنظیمات و بازسازی زمان بندی می شود ویژگی مشترک تمام مدیریتهای نت دستورالعمل زمان بندی است که در آن فرض می شود که ماشین پس از یک برهه زمانی مشخص کم کم فرسوده می شود.
مدیریت نت پیشگیرانه : تمام تعاریفی که برای نت پیشگیرانه وجود دارد وابسته به زمان است به عبارت دیگر نت بر پایه زمان عملکرد دستگاه تعیین می شود. 628 انجام نمت پیشگیرانه بسیار متفاوت است و در برخی جاها A SAPది روغنکاری 9 تنظیمات متوسط است اما در برنامه عکامل مدیریت نت تمام ماشینهای حیاتی از نظر تعمیرات ، روغنکاری ، تنظیمات و بازسازی زمان بندی می شود ویژگی مشترک تمام مدیریتهای نت دستورالعمل زمان بندی است که در آن فرض می شود که ماشین پس از یک برهه زمانی مشخص کم کم فرسوده می شود
مدیریت نت پیشگویانه: همانند نت پیشگیرانه بوده و دارای تعاریف زیادی است که فرضیه مشترک آنها این است که مانیتورینگ منظم مکانیکی ماشین آلات باعث اطمینان از ماکزیمم فواصل زمانی بین تعمیرات شده و تعداد و هزینه وقفه های زمانبندی نشده را که به واسطه خرابیها در ماشین ایجاد می شود کاهش می دهد. این نوع نت باعث مینیمم شدن شکستها و خرابیهای زمان بندی نشده در تمام تجهیزات واحد تولیدی شده و مطمئن میسازد که وسیله تعمیر شده در وضعیت مکانیکی قابل قبولی است. این نت توسعه تولید و بالاتر رفتن کیفیت و افزایش بازدهی کل را به دنبال دارد، نت پیشگویانه روشی است که از وضعیت عملکرد واقعی ماشین آلات و احد تولید استفاده کرده و عملکرد کل سیستم را بهینه می کند . در مدیریت نت پیشگویانه ترکیبی از روشهای مونیتورینگ ارتعاشات، گرمانگاری ، تریبولوژی و... استفاده می شود.
نگهداری و تعمیرات اصلاحی: این روش در واقع بهبود تجهیزات و عوامل وابسته به آن میباشد و مکمل تعمیرات پیشگیرانه است در این روش تجهیزاتی که دارای طراحی ضعیف هستند، مجدداً طراحی شده و با برطرف کردن نقاط ضعف قابلیت بهبود و درجه اطمینان آنها افزایش مییابد.
تعمیرات و بازنگری طراحی ها: این روش به طراحی تجهیزات جدید اشاره می کند و برخی از ضعفهای موجود در یک ماشین که از زمان طراحی اولیه در آن وجود داشته با بازنگری طرح اولیه از بروز این مشکل جلوگیری میگردد. جدول ذیل انواع نت را برای ما تشریح می کند.
۱۰. تامین کیفیت مناسب محصول
۱۱. امکان مصرف مجدد قطعات
۱۲. امکان تهیه گزارش جامع از چگونگی (تولید، تعمیرات، قطعات و...) در هر لحظه بعضی از عوامل مؤثر در رسیدن سیستم مدیریت نگهداری و تعمیرات به اهداف دوازده گانه فوق بشرح ذیل است
۱- مدیریت قوی و دلسوز
۲- کادر اجرائی قوی در سازمان تعمیرات
3- اسناد فنی و آرشیو معتبر در واقع CMMSیک راه حل مبنی بر فناوری اطلاعات شامل بسته نرم افزاری و سخت افزاری است که جهت افزایش سهولت و بهره وری در مدیریت و سازماندهی فعالیت ها و وظایف نگهداری و تعمیرات تجهیزات و ماشین آلات در سازمانها و بنگاه های اقتصادی بکار می روند می باشد. وظیفه اصلی سیستم مکانیزه مدیریت نگهداری و تعمیرات فراهم سازی ابزاری جهت مدیریت و بهبود فعالیت های نت روی تجهیزات و تاسیسات و ماشین آلات می باشد. CMMS نرم افزار ویژه فعالیت نت می باشد و نباید آنرا با نرم افزار اتوماسیون یک سازمان اشتباه گرفت . نرم افزارهای CMMS، مدیریت نیروی انسانی ، خرید و مدیریت انبار را تنها از حیث فعالیتهای نت پشتیبانی می کنند به عبارت دیگر CMMS شامل نرم افزار مدیریت نیروی انسانی یا نرم افزار انبار داری نیست، تنها بعضی از شرکتهای ارائه کننده نرم افزارهای مدیریت نگهداری و تعمیرات امکانات اضافی و قابلیت کار با سیستمهای ERP "را در محصولات خود گنجانده اند .
