بخشی از مقاله
نقش استانداري در پیشگیري از جرم
چکیده
استانداران در قلمرو ماموریت خویش به عنوان نماینده عالی دولت، مسئولیت اجراي سیاستهاي عمومی کشور در ارتباط با
وزارتخانه ها، موسسه و شرکتهاي دولتی و سایر دستگاههایی به نحوي از بودجهي عمومی دولت استفاده مینمایند، نهادهاي پیشگیري اجتماعی، وزارت کشور انقلاب اسلامی، نیروي انتظامی، شوراي اسلامی شهر و شهرداريها ومؤسسات عمومی غیردولتی را عهدهدار خواهند بود و همچنین به عنوان نمایندهي عالی دولت در برابر رئیس جمهور و هیأت وزیران مسئول بوده و به عنوان نماینده وزارت کشور مسئولیت پیشگیري از وقوع جرم را برعهده دارند. عوامل اجتماعی مؤثر در وقوع جرم در دو سطح کلان و خرد قابل بررسیاند . در جرمشناسی کلان عوامل مؤثر بر جرم از جمله عوامل سیاسی، اقتصادي و فرهنگی مورد بررسی قرار میگیرند. موضوع مقالهي حاضر که به روش کتابخانهاي تدوین شده است نقش استانداري در پیشگیري از جرم به اقدامات و تدابیري که بطور مستقیم یا غیرمستقیم توسط استانداري میپردازد میباشد. بند 5 اصل 156 قانون اساسی جمهوري اسلامی ایران یکی از وظایف خطیر قوهي قضائیه را اقدام مناسب براي پیشگیري از جرم و اصلاح مجرمین مقرر نموده است. یکی از نهادها یا سازمانهاي اداري عام پیشگیري از وقوع جرم استانداري است. هدف از انجام مقالهي پیش رو، بررسی نقش استانداري در راستاي مقابله و پیشگیري از جرم میباشد و نتیجهي این مقاله آشنایی با نقش استانداري و برخی ارگانهاي مربوط در پیشگیري از وقوع جرم میباشد که دراینجا ضمن پرداختن به اصل پیشگیري از وقوع جرم و نقش استانداري، نقش وزارت کشور و برخی از ارگانهاي ربوطه راهکارهایی هم درخصوص این موضوع بسیار مهم ارائه اده شده است.
مقدمه
امنیت، نیاز اولیهي آدمی است که در زندگی انسانها حساسیت خاصی دارد و انسانها میکوشند به طریقی امنیت خود را تأمین کنند.
توجه به شأن و جایگاه امنیت در زندگی اجتماعی و کارکرد آن در سیاستهاي اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی به نحو فزایندهاي در حال رشد میباشد و میزان حضور و تاثیر این پدیده در جامعه و سطح بهرهمندي شهروندان از این امنیت که حق مهمی در زندگی اجتماعی آنان میباشد، معیار عمده براي ارزیابی سطح توسعهیافتگی جوامع بشري به شمار میآید.( کیوانی ،( 1391 در واقع امنیت و احساس امنیت دو مقوله جدا از هم هستند و در جامعه فعلی ما امنیت واقعی بیش از احساس امنیت وجود دارد. بهطور کل امنیت مقولهاي وسیع و چندمؤلفهاي است که ایجاد آن وظیفه بخشهاي مختلفی از دستگاه حاکم است که یکی از این دستگاههاي حاکم استانداري است که بخشی از ایجاد امنیت و احساس امنیت را در کشور عهدهدار است. در فصول آتی بهطور دقیق وظیفه پیشگیري از جرم استانداري مورد بررسی قرار خواهد گرفت.(ابراهیمی ،( 1390 با تشکیل اجتماعات بشري و شکلگیري شهرها، روند وقوع جرم رو به فزونی نهاده و هرچه این اجتماعات گستردهتر گردد، دامنه وقوع جرم نیز افزون میگردد و لزوم مبارزه با آن و برنامهریزي در جهت پیشگیري از جرم، امري انکارناپذیر و ضروري مینماید.
