بخشی از مقاله
چکیده
یک پروژه از قسمت ها و افراد مختلف با دانش ها و تجربه های مختلف تشکیل شده است . ارتباط بین این اجزاء و تسهیم دانش و تجربیات آنها برای سازمان و پروژه می تواند بسیار مثمرثمر واقع شود . جهت تسهیم دانش می توان از مکانیزم های مختلفی استفاده کرد .این پژوهش مکانیزم های تسهیم دانش در پروژه ها را در قالب چارچوبی ارائه داده است .این چارچوب دارای دو بعد استراتژی تسهیم دانش و سطح فناوری می باشد با توجه به این ابعاد چهار نوع مکانیزم فناورانه شخصی ساز ، فناورانه مدون ساز ، غیرفناورانه شخصی ساز و غیرفناورانه مدون ساز تعریف شده است . این پژوهش نشان می دهد که چگونه جهت تسهیم دانش پروژه ها و همچنین تسهیل تسهیم دانش در مراحل تسهیم دانش و فرآیندهای مدیریت پروژه باید از این مکانیزم ها استفاده شود لذا با استفاده از روش های کمی و کیفی و نیز تحلیل های مختلف ، میزان بکارگیری و استفاده از هریک از مکانیزم ها در هر یک از این مراحل مشخص گردیده است .
مقدمه
امروزه که به عصر اقتصاد دانش محور معروف می باشد ، دانش به یک سرمایه حیاتی برای پروژه ها و مدیران پروژه ها تبدیل شده است و پروژه ها و سازمانهای پروژه محور برای افزایش عملکرد و نیز کاهش زمان و هزینه های پروژه نیاز به دانش دارند . سازمانها و پروژه ها نیازمند این هستند از منابع دانش که در افراد و گروه های مختلف وجود دارند استفاده نموده و از تسهیم دانش برای افزایش یادگیری،تجربه و خبرگی کارکنان پروژه ها استفاده کنند .
در سازمانهای پروژه محور، افراد پس از پایان یک پروژه به پروژه دیگری وارد می شوند و در فضای کاری دیگری قرار میگیرند. شرایط پروژه جدید اقتضا میکند که کم کم این افراد دانش حاصل شده از پروژه قبلی را به فراموشی سپرده و با مشکلات اجرای پروژه جدید دست و پنجه نرم کنند . و این افراد با وجود داشتن دانش مناسب از پروژه های قبلی ممکن است با مسائلی در موقعیت جدید برخورد کنند که تازگی داشته و نیاز به بهره گیری از دانش سایر افراد داشته باشد و یا برعکس اینکه فرد دیگری در یک موقعیتی نیاز به دانش و تجربه این فرد داشته باشد و در این حالت اگر تسهیم دانش وجود نداشته باشد هر کدام از این افراد و پروژه ها برای تجربه مجدد آن دانش هزینه گزافی را می بایست متحمل گردند.
- بوه ؛ - 2007 موقتی بودن هر پروژه باعث مشکل شدن کار سازمانها برای یادگیری و کسب قابلیت ها از پروژه هایی به پروژه های دیگر می شود . سازمانهایی که تسهیم دانش را در بین پروژه های مختلف به خوبی انجام می دهند می توانند راه حلها و تجربه های یک پروژه را برای حل مسائل پروژه های دیگر به کار گیرند. برای تسهیم دانش مناسب ، مکانیزم های مختلفی وجود دارد که هر سازمان و پروژه ایی می بایست با توجه به شرایط و ویژگی های خود مکانیزم مناسب را برای تسهیم دانش به کار گیرد . انتخاب مکانیزم مناسب و صحیح می تواند نقش تاثیر گذاری در تسهیم دانش و مدیریت دانش داشته باشد . بنابراین بایستی شرایط و مکانیزم هایی را فراهم آورد که این دسترسی و در کل تسهیم دانش راحت تر شده و افراد بتوانند دانش مورد نیاز خود را از منابع مختلف موجود در خود پروژه و یا سایر پروژه های سازمان بدست آورند.
