بخشی از مقاله
يادگيري ترکيبي :ضرورت ها،چالش ها و راهکارها
چکيده در سالهاي گذشته ، آموزشهاي الکترونيکي از رونق و توجه شاياني برخوردار بوده است . همزمان با گسترش و توسعه ي فناوري هاي جديد در زمينه آموزش ، سبک هاي جديدي از فعاليت هاي آموزشي پا به عرصه وجود نهادهاند که امروزه از آن ها به عنوان «يادگيري ترکيبي ١» نام مي برند، مزايا و فرصت هايي که اين نوع يادگيري و يا به عبارتي ديگر محيط هاي يادگيري ترکيبي فراهم مي آورد باعث گرايش افراد مختلف به اين نوع يادگيري شده است . اين مقاله به با رويکردي تحليلي - توصيفي با اشاره به مزاياي اصلي و عمدهي يادگيري ترکيبي در صدد نشان دادن اهميت و ضرورت استفاده از اين نوع يادگيري مي باشد. همچنين در اين مقاله به چالش هاي اصل اين يادگيري همچون؛ يافتن ترکيب درست ، تقاضاهاي زماني افزايش يافته ، مشکلات فني ، موانع موسسه اي پرداخته شده است و در نهايت راهکارهايي براي هر يک از چالش ها ارائه شده است .
واژه هاي کليدي
يادگيري ترکيبي ، چالش ها، ضرورتها، راهکارها
١- مقدمه
اگرچه يادگيري ترکيبي معاني متفاوتي دارد، به محيطي که در آن اجرا مي شود و چگونگي استفاده از آن بستگي دارد. بسياري از محققان، يادگيري ترکيبي را به عنوان ترکيب آموزش رو در ور و آموزش آنلاين مي دانند(گراهام،٢٠٠٣؛ استيون و فريزر،٢٠٠٨، آسگوسرب و گراهام،٢٠٠٣، مارتين ،٢٠٠٥، يلون،٢٠٠٦، گراهام،٢٠٠٦).
يادگيري ترکيبي به عنوان يک سازو کار جديد بر استفاده متنوع و گسترده از روشهاي يادگيري تاکيد دارد.
توجه درانتخاب و به کارگيري ابزار متناسب با موقعيت يادگيرنده براي بالا بردن کيفيت يادگيري از اصول اوليه يادگيري، ترکيبي است . يادگيري ترکيبي با بکارگيري ابزارهاي متنوع و فناوريهاي پيشرفته ، سعي در بهبود کيفيت و توسعه ي کمي فعاليت هاي آموزشي در دو بعد عمودي و افقي دارد . در بعد افقي سعي بر گسترش دامنه و ابعاد وسايل کمک آموزشي در فرايند آموزش دارد، به گونه اي که با ترکيب بهينه اين وسايل بالاترين کيفيت حاصل شود. در بعد عمودي به عمق مساله يادگيري و چگونگي درک بهتر مواد آموزشي مي پردازد و اينکه چه تکني کهايي در چه زمانهايي به درک بهتر مطالب و يادگيري بهينه منجر مي شود. آسگوسرب و گراهام (٢٠٠٣) شش دليل را پيدا کردند که سرمايه گذاري افراد و موسسات را روي يادگيري ترکيبي توجيه مي کند: ١- توانايي آموزشي ١ ٢- دسترسي به دانش ،٣- تعامل اجتماعي ٤- عامليت شخصي ٥٢- اثر بخشي هزينه ها٣، و ٦- آساني بازنگري٤. اين دلايل با نشان دادن مزايا و چالش هاي محيط هاي يادگيري ترکيبي بهتر درک خواهد شد.
٢- مزاياي يادگيري ترکيبي مزاياي يادگيري ترکيبي در چهار طبقه دسته بندي شده است : ١)پداگوژي موثرتر ٢- نتايج بهبود يافته ٥ ٣- راحتي ، انعطاف پذيري، و دستيابي (هزينة فرصتي کاهش يافته ) و ٤- اثر بخشي هزينه
٢-١ پداگوژي موثر تر
يادگيري ترکيبي يک رويکرد پداگوژيکي است که کارآمدي و فرصت هاي اجتماعي شدن کلاس درس را با امکانات يادگيري فعال غني شدة محيط آنلاين ترکيب مي - کند. بخاطر اينکه راهبردهاي پداگوژيکي ممکن است از هر دو محيط رو در رو و آنلاين استفاده کرده باشد، يادگيري ترکيبي بزرگترين مجموعه از روش هاي آموزشي و موقعيت هاي يادگيري را براي برآورده ساختن نيازهاي رشته ، دوره و يادگيرندگان را فراهم مي کند و به مربي اجازه مي دهد مزاياي هر محيط را به حداکثر برساند (ووث،٢٠٠٣).