تلاش در جهت پیشگیري از جرایم، منحصراً در حوزه اختیارات قوه قضائیه نبوده و سایر دستگاههاي دولتی از جمله استانداريها ،شهرداريها، مدیریت جهاد کشاورزي، منابع طبیعی، آموزش و پرورش، تربیت بدنی و ... بهعنوان نهادهاي دولتی ذیمدخل در امر مدیریت استانی میتوانند نقش موثر و سازندهاي را ایفاء نمایند. عملکرد در استانداريها از طریق شهرداريها ساماندهی مناطق حاشیه نشین شهرها و برنامهریزي در جهت پیشگیري از تشکیل اینگونه محلات، موجب جلوگیري از جمع بخش اعظمی از مجرمین و عدم ظهور قابلیتهاي فردي مجرمین بالقوه در نتیجه اثرپذیري از محیط اجتماعی است.(نیاز پور،(1385
پیشگیري از وقوع جرم، مجموعه اقداماتی است که هدف غایی و نهایی آن، منحصراً یا به صورت جزیی، محدود کردن دامنه ارتکاب جرم و غیرممکن کردن، مشکل کردن یا کم کردن احتمال وقوع جرم است. (فرهودينیا، 1390، (27
در یک دسته بندي، پیشگیري از وقوع جرایم، دو نوع است: الف(کیفري )خاص و عام ب)غیرکیفري پیشگیري اجتماعی و وضعی(گل محمدي خامنه، (1384
ماده 1 لایحهي پیشگیري از جرم عبارت است از پیشبینی، شناسایی و ارزیابی خطر وقوع جرم و اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم براي از بین بردن یا کاهش آن.
مواد 4 و 5 قانون اختیارات استانداران مصوب 1359، به استانی شدن پیشگیري از بزهکاري توجه کرده و هدف از تصویب این قانون را حفظ نظم و امنیت عمومی قرار داد.
استانداران در قلمرو ماموریت خویش به عنوان نماینده عالی دولت، مسئولیت اجراي سیاستهاي عمومی کشور در ارتباط با وزارتخانهها، موسسه و شرکتهاي دولتی و سایر دانشگاههایی که بهنحوي از بودجه عمومی دولت استفاده مینمایند، نهادهاي انقلاب اسلامی، نیروي انتظامی، شوراي اسلامی شهر و شهرداريها و موسسات عمومی غیردولتی را عهدهدار خواهند بود. استانداران به عنوان نماینده عالی دولت، در برابر رئیس جمهور و هیأت وزیران مسئول بوده و به عنوان نماینده وزارت کشور مسئولیت اجراي وظایف و اختیارات آن وزارت در استان را عهدهدار خواهند بود و در مقابل وزیر کشور پاسخگو میباشد.
در همین راستا استانداري میتواند با انجام اصلاحات فردي و اجتماعی و رفع مشکلات آحاد جامعه (نظیر فقر و بیکاري) و تامین نیازهاي حیاتی و تقویت نهادهاي اجتماعی (همانند خانواده و مدرسه) و واژه پیشگیري در مفهوم متداول آن در معانی "پیشدستی کردن، ترویج اخلاق و ارزشهاي انسانی مانع از کشیده شدن افراد به زندگی پیشی گرفتن و به جلوي چیزي شتافتن" و همچنین آگاه کردن، از مجرمانه گردد. (روییگر 1391 )
چیزي خبر دادن و هشدار دادن است. (نجفی ابرندآبادي، (753:1379 دنیا به این نتیجه رسیده است که عدالت کیفري بهرغم همه هزینه هایی در جرمشناسی، پیشگیري عبارت است از: به جلوي تبهکاري رفتن با که به جامعه تحمیل میکند، کارکرد خود را ندارد و به تنهایی نمیتواند استفاده از فنون گوناگون مداخله به منظور ممانعت از وقوع بزهکاري. با جرم به نحو شایستهاي مقابله کند. (برگرفته از سخنان یداالله موحددربنابراین در برنامه هاي پیشگیرانه باید همزمان سه موضوع را مورد بررسی شوراي پیشگیري از جرم استان کرمان، (1393)و عنایت قرارداد و این سه بعد عبارتند از: مجرم ، نوع جرم و محیط رهنمودهاي پیشگیري از جرم معمولا تاکید بسیار زیادي بر روي این فیزیکیـاجتماعی پیرامون او. در هر برنامه پیشگیرانه باید این سه بعد را نکته دارد که مدیریت برنامههاي پیشگیري، باید به بخشهایی از دولت همزمان و در کنار هم مورد توجه قرار داد تا این برنامهها به هدف خود سپرده شود که از ثبات لازم برخوردار بوده و جزو نهادهاي دائمی دولت که همانا اصلاح مجرم و در نهایت اصلاح جامعه است نایل آید. محسوب شود (داوطلب، 1392) در هر یک از ابعاد سهگانه مذکور، به کار بردن روشهاي احتیاطی و انجام اقدامات پیشگیرانه در جلوگیري از ابتلاي انسان به اختلال و ناهنجاري را پیشگیري مینامند. (جدي فردپیله رود، (1391)
پیشینه موضوع مورد تحقیق
موضوع این تحقیق موضوع نوینی است و بر اساس بررسیهاي به عمل آمده هنوز هیچ کارتحقیقی با این موضوع خاص انجام نشده است.