تسهیم دانش
تسهیم دانش برای سازمانهایی که قصد دارند از دانش به عنوان یک دارایی و سرمایه برای رسیدن به مزیت های رقابتی استفاده کنند ، بسیار حیاتی و مهم است . تمرکز اصلی در تسهیم دانش بر افراد است زیرا این افراد هستند که دانش را مدون و قابل ارتباط می کنند و آنرا با سایر افراد و گروه ها به اشتراک می گذارند . - ویلیام کینگ ؛ 2008 ، به نقل از ماری جینکس، - 2008 تسهیم دانش فرآیندی است که از طریق آن دانش ضمنی و یا صریح در بین افراد در ارتباط قرار می گیرد . تسهیم دانش شامل مجموعه ایی از رفتارها است که می تواند تسهیل گر نوع روابط افراد با همدیگر ، دستیابی بهتر به اطلاعات موردنیاز افراد ، کاهش دهنده زمان مورد نیاز برای حل مسائل ، و در نهایت بهبود دهنده کیفیت در روند انجام امور باشد. - دیو و کوسکلا ؛ - 2009
تسهیم دانش مجموعه ایی از عقاید یا رفتارهایی است که منجر به گسترش یادگیری در میان افراد مختلف و یا در یک سازمان واحد می شود . - مورمان و مینر ؛ - 1998 تسهیم دانش به عنوان اساسی ترین کارکرد مدیریت دانش تسهیم دانش اصل و اساس مدیریت دانش است و نقش مهمی را در نوآوری دانش سازمان ایفا می کند . مدیریت دانش بدون تسهیم دانش و جدا بودن این دو از یکدیگر مانند آب بدون چشمه و یا مانند درخت بدون ریشه است .
دانش سازمانی بایستی به راحتی تبادل شود ، به اشتراک گذاری دانش ممکن است از طریق جلسات گروهی ، سوال و جواب از نخبگان و یا حتی یک ایمیل به اعضای سازمان صورت گیرد . مسئله وقتی پیچیده می شود که بخش عمده ایی از دانش سازمانی در اذهان نخبگان است و استخراج آن فرایند های خاص خود را می طلبد . هدف تسهیم دانش می تواند خلق دانش جدید از طریق ترکیب های مختلف دانش موجود یا بهره برداری بهتر ازآن باشد.
به منظور ایحاد یک فرایند تسهیم سازی دانش اثربخش ، افراد بایستی از تمایل و توانایی سطح بالایی برخوردار باشند . تحقیقات - هولت ؛ - 2007 حاکی از آن است که وجود کارکنانی که تمایل به تسهیم دانش و تجربه دارند موجب می شود که این فرایند به طور خودکار آغاز شده و گسترش یابد . در صورتی که دانش درون سازمان کشف گردد و یا بتوان آن را خلق نمود ، می توان آنرا سازماندهی کرد و به اشتراک گذاشت ، اما اگر در عمل به کار بسته نشود مراحل قبلی نیز بی فایده خواهد بود و چیزی جزء اتلاف منابع و افزایش هزینه نصیب سازمان نخواهد کرد
فرآیند ها و مراحل تسهیم دانش
کاه هین چای و جیمز نیباس - - Kah-Hin Chai and James Nebus در مطالعات خود فرایندها و مراحل تسهیم دانش را پنج مرحله نامیده است این مراحل بدین گونه اند : - 1 آگاهی-2 1 علاقه مندی- 3 2 ارزیابی - 4 3 آزمایش-5 4 پذیرش 5 در مرحله آگاهی که مرحله آغازین می باشد فرد مصرف کننده ]فردی که به دنبال دانش می باشد[ در معرض دانش قرار می گیرد البته نه به صورت کامل . این آگاهی از دانش برای افراد مختلف ممکن است به صورت های مختلفی مانند تحقیق ، مطالعه و... انجام پذیرد .
در مرحله علاقه مندی ، مصرف کننده به دانش علاقه مند شده و فعالیت هایی را در جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد آن انجام میدهند . انتقال از مرحله آگاهی به علاقه مندی ممکن است از نیاز فوری مصرف کننده برای حل یک مسئله و یا وجود یک فرصت تاثیر پذیرد . در این مرحله مصرف کننده از طریق راه های عمومی به دانش علاقه پیدا کرده اند ولی هنوز در مورد مناسب بودن آن برای موقعیت و وضعیت خود قضاوت نکرده است.
در طول مرحله ارزیابی مصرف کننده به ارزیابی تناسب و مناسب بودن دانش با کار و فعالیت خود می پردازند و تصمیم می گیرند که در مورد آن تلاش کنند یا نه . در این مرحله مصرف کننده یک سری آزمایش های ذهنی انجام می دهد و مزیت ها و معایب دانش را در مقایسه با هم بررسی می کند . در مرحله آزمایش مصرف کننده دانش را در یک مقیاس کوچک به کار می گیرد تا مشخص شود که برای موقعیت کنونی مناسب است یا خیر. در این مرحله مصرف کننده ممکن است اطلاعاتی را در مورد روش استفاده دانش موردنظر از تولید کننده آن کسب کند . در مرحله پذیرش ، نتایج آزمایش مورد بررسی قرار گرفته و تصمیم گرفته می شود که از این دانش استفاده شود.
