بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش با هدف رابطه بین فرهنگ سازمانی با بهره وری کارکنان استانداری استان فارس به مرحله اجرا در آمده است که به لحاظ هدف جزو تحقیقات کاربردی بوده و به لحاظ شیوه گردآوری اطلاعات در زمره تحقیقات توصیفی از نوع همبستگی بوده است. به منظور دسترسی به هدف فوق از بین کارکنان استانداری استان فارس به تعداد 192 نفر 75 - نفر زن و 117 نفر مرد - با روش نمونه گیری تصادفی طبقهی نسبی انتخاب شدند که 184 نفر به سوالات پاسخ دادند. بدین منظور از دو پرسشنامه، پرسشنامه فرهنگ سازمانی هافستید - 1980 - ، پرسشنامه بهره وری مدل اچیو از هرسی وبلانچارد وگلداسمیت - 1978 - استفاده گردید. دادههای حاصل از پرسشنامه ها با استفاده از ضریب همبستگی و رگرسیون به روش همزمان مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه حاصله نشان داد که بین فرهنگ سازمانی با بهرهوری رابطه معنادار وجود دارد. بین مولفه های بهره وری - توان و آمادگی، وضوح یاادراک، حمایت سازمانی، تمایل یاانگیزش، اعتبار، ارزیابی یابازخورد محیط یا سازگاری محیطی - با مولفه های فرهنگ سازمانی - فاصله قدرت، امتناع از ریسک - رابطه ی معناداری وجود دارد. همچنین فرهنگ سازمانی میتواند بهرهوری را پیش بینی کند.
کلید واژهها: فرهنگ سازمانی ، بهره وری، کارکنان استانداری استان فارس
مقدمه
درباره بهره وری و وظایف نیروی انسانی و اهمیت آن در سازمان در چند سال اخیر در کشور متون بسیاری در اختیار مدیران و سیاست گذاران قرار گرفته است. اما به درستی می توان ادعا کرد که هنوز جایگاه کلیدی و نقش نیروی انسانی در افزایش بهره وری و کارآیی سازمانی، ایجاد فرهنگ سازمانی و هوش هیجانی کارکنان برای بسیاری از دست اندرکاران اجرایی مشخص نشده است. گواه این ادعا میزان کم سرمایه گذاری و تلاشی است که از سوی سازمان ها برای طراحی، تدوین و به کارگیری نظام های توسعه منابع انسانی و اجرایی کردن راهبردهای توسعه قابلیت های کاکنان، انجام می گیرد. بهرهوری1 و کارایی ارزشمندترین جایگاه را در نزد مدیران دارد و همه در جست و جوی کارایی بیشتر و اثربخشی فزون ترند و تلاش های آنان نیز در همین زمینه شکل می گیرد تا ثبات سازمان را در دنیای پر رقابت امروز تضمین کنند - الوانی، . - 1387
کوششهای بشر همواره بر آن بوده تا حداکثر نتیجه را با کمترین امکانات و عوامل موجود به دست آورد. این کوششها را میتوان دستیابی به بهرهوری بالاتر نامید. واژه بهرهوری برای نخستین بار به وسیله فرانسو کنه2 ریاضیدان و اقتصاددان مکتب فیزیوکراسی - حکومت طبیعت - به کار برده شده است. در سال 1883 فرانسوی دیگری به نام »لیتره«3، بهرهوری را دانش و فن تولید تعریف کرد. بهرهوری، مفهومی است که به عنوان یک ویژگی بسیار مهم به سیستمهای باز نسبت داده می شود و اهمیت آن تا اندازهای است که میتوان آن را هدف نهایی هر سیستمی به حساب آورد - فیلدمن دانیل، آرنولد هیوچ4، . - 2001 به اعتقاد پرندت - 2009 - 5 برای اینکه سازمان ها به بهره وری لازم برسند، نیاز به برنامه رسمی مدیریت دانش دارند. اما برای اینکه این برنامه ها اثر بخشی لازم را داشته باشند ، نیاز به هماهنگی با فرهنگ سازمانی وجود دارند - به نقل از بهمنی بهلولی، . - 1390
یکی از گام های اساسی در جهت افزایش بهره وری کارکنان، فرهنگ سازمانی است. از نظر بارون وگرینرگ - 1997 - 6، تاثیر فرهنگ سازمانی بر اعضای سازمان به حدی است که می توان با بررسی زوایای آن، نسبت به چگونگی رفتار، احساسات، دیدگاه ها و نگرش اعضای سازمان پی برد و واکنش احتمالی آنان را در قبال تحولات مورد نظر، پیش بینی و هدایت کرد. با اهرم فرهنگ سازمانی، به سادگی میتوان انجام تغییرات را تسهیل کرد و جهت گیری های جدید را در سازمان پایدار کرد - به نقل از هینری7،. - 2006 فرهنگ سازمانی تأثیر عمده ای در رفتار سازمانی دارد و مدیران می توانند تأثیر مهم و مثبتی در توسعه و بهبود فرهنگ سازمانی داشته باشند، همچنین فرهنگ سازمانی می تواند بر عملکرد و استرس شغلی و نهایتاً تعهد و کارایی افراد سازمان تأثیرگذار باشد. فرهنگ سازمانی شدیداً در شکل گیری و تلاش کارکنان و ارتباط متقابل با دیگران اثر دارد - ترابی کیا، . - 1387
با توجه به مطالب فوق و اهمیت ضمنی هر یک از متغیرها می توان گفت که بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی با بهره وری کارکنان استانداری استان فارس از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بررسی رابطه و نقش هر یک از این متغیرها باعث می شود مدیران راهکارهای را جهت افزایش بهره وری به کارکنان ارائه دهد و میتواند منجر شود تا از کارکنان در حیطه های کاری به نحو برتر استفاده کنند و نتایج مطلوبی را از این استفاده بهینه بگیرند. بنابراین توجه به نکات فوق اهمیت تحقیق حاضر را مشخص می نماید و ضرورت را برای گسترش تحقیقات در این زمینه آشکار می سازد ، ضروری است که این تحقیق را از اولویت های پژوهشی و تحقیقاتی قرار دهیم تا بتوانیم با نتیجه آن در پرورش نیروی انسانی کارآمد و موثر سهم ارزشمندی داشته باشیم. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی با بهره وری کارکنان استانداری استان فارس طراحی شده است نتایج این پژوهش کمک می کند تا اطلاعات مفیدی بهره وری کارکنان استانداری استان فارس بدست آید و از این نظر از اهمیت ویژهای برخوردار است.
