بخشی از مقاله
چکیده
آموزش و پرورش از مهمترین نهادهای جامعه در گذر تحول خود در طی جهانی شدن دچار چالش هایی شده است. این چالش ها عبارتنداز: پیشرفتهای تکنولوژیکی وعلمی، دگرگونیهای دنیای کار و اشتغال، نابرابرهای اجتماعی، توسعه دموکراسی و حقوق بشر، افزایش ارتباطات بینفرهنگی، تجدید نظر در ارزشهای اخلاقی و معنوی ،آموزش برای زمان عدم قطعیت فقدان بهرهگیری از آراء نظریهپردازان تربیتی در برنامهریزی و اصلاح آموزش و پرورش، عدم توجه به برنامههای اصلاحی آموزش و پرورش از قاعده به سوی رأس هرم آموزشی، عوارض ناشی از فقدان وحدت نظر و عمل در میان مسئولان اجرایی طرحهای اصلاحی آموزش و پرورش، فقدان توجه به پژوهشهای تربیتی در اصلاحات و برنامهریزی آموزشی، مسائل ناشی از اداره امور آموزشی به شیوهی متمرکز، مسائل موجود در مراکز آموزش فنیحرفهای و کاردانش، ضعف فرهنگ مشارکت، مهمترین مانع در راه توسعه برنامههای اصلاحی آموزش و پرورش، ضعف فرهنگ برنامهریزی و ارزیابی و فقدان ضمانتهای قانونی و مالی در اجرای برنامههای اصلاحی آموزش و پرورش است.
کلید واژگان: چالشها، جهانی شدن ،آموزش و پرورش
مقدمه
آموزش و پرورش از مهمترین نهادهای اجتماعی است. در واقع، کیفیت فعالیت سایر نهادهای اجتماعی تا اندازه زیادی به چگونگی عملکرد آموزش و پرورش بستگی دارد - ندیمی، بروج، . - 1377کمال انسان در گرو تربیت صحیح وی میباشد. و آموزش و پرورش وسیلهی رسیدن آدمی به نهایت شرافت انسانی است. »کانت« فیلسوف شهیر قرن هیجدم معتقد است: »بشر تنها با تعلیم تربیت آدم تواند شد و آدمی چیزی جز آنچه تربیت از وی می سازد نیست - از این رو - مسأله تعلیم و تربیت بزرگترین و دشوارترین مسأله-ای است که انسان با آن درگیر است.شناخت مسائل و نارساییهای نظام آموزشی برای عموم به ویژه برای مربیان، مدیران، طراحان و کارشناسان برنامههای آموزشی و همچنین دولتمردان و سیاستمداران فواید بسیاری دارد:
اول آنکه آنان را از مشکلاتی که نظام آموزش و پرورش چه در گذشته با آن مواجه بوده اکنون نیز با آن مواجه است و از ارتباط نزدیکی که این مشکلات با نارسایهای اقتصادی و فرهنگی جامعه دارد، واقف میسازد و دوم آنکه آنان را در طبقه-بندی علل دشواریهای آموزش و پرورش و تنظیم طرحهای اصلاحی کوتاه مدت یا درازمدت برای حل نواقص این مسائل یاری میدهد - آقازاده، . - 1390امروزه صاحبنظران تعلیم و تربیت شناخت مسائل آموزش و پرورش را شرط اولیه و اساسی هر سیاست آموزشی و فرهنگی ذکر میکنند، توجه آنان نیز بیدلیل نیست، بلکه بر منطقی استوار است. آنان به این نتیجه رسیدهاند که نهاد تعلیم و ترییت زمانی میتواند وسیلهی دسترسی به فنون قویتر، توسعه و پیشرفت باشد که خود را از دشواریها و مشکلاتی که با آن مواجه است برهاند.
چالشهای ناشی از جهانی شدن بر آموزش و پرورش
جهانی شدن چه به عنوان یک فرایند یا فرآورده، تمامی ابعاد زندگی بشر و نظامهای اجتماعی از جمله نظام آموزشی و قلب آن؛ یعنی، برنامههای درسی را دستخوش چالشهای فراوانی کرده است - مور1، . - 2005 این چالشها در 7 دسته شناسایی شده و به شرح زیر میباشند:
- پیشرفتهای تکنولوژیکی وعلمی: گامهای پرشتاب علمی و پیشرفتهای تکنولوژیکی، تجدید نظر منظم و مطابقت برنامهریزی درسی با علم روز را مورد توجه قرار میدهد. مشکلات برنامه درسی در مواجهه با جهانی شدن به شرح است:
-1 از تدریس تا یادگیری
-2 از یادگیری انفرادی تا یادگیری جمعی
-3 از مطالعه دانش تا صلاحیتهای ذهنی
-4 از تدریس موضوعات جداگانه به تدریس موضوعات یکپارچه
-5 یکپارچگی اطلاعات و تکنولوژی ارتباطی در همه نواحی
-6 و بالاخره پیشرفت حرفهای معلمان - نوروززاده و آتشک، . - 1387
- دگرگونیهای دنیای کار و اشتغال: تغییراتی در دنیای کار و اشتغال در حال وقوع است، برخی از این تغییرات در گزارش براسلاوسکی در آمریکای لاتین مورد اشاره قرار گرفته است - براسلاوسکی1، 2000،
Õ. : - 6-7
1.کاهش فرصتهای شغلی به دلیل پیشرفت فراوان در تکنولوژی و مکانیکی شدن برخی وظایف خطرناک و پر زحمت.
2.اهمیت کار تیمی در شرکتهای تجاری.
3.تمایل بسیاری از جوامع پیشرفته در مورد خصوصیسازی خدمات عمومی.
.4تغییر میزان کار و فعالیت به دلیل بینالمللی شدن بازار کار و امکانات بیشتر.
- نابرابرهای اجتماعی: یکی از خصوصیات جهان حاضر، وجود شکاف میان کشورها در خصوص ثروت و دارایی درآمد و دستیابی به خدمات مختلف اجتماعی و... است.یکی از جنبههای مسأله، ناهمواری توزیع دانش بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است.
-توسعه دموکراسی و حقوق بشر: توسعه دموکراسی و حقوق بشر از خصوصیات بسیار مهم دههی اخیر محسوب میشود. این فرایند در سطح مدارس، و در مباحثی همچون، تغییر تدریجی بین دانشآموزان و استادان، تأکید زیاد بر شهروندان مسؤول منعکس شده است. آموزش احترام نسبت به دیگران از پیشنیازهای دموکراسی محسوب میشود. همچنین گفتگوهای دموکراتیک و راهحلهای مسالمتآمیز برای کشمکشها باید ابتدا در مدارس تعلیم داده شوند؛ و با توجه به شرایط کشورها و تعدد فرهنگ در آنها باید تفکر احترام به فرهنگهای گوناگون، جزء برنامهی درسی و آموزش قرارگیرد.
-افزایش ارتباطات بینفرهنگی: مردم در هر جایی، با توجه به دگرگونیهای اخیر تاریخی، خواهان یافتن اصل و ریشهشان و ایجاد یک زنجیرهی ارتباطی محکم با گذشتهشان هستند.
