بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از مقاله حاضر، بررسی و مقایسه ی روشهای نوین آموزشی با روشهای سنتی تدریس و ایجاد انگیزه در دانشآموزان و داشتن کلاسی جذاب با استفاده از شبکههای اجتماعی و رسانهای در یادگیری فعال درس فیزیک میباشد. ابتدا پرسشنامهای در اختیار دانشآموزان قرار گرفته تا میزان علاقمندی آنها به درس فیزیک و درصد یادگیری آنها از روشهای متداول مشخص گردد. نتایج نهایی در پایان سال تحصیلی نشاندهنده این بود که راهکارها و روشهای انجام شده رضایت بخش و موثر بوده است که عبارتند از: استفاده از نرم افزار آموزشی، برگزاری کلاس در آزمایشگاه، استفاده از فیلم های آموزشی و فرصت مطالعه قبل از تدریس و...
کلمات کلیدی: روشهای نوین تدریس، کلاس جذاب فیزیک3، تدریس فعال کدمقاله 01.40.FK : - PACS -
.1 مقدمه
یکی از مسائلی که برای متخصصین آموزشی و دبیران فیزیک اهمیت دارد آن است که چگونه میتوان هم مفاهیم فیزیک را در ذهن دانشآموزان نهادینه کرد و هم کلاس شاداب و جذابی داشته باشند. هریک از آنان براساس تجربه و دانش خود راه و روشی را برای حل این موضوع پیشنهاد میکنند از جمله مباحثی که مطرح میشود استفاده از تکنولوژی آموزشی و فن-آوری های نوین آموزشی است. این گونه دبیران از برنامهها و وسایل کمک آموزشی بیشتری نسبت به سایر همکاران خوداستفاده میکنند و اغلب خود مبادرت به ساختن ابزار و وسایل کمک آموزشی مینمایند؛ چنین دبیرانی قادرند از کمترین امکانات بیشترین بهره را ببرند.با توجه به مطالب ذکر شده، بنده نیز برای علاقمند نمودن دانشآموزان سال سوم رشته تجربی به درس فیزیک3 سعی نمودم که به جای استفاده از
روش سخنرانی معلم محوری در کلاس از طرح هوشمندسازیو وسایل کمک آموزشی و تدوین نرمافزار فیزیک به صورت powerpoint و فیلم آموزشی و ... استفاده نموده و کلاس فعال و با نشاط داشته باشم تا دانشآموزان با میل و رغبت بیشتری در کلاس درس فیزیک حاضر شوند. دلیلی که مرا به انجام این پژوهش سوق داد این بود که من در پایان هر دونیمسال از دانش آموزان میخواهم که انتقادات و پیشنهادات خود را در مورد روش تدریس بیان نمایند. پس از جمع آوری به این نتیجه رسیدم که تحقیقی انجام دهم که چرا دانش آموزان سال سوم به درس فیزیک علاقه چندانی ندارند؟ارزشیابی بخشی از فرایند یاددهی- یادگیری است.همه دست اندرکاران امور آموزشی و تربیتی با کلمه ارزشیابی و آزمون آشنایی دارند.
اگر بگوییم که ارزشیابی حلقه مفقوده یادگیری محسوب میشود زیاد بیراه نگفتیم چرا که از یک نظر ارزشیابی آخرین حلقه از فعالیتهای آموزشی معلم و برنامه درسی محسوب میشود، و از دیدگاه دیگر ارزشیابی در روشهای فعال تدریس فیزیک باید مقدم و استمرار دهنده برنامههای درسی و فرایند تدریس شمرده شود. همه گمان میکنند که ارزشیابی مخصوص اندازهگیری دانشها و مهارتهای دانشآموزان از مطالب مطرح شده در کلاس درس است، در حالیکه ارزشیابی باید شامل برنامه درسی و فعالیتهای معلم در کلاس و نحوه تدریس وی نیز میباشد و بعنوان ابزاری برای درک نقایص برنامه و روند تدریس و یادگیری دانشآموز به کار رود. حال میتوان گفت که ارزشیابی بخشی از فرایند یاددهی یادگیری است و جدا از آن و در انتهای آن قرار نمیگیرد.
.2شیوه گردآوری اطلاعات
پژوهش حاضر در بین دانشآموزان سوم دبیرستان رشته تجربی دبیرستان شهید سادات آغاجاری میباشد.ابتدا از دانشآموزان خواستم که نظرشان را درباره درس و کلاس فیزیک بنویسند و بگویند چه انتظاری از این کلاس و دبیر مربوطه دارند و دوست دارند از چه روشی برای تدریس این درس استفاه شود. بعد از نظرخواهی از دانشآموزان با مشاور مدرسه و همکارانم دربارهی علل بیعلاقگی و ضعف دانش آموزان در درس فیزیک صحبت نمودم. سپس از تعدادی از اولیا دانشآموزان ضعیف دعوت به عمل آمده و علل بی-علاقگی و ضعف دانشآموزان را نسبت به درس جویا شدم.