پیشینه تحقیق
هرسی و بلانچارد - 2000 - 1 در تحقیقی تحت عنوان " رابطه بین فرهنگ سازمانی با تعهد شغلی و بهرهوری " به این نتیجه رسیدند که فرهنگ قوی، منجر به ایجاد احساس بهتر برای کارکنان و انجام بهتر کارها می شود. همچنین، فرهنگ قوی سازمان موجب افزایش تعهد افراد به سازمان و ایجاد همسویی میان اهداف کارکنان و اهداف سازمان می شود و این عامل، عامل موثری در جهت افزایش بهره وری است. سیونقی و هارتون - 2006 - 2 در تحقیقی تحت عنوان " رابطه بین فرهنگ سازمانی و الگوهای ارتباطی با بهرهوری " به این نتیجه رسیدند که بین فرهنگ سازمانی و الگوهای ارتباطی با بهرهوری، ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد و اثر توسعه ، بهبود منابع انسانی و کارایی سازمان افزایش می یابد - سیونقی و هارتون3، . - 2006 جورتافت و اسمارت - 2008 - 4 در تحقیقی تحت عنوان " تأثیر فرهنگ سازمانی بر اعضای هیئت علمی دانشگاهها " به این نتیجه رسیدند که نیز در ارتباط با اهمیت فرهنگ سازمانی و ارتقای اثربخشی سازمانی براساس پاسخهای دریافت شده از 3400 نفر از اعضای هیئت علمی شاغل در 334 کالج و دانشگاه نتیجه گیری میکنند که رسالت و فرهنگ سازمانی دانشگاهها در اثربخشی آن ها بسیار تأثیرگذار است.
یودین، هیوگ لیوا، ماروف - 2013 - 5 در تحقیقی تحت عنوان " تاثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد کارکنان و بهره وری: مطالعه موردی بخش ارتباطات در بنگلادش" به این نتیجه رسیدند که فرهنگ سازمانی به طور قابل توجهی بر عملکرد کارکنان و بهره وری تأثیر می گذارد. عطافر، فلاحی نیا،سهرابی - 2013 - 6 در تحقیقی تحت عنوان " بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و بهرهوری" به این نتیجه رسیدند که رابطه مثبت و معنی دار بین فرهنگ سازمانی و بهره وری وجود دارد. علاوه بر این، مطالعه ارتباط مثبت و معنی دار بین اجزای مختلف فرهنگ سازمانی - یعنی خلاقیت، پذیرش خطر، پشتیبانی، ادغام، کنترل، شناسایی و سیاست پاداش و ارتباطات - و بهره وری پیدا کرده است. عامری - 1387 - در تحقیقی تحت عنوان" بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی با بهره وری مدیران ادارات تربیت بدنی استان های آذربایجان شرقی و غربی" به این نتیجه رسید که بین فرهنگ سازمانی و شاخص های آن با بهرهوری مدیران تربیت بدنی جامعه مورد بررسی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. نصیری پور؛ رییسی، هدایتی - 1388 -
در تحقیقی تحت عنوان" رابطه فرهنگ سازمانی با بهره وری کارکنان: بیمارستان های عمومی آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران" به این نتیجه رسید که بین فرهنگ سازمانی و بهره وری رابطه معنی داری وجود دارد. در بین شاخص های فرهنگ سازمانی جامعه مورد مطالعه، کنترل و خلاقیت فردی وضعیت بهتری نسبت به سایر شاخص های فرهنگ سازمانی داشتند .بالاترین میانگین نمرات بهره وری کارکنان نیز مربوط به مولفه های وضوح و شناخت و توانایی بود. نایب نظر - 1392 - در تحقیقی تحت عنوان" بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و بهرهوری فردی کارکنان بانک رفاه کارگران - مطالعه موردی: شعب شهر اصفهان - " به این نتیجه رسید که حمایت مدیریت بیشترین و ریسک پذیری کمترین تاثیر را بر روی بهرهوری کارکنان دارد. بعلاوه، نتایج این تحقیق نشان داد که بین مولفه های متغیر فرهنگ سازمانی - خلاقیت فردی، ریسک پذیری، توجه به نتیجه، هویت کارکنان و حمایت مدیریت - و بهرهوری فردی کارکنان، رابطه معناداری وجود دارد.
