مقاله چینه ­شناسی و جغرافیای دیرینه سازند جهرم درمنطقه لپویی ( شمال شیراز )

بخشی از مقاله

چکیده

سازند جهرم بهعنوان سنگ مخزن نفت درمنطقه زاگرس دارای اهمیت میباشد. جهت مطالعه زیست چینهنگاری سازند جهرم در منطقه شمال شیراز - لپویی - یک برش زیست چینهنگاری انتخاب و بررسی گردید. مطالعه صحرایی ، پتروگرافی همراه با فسیل شناسی در منطقه نشان می دهد که سازند جهرم از آهکهای کرم رنگ تا خاکستری با ضخامت نازک تا متوسط تشکیل شده که دربخش فوقانی میان لایههای دولومیتی درآن دیده میشود، این سازند درمنطقه موردمطالعه بر روی سازند ساچون قراردارد. نوبهکلارید که دربخش میانی سازند جهرم وجود دارد بویژه درزمینه مطالعات پالئواکولوژی ودر تعیین عمق حوضهحائز اهمیت است به شکلی که حضور نوبهکلارید دربخش میانی سازند جهرم دربرش چینهشناسی لپویی معرف رسوبگذاری این بخش از سازند مذکور درمحیط لاگون میباشد.

مقدمه:

سازند دولومیتی جهرم در مقطع چینهشناسی لپویی، با ضخامت 550 متربر روی سازند ساچون قراردارد درهمه جا مرزپایینی سازند جهرم ناگهانی است - به غیراز سازند پابده که این مرزتدریجی است - ولی مرزبالایی آن باسازند آسماری ناپیوسته ودرفارس داخلی مرز بالایی سازند جهرم با سازند رازک بصورت دگرشیب است . سن سازند جهرم در محل برش الگو از پالئوسن تا ائوسن میانی است که در فارس ساحلی سن بخش بالایی آن به ائوسن پسین میرسد، بیشترین گسترش سازند جهرم درسکوی فارس است. درلرستان سازند جهرم توسط سازندکنگلومرایی کشکان به دو سازندآهکی تله زنگ - درزیر - وسازندکربناتی شهبازان - دربالا - تقسیم شده است. درخوزستان این سازند رخنمون ندارد ولی درحفاریهای نفتی نواحی دارخوین وخرمشهر گزارش شده است. - آقانباتی،۵١٣٨ -

موقعیت جغرافیایی برش چینهشناسی لپویی:

برش چینهشناسی لپویی در فاصله 35 کیلومتری شیراز و در فاصله 5 کیلومتری بزرگراه شیراز – مرودشت در مجاورت شهرک مهر امام رضا - ع - در منطقه لپویی واقع است. طول جغرافیایی برش چینه شناسی مورد مطالعه29 º 46 ´ 32 ˝55 وعرض جغرافیایی آن 52 º 40´11˝97 میباشد. ارتفاع منطقه از سطح دریا 1885 متر است. - شکل - 1 شکل 1 مسیردسترسی به سازند جهرم - برش چینه شناسی لپویی -

روش مطالعه

مطالعه وبررسی در این منطقه به سه روش صورت گرفت: مطالعه کتابخانهای: مطالعات کتابخانهای بر روی سازند جهرم شامل بررسی عکسهای منطقه، نقشههای زمین شناسی و همچنین مطالعه تصاویرماهوارهای منطقه به منظور تعیین منطقه مناسب جهت برداشت نمونههای مورد نیاز به همراه مطالعه و بررسی پژوهشهای قبلی صورت گرفته بر روی سازند جهرم میباشد.

مطالعه صحرایی:

از سازند جهرم تعداد 100 نمونه عمود بر امتداد لایهها با فاصله تقریبی 5 متر در یک ضخامت 550 متر برداشت گردید. طی نمونه برداری توصیفات لیتولوژی شامل نوع وجنس سنگ، رنگ اصلی سنگ وضخامت لایهها مورد بررسی قرار گرفت.

مطالعه آزمایشگاهی:

شامل تهیه مقاطع نازک از نمونههای برداشت شده، شناسایی روزن داران وعناصر غیر اسکلتی، عکسبرداری ازنمونههای شاخص درآزمایشگاه دانشگاه پیام نور شیراز، تعیین بایوزونها و رخسارههای رسوبی، مقایسه سازند جهرم با نواحی همجوار که مطالعه شده اند ودیگر نواحی کشور و درنهایت بازسازی محیط رسوبی گذشته می-باشد.

بحث:

توصیف نوبهکلاری های فرامینیفری:

نوبهکلاریدهای فرامینیفری در سلسله مراتب رده بندیها درسلسله پلیتالامی ، از راسته میلولیدهآ در رده میلیوملینا بوده ومتعلق به خانواده نوبهکلاریده میباشد - - Lobelich & Tappan,1998 نوبهکلارید دارای سه گونه به شرح ذیل می باشد:

-1 نودوفتال میدیوم - Nodophthalmidium Cushman 1922 -

-2 نودوفتال میدیوم گراسیلیسکولیس، - Nodophthalmidium gracilis colis 1985 - 1958

-3 نودوفتال میدیوم سیمپلکس - Nodophthalmidium simple Cushman & Tood 1947 -

تنها جنس نوبه کلاریدها نودوفتالمیدیوم - Nodophthalmidium - است که خود دارای سه گونه اشاره شده در مقدمه می باشد . - Elliott,1966 - نوبهکلاریدها بصورت حجره جنینی به اشکال کشیده تا پلانسپیرال توصیف میشوند که بوسیله حجره ثانویه به شکل کشیده ویا پلانسپیرال همراهی میشوند این حجره ثانویه به یک حجره توبولار فاقد پیچش ویا هرمی شکل ختم میشود . جنس دیواره نوبهکلاریدها آهکی، فاقد منفذ، پرسلانوز نازک است.

دهانه در آنها اغلب انتهایی میباشد. این گروه فسیلی درطی پالئوسن تا هولوسن در مناطقی مانند آدریاتیک ، مدیترانه و روسیه گزارش شده اند. در برش چینهشناسی لپویی ازسازند جهرم نوبهکلاریدهای فرامینیفری که درواقع حجرات جنینی میلیولیدهآهستند درقسمتهای میانی این سازند دیده میشوند نوبه کلاریدها به اشکال مختلف بویژه قارچی شکل در مقاطع نازک مطالعه شده وقابل مشاهده هستند. - شکل - 2