ثمرات استفاده از CMMS برخی از ثمرات استفاده از نرم افزارهای مدیریت نگهداری و تعمیرات عبارتند از:
۱- یکپارچه کردن اطلاعات
۲- کنترل بهتر کار و بهبود تصمیم گیریها
۳- استفاده بهینه از منابع
۴- کاهش کاغذ بازیهای ناخواسته
۵- کاهش زمان دستیابی به اطلاعات بدیهی است که در استقرار هر سیستم، عوامل مختلفی موثر بوده تا زمینه برای دستیابی به اهداف متعالی فراهم گردد.
نیازها و امکاناتی که یک ک سیستم CMMS باید داشته باشد نیازهای یک سیستم CMMS به چند دسته تقسیم می شود، که عبارتند از : نیازهای وظیفه ای که شامل نیازهایی می شود که باید توسط یک نرم افزار تامین شود نیازهای غیروظیفه ای، نیازهای تکنولوژی و نیازهای پشتیبانی از دیگر نیازهای اساسی یک سیستم می باشد. در ایران کمسیون تخصصی اتوماسیون نظام اداری وابسته به شورای عالی اطلاعرسانی به منظور ایجاد هماهنگی در استقرار سیستمهای مکانیزه در زمینه فرآیندهای عمومی دستگاههای اجرایی به ضوابط و ویژگی های سیستم تعمیر و نگهداری تاسیسات، تجهیزات و ماشینآلات را تدوین نموده است. که عموماً در گروههای فوق الذکر دستهبندی می شوند.
نیازهای وظیفه ای شامل بخش های مدیریت تجهیزات " کنترل موجودی، فرآیند مدیریت درخواست کار و تعمیرات پیشگیرانه
می شود. نیازهای غیر وظیفه ای شامل نیازهای کاربردی از قبیل زبان، نرمافزار، اصطلاحات رایج در سیستم، راحتی کاربر و ...، امنیت اطلاعات نیازهای نگهداری و پشتیبانی شامل پشتیبانی از داخل برنامه، امکان تعریف برنامه زمان بندی جهت پشتیبان گیری اطلاعات از داخل برنامه و بازیابی اطلاعات و پشتیبان های گرفته شده و تسهیلات و گزارشات که امکان ورود دسته ای اطلاعات و با استفاده از فایلهایی با فرمتهای متفاوت را دارا می باشد.
نیازهای تکنولوژی که شامل ابزارهایی که سیستم می بایست به آن مجهز باشد از قبیل طراح ساختار داده، طراح گزارش، طراح فرم، مدیریت گردش کار و ... میباشد.
نیازهای پشتیبانی و نگهداری که نوع و نحوه گارانتی و خدمات پشتیبانی و نگهداری از سوی فروشنده و نحوه آموزش را شامل می شود.
اگر بخواهیم به صورت کلی چند نکته کلیدی را برای انتخاب نرم افزار و شرکت ارائه دهنده آن مد نظر داشته باشیم به موارد ذیل می توانیم اشاره کنیم.
۱. خدمات پشتیبانی نرم افزار
۲. خدمات پشتیبانی مغز افزاری
۳. خدمات پشتیبانی سخت افزاری
۴. خدمات پشتیبانی برنامه نویسی
معیارهای ارزیابی و پیامدهای استقرار CMMS