مزاياي پداگوژيکي که در غالب تحقيقات ذکر شده شامل موارد زير مي باشند:
. افزايش تعامل بين يادگيرنده - يادگيرنده، يادگيرنده -استاد، و يادگيرنده -محتوا.
. دستيابي موفقيت آميزتر به هدف هاي يادگيري .
. گذر از معلم محوري به يادگيرنده محوري که در آن يادگيرندگان فعال مي باشند.
. تشويق فعاليت هاي جهان واقعي و ارزيابي واقعي .
. تلفيق ارزيابي تکويني و تراکمي براي يادگيرندگان و مربيان .
. متعادل ساختن يادگيري مستقل با تعامل انساني .
. برانگيختن دانش آموزان براي نظم بخشيدن به خودشان در محيط آنلاين .
تعامل يکي از غالب ترين راهبردهاي بحث شده يادگيري ترکيبي است . کلاس درس رو در رو تعاملاتي را بين دانش - آموزان با معلمانشان فراهم مي کند در حالي محيط آنلاين اين تعاملات را فراتر از چارچوب زماني کلاس گسترش مي - دهد. مباحث آنلاين به يادگيرندگان اجازه مي دهد با يکديگر مشارکت داشته باشند، ايده هايشان را به اشتراک بگذارند، تأمل کنند، و جامعة آنلاين بوجود آورند. آنها همچنين ممکن است براي تهسيل فرايندهاي گروهي ، مشارکت ، بررسي همتا به همتا٦ ، و بحث ها بکار روند. با گسترش بحث فراتر از کلاس دانش آموزان فرصتي براي تفکر، توليد پاسخ هاي متفکرانه تر، استفاده از ديگر پاسخ ها، و علاقه مند تر شده به مشارکت را پيدا کنند(رابينسون،٢٠٠٤ ). مربيان عنوان مي کنند که دانش آموزان در دورههاي ترکيبي فعال- ترند که ناشي از ارتباطات بيشتر بين مربي و يادگيرنده است ، و تمايل بيشتري به ارتباط از طريق رسانه هاي الکترونيکي دارند. مربيان همچنين منابع آنلاين را براي ايجاد ارتباط با يادگيرندگانشان، فراهم کردن بازخورد، و ايجا مداومت در ارتباط بکار بردند(وينگارد٢٠٠٨،٧). در محيط هاي ترکيبي استفاده از يادگيري سيار و مواد آنلاين باعث انعطافپذيرتري از زمان آموزشي براي دسترسي به هدفها بطور موفقيت آميزتر مي شود. در بسياري موارد محتواي آنلاين اجازه مي دهد تا زمان کلاسي بيشتري روي فعاليت هاي واقعي و فعال، طبقه بندي مصنوعات، و سناريوهاي مبتني بر نظامهاي تجاري جهان واقعي صرف شود(مک کري٢٠٠٥،١). محتواي آنلاين همچنين دسترسي بدون محدوديت ، توانايي براي پر کردن فاصله ها در دانش پيشين شان، گذر از مواد آشناتر، صرف کردن زمان بيشتر روي مواد يادگيري جديد يا مشکل ، يا انفرادي کردن آموزششان را براي يادگيرندگان فراهم مي کند (وينگارد٢٠٠٨،٢)
در ديگر موارد شبيه سازيها براي جان بخشي به سازهها بکار مي روند. شبيه سازي اي براي شبکه اي کردن رايانه ها درست شده بود که به يادگيرندگان اجازه مي داد تا با ترکيب هاي مختلف آزمايش کنند. دانش آموزان زمان بيشتري را روي تکليف گذاشتند و در نتيجه انگيزه و تسلط آنها به محتواي دوره افزايش پيدا کرد (کمرون٢٠٠٣،٣). ديگر دانشگاهها آزمايشگاه مجازي را براي تشويق يادگيري اکتشافي ، بهبود همساني ، و فراهم کردن بازخورد فوري بوجود آوردند. رايانه مي تواند راههايي براي ايجاد کتاب هاي درسي و تعامل محتوا فراهم کند، رسانه هاي جديد را براي انتقال محتوا همچون صدا و ويدئو بکار گيرد، و به يادگيرندگان در طول مسير يادگيريشان کنترل بيشتري فراهم کند. وب سايت ها با اطلاعات حرفه اي، شبيه سازيها و جديدترين اطلاعات از متخصصان راه ديگري براي گسترش و غني ساختن محتواي دوه هستند. اجزاي آنلاين همچنين راهي براي برانگيختن و به روز نگهداشتن دانش آموزان بوسيلة آزمونکهاي زماندار که بازخورد فوري را فراهم مي - کند، تاريخ هاي يادآور٤ ، مواد آموزشي مرتبط ، بازخورد فوري، انعطاف پذيري، فعاليت هاي هدف محور، و تعامل هستند. کرس و دوييت (٢٠٠٣) هممچنين دريافتند دانش - دانش آموزاني که در کلاسهاي رو در ور حضور دارند به احتمال بيشتري دوره را به پايان مي رسانند.
