بخشی از مقاله
چکیده:
منظور از ارزشیابی عملکرد، فرایندی است که بوسیله آن کارکنان در فواصل معینی و بطور رسمی ، مورد ارزیابی قرار می گیرند. شناخت کارکنان قوی و اعطای پاداش به آنها و از این طریق ، ایجاد انگیزه برای بهبود عملکرد آنان و سایر کارکنان ،از جمله علل اصلی ارزیابی عملکرد است. در گذشته ،مدیران کلاسیک ارزیابی عملکرد را فقط به منظور کنترل کار کارکنان انجام میدادند،در حالی که امروز جنبه راهنمایی و ارشادی این عمل، اهمیت بیشتری یافته است. هدف اصلی از ارزیابی عملکرد این است که اطلاعات ضروری در باره نیروهای شاغل در سازمان جمع آوری گردد و در دسترس مدیران قرار گیرد تا آنها بتوانند تصمیمات بجا و لازم را در جهت بالابردن کمیت و کیفیت کار کارکنان اتخاذ نمایند . هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی عوامل و ویژگیهای موثر بر اثربخشی نظام ارزشیابی عملکرد کارکنان بوده است. به این منظور ابتدا مفهوم عملکرد و ارزشیابی آن از دیدگاه متخصصان بررسی شده و سپس رویکردها و روشهای مورد استفاده در سیستم های ارزشیاب ی عملکرد بیان شده است. در پایان نیز ضمن برشمردن خطاهای بالقوه در فرایند ارزشیابی عملکرد کارکنان ، ویژگیهای سیستم های اثربخش ارزشیابی عملکرد مورد بررسی قرار گرفته است.
واژگان کلیدی: مدیریت منابع انسانی ، ارزشیابی عملکرد ، اثربخشی ، بهبود عملکرد
مقدمه:
ارزیابی عملکرد در تسهیل اثربخشی سازمانی یک وظیفه مهم مدیریت منابع انسانی تلقی میشود. در سالهای اخیر به نقش ارزشیابی عملکرد توجه زیادی معطوف شده است. به عقیده صاحبنظران یک سیستم اثربخش ارزشیابی عملکرد میتواند انبوهی از مزیتها را برای سازمانها و کارکنان آنها ارزانی دارد. لانجنکر و نیکودیم - 1996 - 1، بیان کردهاند که سیستم ارزشیابی عملکرد؛ الف - بازخورد عملکردی مشخصی را برای بهبود عملکرد کارکنان فراهم میآورد، ب - الزامات کارآموزی کارمند را معین میکند ج - زمینه توسعه کارکنان را فراهم و تسهیل میکند، د - بین نتیجهگیری پرسنلی و عملکرد ارتباط نزدیکی برقرار مینماید و ه - انگیزش وبهرهوری کارکنان را افزایش میدهد. همچنین رابرتس و پاولاک - 1996 - 2 معتقدند که ارزشیابی عملکرد برایمقاصد متعدد سرپرستی و توسعهای از جمله، الف - برای ارزشیابی عملکرد فردی بر حسب نیازهای سازمانی، ب - پیشبینی بازخورد به کارکنان در جهت اصلاح یا تقویت رفتار آنها و ج - تخصیص پاداش و ارتقای شغلی افراد، مورد استفاده قرار میگیرد.
مفهوم ارزشیابی عملکرد:
برای درک مفهوم ارزشیابی عملکرد بایستی ابتدا مفهوم عملکرد را دریابیم. عملکرد به درجه انجام وظایفی که شغل یک کارمند را تکمیل میکند اشاره دارد - بایرز و رو3، :2008ص . - 216 و نشان میدهد که چگونه یک کارمند الزامات یک شغل را به انجام میرساند. عملکرد اغلب با »تلاش« که اشاره به صرف انرژی دارد یکسان تلقی میشود، اما عملکرد براساس نتایج فعالیتها اندازهگیری میشود. برای مثال یک دانشجو ممکن است تلاش زیادی را در آماده شدن برای آزمون بکار گیرد اما نمره کمی دریافت کند در این مورد تلاش زیادی صورت گرفته اما عملکرد پایین بوده است. به عقیده بایرز ورو 2008 - ص - 217 عملکرد افراد در یک موقعیت میتواند به عنوان نتیجه ارتباط متقابل بین: الف - تلاش، ب - تواناییها و ج - ادراکات نقش تلقی شود.
" تلاش"، که از برانگیختگی نشأت میگیرد اشاره به میزان انرژی - فیریکی یا ذهنی - که یک فرد در انجام وظیفه استفاده میکند دارد." تواناییها"، ویژگیهای شخصی مورد استفاده درانجام یک شغل هستند و"اداراکات نقش" به مسیرهایی که افراد باور دارند بایستی تلاشهایشان را در جهت انجام شغلشان هدایت کنند،اشاره میکند.نو و دیگران2008 - 4، ص - 345 عملکرد را ناشی از ویژگیهای شخصی، مهارتها و نظیر آن میدانند همانطور که شکل .1 نشان میدهد این ویژگیها از طریق رفتار کارکنان به نتایج عینی تبدیل میشوند.در واقع کارکنان تنها در صورتی که دانش، مهارتها، تواناییها و سایر ویژگیهای ضروری برای انجام یک شغل را داشته باشند میتوانند رفتارشان را نشان دهند.