البته بهصورت پراکنده مقالات و پایاننامههایی با موضوع نقش مهم دولت در پیشگیري از جرم و نقش مدیریت شهري در پیشگیري از جرم انجام شده که در این تحقیق از نتایج بهدست آمده از تحقیقات پیشگفته استفاده خواهد شد .
مفهوم موسع پیشگیري
مطابق این مفهوم، هر آنچه علیه جرم بوده وآن را کاهش میدهد پیشگیري محسوب میشود. لذا مجازات، ترمیم خسارت مجنی علیه و فردي کردن مجازات توسط قاضی، پیشگیري به شمار میآید. (ابرندآبادي نجفی، (1379
مفهوم مضیق پیشگیري
پیشگیري ازجرم در جرمشناسی پیشگیرانه، پیشگیري مفهوم مضیقی پیدا کرده است. در در لغت پیشگیري به معناي جلوگیري و رفع مرض میباشد و پیشگیري این مفهوم پیشگیري به مجموعه وسایل و ابزارهایی اطلاق میشود که از جرم یعنی مجموعه وسایل و ابزارهایی است که دولت براي مهار بهتر دولت براي مهار بهتر بزهکاري از طریق حذف یا محدود کردن عوامل بزهکاري از دو طریق مورد استفاده قرار میدهد : -1 از طریق حذف یا جرمزا و یا از طریق اعمال مدیریت مناسب نسبت به عوامل محیط محدود کردن عوامل جرم زا. -2 از طریق اعمال مدیریت مناسب نسبت فیزیکی و محیط اجتماعی موجد فرصتهاي جرم، مورد استفاده قرار به عوامل محیطی، فیزیکی و محیط اجتماعی. میدهد.(علی بابایی، 1379
پیشگیري وضعی
تمامی اقداماتی که براي خنثی کردن و فعالیتهاي سارقین اماکن و افزایش مراقبت از فضاهاي عمومی و تشکیل گروههاي مراقبت توسط پلیس و سیستم قضایی انجام شده با آنچه که کلارك آن را پیشگیري وضعی از جرم نام نهاده است،کاملاً مطابقت دارد پیشگیري وضعی را اقدامات پیشگیرانه معطوف به اوضاع و احوالی که جرائم ممکن است در آن وضع به وقوع بپیوندند ترسیم میکنند. (جدي فردپیله رود،(1391
پیشگیري اجتماعی
پیشگیري اجتماعی از بزهکاري شامل مجموعه اقدامات پیشگیرنده است که به دنبال حذف یا خنثی کردن آن دسته از عواملی هستندکه در تکوین جرم مؤثر بودهاند. پیشگیري اجتماعی به طور مستقیم در پی جلوگیري از مجرم شدن افراد جامعه است. به عبارت دیگر، هدف این شاخه از پیشگیري، جلوگیري ازراهبردهاي توانمندسازي مدیریتی رؤساي کلانتريها و نقش آن در پیشگیري از جرایم تبدیل شدن بزهکاري بالقوه به بزهکاري بالفعل است. (شاکري،(1382
با تشکیل اجتماعات بشري و شکل گیري شهرها روند وقوع جرم رو به فزونی نهاده و هر چه این اجتماعات گستردهتر گردد، دامنه وقوع جرم نیز افزون میگردد. (اردبیلی ،(1387
مبارزه علیه جرایم اطفال و نوجوانان هم جزئی از پیشگیريهاي اجتماعی است این مبارزه و پیشگیري براي رسیدن به نتایج مطلوب به محققین باذوق و مبتکر، پرحوصله و سختکوشی نیازمند است که مسائل مربوط به جرایم اطفال و نوجوانان را از دیدگاههاي مختلف مورد بررسی و تفحص قرار داده و نتایج حاصله را در اختیار جامعه، قضات اطفال و سایر مسئولان امر بگذارند. (صلاحی، (1389
نقش استانداري در پیش گیري از جرم
پیشگیري به معنی جلوگیري است که در حوزهي جرم شناسی فصل مهمی را به خود اختصاص داده وبسته به نوع کاربري به