٢-٢ نتايج بهبود يافته
3 بسياري از محققان ميزان موفقيت برابري را در دوره هاي ترکيبي در مقايسه با دوره هاي سنتي يا کاملاً آنلاين مشاهده کردند. بويل ٦،بردلي ٧،چاک ، جونز، و پيکارد١٠(٢٠٠٣) ميزان قبولي بيشتر و ارزشابي هاي مثبت تري را از دانش آموزان گزارش کردند. اوتول و ابسلام ١١(٢٠٠٨) عملکرد بهبود يافته تري را روي آزمونکها گزارش کرده اند. وينگارد(٢٠٠٨). نيز ميزان موفقيت بيشتر، تأثير مثبت تر روي نمرات نهايي دانش آموزان را گزارش کرده است . در بعضي از مطالعات (بويل ،بردلي ،چاک، جونز، له ،٢٠٠٢، و پيکارد،٢٠٠٣ ) دانش آموزان يادگيري بهبود يافته در محيط ترکيبي را گزارش کردند، بخاطر اينکه آنها به دامنه ي وسيع تري از مواد يادگيري از طريق اينترنت دسترسي داشتند. همچنين در مطالعة ريفل و سيبلي ١٢ (٢٠٠٣) دانش آموزان موفقيت شان را به تعامل رو در روي منظم ، مواد آنلاين که فراهم کنندة بازخورد بود، و در دسترس بودن مربي به صورت آنلاين ذکر کردند. کينک (٢٠٠٧) محيط هاي يادگيري ترکيبي را به عنوان وسيله اي براي ايجاد جوامع يادگيري مشارکتي که در آن افراد مي - توانند تجارب زندگي شان را به اشتراک بگذارند در نظر مي - گيرد.
٢-٣ راحتي ، انعطاف پذيري، و دست يابي افزايش يافته (هزينة فرصتي کاهش يافته )
دانش آموزان و معلمان در دورههاي ترکيبي از انعطاف- پذيري بالايي برخوردارند. در حالي که يکي از عوامل اصلي در رشد يادگيري توزيع شده دستيابي به دوره ها محدوديت - هاي زماني و مکاني است ، يادگيرندگان همچنين از تعامل اجتماعي از کلاس هاي رو در رو بهره مي گيرند. زمان کلاسهاي رو در رو نه تنها مي تواند براي ايجاد روابط اجتماعي و احساس جمعي بکار رود ، بلکه مي تواند براي تشويق و برانگيختن دانش آموزان، فراهم کردن بازخود، پرداختن به نگراني ها و ناکامي ها، و بهبود تعامل بکار رود(وينگارد،٢٠٠٨). آسگوسرب و گراهام (٢٠٠٣) همچنين عامليت شخصي يا کنترل يادگيرنده را به عنوان دليلي که يادگيرندگان يادگيري ترکيبي را انتخاب مي کنند اضافه مي کند. محيط هاي يادگيري ترکيبي به يادگيرندگان گزينه - هاي بيشتري را دربارهي چگونگي يادگيري و محل يادگيري در اختيار يادگيرندگان قرار مي دهد. عامليت شخصي راهي براي افزايش انگيزهي يادگيرندگان مي باشد
٤-٢ اثر بخشي هزينه ها
از ديدگاه موسسه اي، اثر بخشي هزينه نتيجه ي مطلوب يادگيري ترکيبي است . دانشگاه کاليفرنيا تکنولوژي را براي بهبود يادگيري و کاهش هزينه در دورههاي مقدماتي بکار برد. در يک دورهي روشهاي تحقيق روانشناسي ، دانشگاه کاليفزنيا آزمايشگاه رو در رو را با آزمايشگاه مجازي جايگزين کرد که منجر به کاهش هزينة کارکنان و مواد شد در حالي که محتوا را بهبود بخشيد و بازخورد فوري را براي دانش جويان فراهم مي کرد(مورفي ٢٠٠٣،١). مارش، مک فدن، و پرايس ٢،(٢٠٠٣) چهار روش را شناسايي کردند که فناوري ممکن است براي بهبود يادگيري در حالي که همزمان هزينه ها را کاهش مي دهد:
. برنامه هاي مديريت دوره زمان صرف شده روي تکاليف غير تحصيلي همچون ضبط کردن، محاسبه کردن، و ذخيرة نمرات، کپي کردن، فراهم کردن و تغيير دادن محتوا، و آگهي دادن را کاهش يا حذف مي کند.