.3تجریه و تحلیل دادهها:
پس از بررسی نظرات، مطالعه کتابها و مجلات مختلف و همفکری با مشاور، مدیر مدرسه و سایر همکاران درباره علت عدم علاقه دانشآموزان که به درس فیزیک دارند؛ به نتایج زیر دست یافتم:
الف - نظرات همکاران و والدین: - پیوست - 1
▪نداشتن انگیزه
▪توجه بیش از حد به مسایل جانبی و حاشیه ای - تفریح و مهمانی و... -
▪توجه و علاقه و تحت تاثیرقرار گرفتن برنامههای تلویزیونی و ماهوارهای و فضای مجازی
▪سطح پایین درآمد و تحصیلات خانواده
▪نداشتن برنامهریزی و عدم رسیدگی به موقع به تکالیف
ب - نظرات دانشآموزان:
▪نحوه تدریس دبیر، خشک و بی روح بودن کلاس
▪عدم مشارکت دانش آموزان در روند تدریس
▪حجم زیاد درس فیزیک
▪نداشتن انگیزه و درک درست و روشن از آینده
▪عدم استفاده از وسایل کمک آموزشی، نرم افزار و
فیلم آموزشی
▪عدم انجام آزمایش
اجرای راه حل جدید:
درسهایی مانند فیزیک و شیمی و...دارای آزمایشگاه بوده و دانشآموزان در این کلاسها میتوانند از وسایل آزمایشگاهی استفاده نموده و تنوعی در کلاس ایجاد شود. در صورتی که در مدرسه آزمایشگاه نباشد و کلاس فیزیک فقط محدود به همان کلاس بوده و معمولا کلاس خشک و بی روح خواهد بود، بنابراین باید کاری میکردم که کلاس لذتبخش و شاد شود. ابتدا با مدیر دبیرستان درباره اختصاص دادن کلاسی بعنوان کارگاه فیزیک که مجهز به تخته هوشمند و یک دستگاه رایانه و لوازم جانبی باشد را در اختیار من قرار دهد.که خوشبختانه این مهم انجام شد.
روش اجرا:
ابتدا اشاره ای کوتاه به روش تدریس خود در کلاس درس نموده و بعدا به روش ارزشیابی می پردازم. جلسه اول ورود به هر کلاسی را با نام و یاد خدا و معرفی خود و آشنایی با دانشآموزان شروع میکنم و در مورد روش تدریس و انتظاراتم از دانشآموزان و آگاه نمودن آنان مبنی بر امتحان نهایی و تاثیر مثبت معدل در کنکور صحبت میکنم. سپس مطالبی راجع به نحوه مطالعه این درس در اختیار دانشآموزان قرار میدهم اینکه محیطی آرام و ساکت با نوردهی مناسب را برای مطالعه انتخاب کنند. در جلسه دوم که تدریس شروع میشود برای اینکه به عمق مطالب درسی پی ببرند به مدت 20 دقیقه سر کلاس به مطالعه درسی که معمولا براساس بودجهبندی خودم که در جلسه اول کپی آن به دانشآموزان داده میشود
بپردازند تا بنده رئوس مطالب و اهداف رفتاری را یا روی تابلو برای آنها بنویسم یا نرم افزار فیزیک را که خودم برای بیشتر مباحث فیزیک به صورت power point تهیه کردهام را آماده سازم. برای دانشآموزان توضیح دادمکه هنگام مطالعه سعی نمایند با تمرکز حواس بیشتر و باچشم مطالعه نمایند و نیز قبل از تدریس مبحث اصلی حداقل 2 دقیقه در مورد اهمیت موضوع تدریس بحث نماییم و گوشهای از فیلم آموزشی راجع به تدریس را برای آنان نمایش دهم و آنقدر موضوع را مهم و جذاب جلوه میدهم که دانشآموز دوست داشته باشد موضوع را بداند - ایجاد انگیزه در گوش دادن و توجه به درس - .در حین تدریس دانشآموزان مجازند به طرح سوالات احتمالی که به ذهنشان میرسد بپردازند و از سایر دانش- آموزان میخواهم که پاسخ دهند و در نهایت پاسخهای دانشآموزان را جمعبندی و اصلاح مینمایم.
سعی میکنم کلاس را زنده و فعال نگه دارم بدین منظور در ضمن تدریس سوال میکنم و هر دانشآموزی پاسخ صحیح را بدهد امتیاز تعلق میگیرد. به منظور علاقمند نمودن دانشآموزان موضوعات فیزیکی را در اختیار آنها قرار میدهم تا به دلخواه بصورت گروهی کار تحقیقاتی انجام دهند. جهت ایجاد انگیزه بیشتر و توجه دانشآموزان به محیط پیرامونشان بخشی از نمره مستمر را به گرفتن عکس ازیکی از پدیدههای فیزیکی اختصاص دادم و جالب بود که با استقبال زیاد دانشآموزان روبرو شدم. روش دیگرجهت علاقمند نمودن دانشآموزان استفاده از وسایل دست ساخته فیزیکی مانند ماکت و مدل پدیدههای فیزیکی و...میباشد و در نهایت برگزاری نمایشگاه فیزیک در سطح شهرستان و همچنین برگزاری مسابقات علمی فیریک به صورت تستی - تشریحی بین مدارس شهر و معرفی دانشآموزان برتر به اداره آموزش و پرورش واختصاص جایزه برای آنان. - پیوست - 2
روش اجرای ارزشیابی:
ارزشیابی در کلاس نه تنها به پرسش های تدریجی محدود نمیشود بلکه فعالیتهای دیگر دانشآموزان درکلاس شامل: تهیه مقاله تدوین نرمافزار بصورت power point از مباحث فیزیک فیلمهای آموزشی که از تلویزیون در مورد موضوعات فیزیکی ضبط کردهاند باتوجه به موضوع کتاب یک تکه از روزنامه تهیه عکس ازاینترنت جمعآوری اخبار و اطلاعات فیزیکی کنفرانس در کلاس و... در تعیین نمره ارزشیابی نقش دارد.