. ارزيابي خودکار امتحانات، آزمونک ها، و تکاليف .
. معلم خصوصي آنلاين که منجر به زمان آماده - سازي کمتر و فراهم کردن بازخورد خودکار به يادگيرندگان مي شود.
. منابع به اشتراک گذاشته شده که منجر به کاهش تلاشها و کارهاي اضافي ميان اساتيد مي شود.
4 ديگر مشوق مالي يادگيري ترکيبي ، نياز براي زير ساخت کمتر مي باشد. محيط هاي يادگيري ترکيبي روش بالقوهاي براي افزايش تعداد يادگيرندگان بدون گسترش تسهيلات مي باشد. برنامه ريزي دو دورهي ترکيبي در يک کلاس درس مي تواند منجر به ٥٠ تا ٦٧ درصد صرفه جويي در فضا شود (فارل٢٠٠٤،٣).
٣- چالش ها
محيط هاي يادگيري ترکيبي خوب طراحي شده مزاياي زيادي را براي موسسات، اساتيد و يادگيرندگان فراهم مي - کند. بر هر حال، با گسترش اقدامات در حال ظهور، چالش - هايي وجود دارد که بايد بر آن ها غلبه کرد: ١- يافتن ترکيب درست ٢- تقاضاهاي زماني افزايش يافته ٣- مشکلات فني ، ٤- موانع موسسه اي(آسگوسرب و گراهام،٢٠٠٣).
٣-١ يافتن ترکيب درست
چالش اصلي ، يافتن ترکيب مناسب در محيط يادگيري ترکيبي است که از يادگيري غير همزمان و هم از تعامل کلاسي رو در روي با کيفيت استفاده مي کند. يک جنبه ي مهم از يافتن يک ترکيب درست و مناسب طراحي مجدد دوره مي باشد. براي طراحي مجدد تمام عناصر يادگيري آنلاين بايد با عناصر يادگيري رو در رو تطبيق داده شود (دباغ٤، ٢٠٠٢). طراحان آموزشي در دانشگاه فلوريداي مرکزي ٥ متوجه اساتيدي شدند که در ابتدا مي خواستند تنها تنها يک قسمت از دورهي ترکيبي شان را طراحي مجدد کنند که نتيجه ي اين کار چيزي جز طراحي مجدد نامناسب نخواهد بود. دورهاي که دو عنصر متمايز دارد ضروررتاً نمي - توانند به هم مرتبط باشند. ديگر مشکلات تلفيق شبيه به فعاليت هايي در محيط هاي رو در رو و آنلاين هستند که عناصر آنلاين را بدون کاهش فعاليت هاي رو در رو که منجر 6 به کار اضافي براي يک دوره مي شود، اضافه مي کنند(دباغ ٢٠٠٢). تلفيق بين دو محيط بسيار مهم مي باشد بخاطر اينکه يادگيرندگان بايد ارتباط فعاليت ها و دليل منطقي براي يک محيط ترکيبي را ببينند.
آنها بايد ساختار دوره، چگونگي ارتباط فعاليت ها، و اينکه فناوري چگونه به اين فرايند کمک خواهد کرد را درک کنند. براي پرداختن به چالش هاي تلفيق و ايجاد يک يادگيري ترکيبي مناسب ، مراحل زير براي طراحي مجدد کل دوره پيشنهاد شده است (ويلت ،٢٠٠٧):
. ابتدا، نتايج آموزشي دوره، و اينکه چگونه يادگيرندگان تسلط شان را نشان خواهند داد را شناسايي کنيد.
. مراحل افزايشي براي رسيدن نتايج و هدف ها براي هر مرحله را شناسايي کنيد.
. فعاليت ها و تکاليف دوره که دستيابي يادگيرندگان به هدف هاي دوره را تسهيل مي - کند.
. کيفيت مناسب را براي هر دو محيط رو در رو و آنلاين را تعيين کنيد. چگونگي ارتباط فعاليت هاي آنلاين با زمان کلاس رو در رو را طرح کنيد.
با پيروي از مراحل فوق مربيان و اساتيد ممکن است به ترکيب مناسب برسند بخاطر اينکه يادگيري در هر دو محيط تلفيق شده است .
٣-٢ تقاضاهاي زماني افزايش يافته
بارها، توسعه دهندگان محيط هاي ترکيبي ، مربيان و طراحان آموزشي ، تجربه ي نامتناسبي را در هر کدام از محيط هاي رو در ور يا آنلاين داشتند. يک برنامه ي توسعه ي گسترش مربي يا استاد براي کمک به کار مربي از طريق فرايند طراحي مجدد و يادگيري
