بخشی از مقاله
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻜﺎن وﺑﺮرﺳﻲ ﻳﺎﺑﻲ و اﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎت و اﺗﺎق اﻳﻤﻦ در ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ
ﭼﻜﻴﺪه
ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻭﻗﻮﻉ ﺟﻨﮓ ﻭ ﺣﻤﻼﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﺍﮐﺜﺮ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺩﻏﺪﻏﻪﻫﺎﻱ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﺟﻨﮓﻫﺎ ﻭ ﺣﻤﻼﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ، ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﺴﻠﻴﺤﺎﺕ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺩﻓﺎﻉ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﺷﻤﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻲ ﻭ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﻧﻴﺰ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ. ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺩﺭ ﺑﺤﺚ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎﻱ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻭ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻱ ﺍﺳﺖ. ﻣﮑﺎﻥﻳﺎﺑﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻣﺎﺕ ﺍﺯ ﺍﺻﻮﻝ ﻣﻬﻢ ﻭ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﻱ ﺩﺭ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﺍﺳﺖ. ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﻣﮑﺎﻥﻳﺎﺑﻲ، ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎﺕ، ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻭ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺑﺎﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺩﺷﻤﻦ ﻧﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺩﺷﻤﻦ، ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﺧﺴﺎﺭﺕ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺍﻳﻤﻨﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻬﺪﻳﺪﺍﺕ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻣﺎﺕ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻮﻉ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥﻫﺎﻱ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﻭ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺷﺖ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺩﺭﺟﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺣﻤﻼﺕ ،ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﻼﺡﻫﺎ، ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ، ﺗﺪﺍﺑﻴﺮ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺗﺎ ﺣﺼﻮﻝ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺘﺨﻮﺵ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺿﻤﻦ ﺗﻌﺎﺭﻳﻔﻲ ﺍﺯ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﻭ ﺷﺮﺡ ﺗﺎﺭﻳﺨﭽﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺍﺯ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎﺕ، ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﻜﺎﻥ ﻳﺎﺑﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎﺕ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ . ﻧﮑﺎﺕ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻣﻜﺎﻧﻴﺎﺑﻲ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺩﻓﺎﻋﻲ‐ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺰﺍﻳﺎ ﻭ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﺁﻥ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ . ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﺗﺎﻕ ﺍﻣﻦ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﻬﻢ ﺑﺤﺚ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎﺕ ﺍﺳﺖ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي : ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ، ﻣﻜﺎﻥ ﻳﺎﺑﻲ، ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎﺕ، ﺍﺗﺎﻕ ﺍﻳﻤﻦ، ﻣﺴﺘﺤﺪﺛﺎﺕ، ﺳﺎﺯﻩ ﺩﻓﺎﻋﯽ
-1 ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﭘﺲ از وﻗﻮع اﻧﻘﻼب ﺻﻨﻌﺘﻲ در ﻗﺮن ﻫﺠﺪﻫﻢ در اروﭘﺎ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ، (ﭘﮋوﻫﺶ و ﺗﻮﺳﻌﻪ) ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎي ﺷﮕﺮﻓﻲ در ﻫﻤﻪ ﺳﻄﻮح ﻓﻨﺎوري ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪ، ﻃﻮري ﻛﻪ دوران ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه دو دﻫﻪ اﺧﻴﺮ را ﻋﺼﺮ اﻧﻘﻼب ﺳﻮم ﻓﻨﺎوري ﻳﺎ دوران اﻧﻘﻼب در ﻣﻴﻜﺮواﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻧﺎﻣﻴﺪه اﻧﺪ. ﺗﺤﻮﻻت ﻣﺬﻛﻮرﻟﺰوﻣﺎً ﻓﻨﺎوري ﺗﺴﻠﻴﺤﺎﺗﻲ را ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار داد، ﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﻤﻪ اﺑﻌﺎد و ﺳﻄﻮح اﻳﻦ ﻓﻨﺎوري ﺑﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺷﺪه و در ﺧﺼﻮص ﻃﺮحﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺟﻨﺒﻪ راﻫﺒﺮدي ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺳﺮﻳﻊ ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﺎوري ﻧﻈﺎﻣﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﻮاع ﺳﻼح ﻫﺎي آﻓﻨﺪي ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻮان ﻫﻤﭙﺎﺋﻲ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺤﺚ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺟﺪي ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. ﭘﺪاﻓﻨﺪ در ﻣﻔﻬﻮم ﻛﻠﻲ دﻓﻊ، ﺧﻨﺜﻲ ﻛﺮدن و ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺄﺛﻴﺮات اﻗﺪاﻣﺎت آﻓﻨﺪي دﺷﻤﻦ و ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺧﻮدي اﺳﺖ و ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ و ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
-1ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ: ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ (Active Defense)ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺟﻨﮓ اﻓﺰار ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﻨﺜﻲ ﻧﻤﻮدن و ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮات ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ ﻫﻮاﻳﻲ، زﻣﻴﻨﻲ، درﻳﺎﻳﻲ، ﻧﻔﻮذي و ﺧﺮاﺑﻜﺎراﻧﻪ ﺑﺮ روي اﻫﺪاف ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ.
اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺳﻨﺪ از ﺗﺸﺮﻳﺢ آن در اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺧﻮدداري ﻣﻲ ﺷﻮد.
-2 ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ: ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ((Passive Defense ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ﺟﻨﮓ اﻓﺮاز ﻧﺒﻮده و ﺑﺎ اﺟﺮاي آن ﻣﻲﺗﻮان از وارد ﺷﺪن ﺧﺴﺎرات ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺣﻴﺎﺗﻲ و ﺣﺴﺎس ﻧﻈﺎﻣﻲ و ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻲ و ﺗﻠﻔﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮده و ﻳﺎ ﻣﻴﺰان اﻳﻦ ﺧﺴﺎرات و ﺗﻠﻔﺎت را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﻛﺎﻫﺶ داد.
اﻧﺠﺎم اﻗﺪاﻣﺎت دﻓﺎع ﻏﻴﺮ ﻋﺎﻣﻞ در ﺟﻨﮓﻫﺎي اﻣﺮوزي در ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﻬﺎﺟﻤﺎت دﺷﻤﻦ و ﺗﻘﻠﻴﻞ ﺧﺴﺎرات ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺑﻨﻴﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ وﺳﻌﺖ و ﮔﺴﺘﺮه آن ﺗﻤﺎﻣﻲ زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺖﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي، ﻣﺮاﻛﺰ ﺣﻴﺎﺗﻲ، ﺑﻨﺎدر، ﻓﺮودﮔﺎهﻫﺎ، ﻣﺠﺘﻤﻊ-
ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺻﻨﻌﺘﻲ، ﻣﺮاﻛﺰ ﻫﺴﺘﻪ اي، ﻗﺮارﮔﺎهﻫﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻤﺪه ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻧﻈﺎﻣﻲ و ﻫﺪاﻳﺖ و ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮيﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﻣﺮاﻛﺰ اﺻﻠﻲ ﻣﺨﺎﺑﺮاﺗﻲ و ارﺗﺒﺎﻃﻲ، ﭘﻞﻫﺎي اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ، ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻧﻈﺎﻣﻲ، ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي ﻫﻮاﻳﻲ، ﺳﺎﻳﺖﻫﺎي ﻣﻮﺷﻜﻲ، ﻣﺮاﻛﺰ و اﻳﺴﺘﮕﺎهﻫﺎي رادﻳﻮﻳﻲ، ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ، اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﻋﻤﺪه ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ و داروﻳﻲ، ﻣﺮاﻛﺰ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ و ﻗﺮارﮔﺎهﻫﺎي ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ و ﻏﻴﺮه را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد.
از اﻫﺪاف ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ زﻳﺮ اﺷﺎره ﻛﺮد: -1ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ، ﻫﺪفﻳﺎﺑﻲ و دﻗﺖ ﻫﺪف ﮔﻴﺮي ﺗﺴﻠﻴﺤﺎت آﻓﻨﺪي دﺷﻤﻦ. -2ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﻘﺎ، اﺳﺘﻤﺮار ﻋﻤﻠﻴﺎت و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺣﻴﺎﺗﻲ و ﺧﺪﻣﺎت رﺳﺎﻧﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﺣﻴﺎﺗﻲ، ﺣﺴﺎس و ﻣﻬﻢ ﻧﻈﺎﻣﻲ و ﻏﻴﺮ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﺸﻮر در ﺷﺮاﻳﻂ وﻗﻮع ﺗﻬﺪﻳﺪ، ﺑﺤﺮان و ﺟﻨﮓ.-3ﺗﻘﻠﻴﻞ آﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮي و ﻛﺎﻫﺶ ﺧﺴﺎرت و ﺻﺪﻣﺎت ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت، ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﺣﻴﺎﺗﻲ، ﺣﺴﺎس و ﻣﻬﻢ ﻧﻈﺎﻣﻲ و ﻏﻴﺮ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻛﺸﻮر در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻬﺪﻳﺪات و ﻋﻤﻠﻴﺎت دﺷﻤﻦ. -4ﺳﻠﺐ آزادي و اﺑﺘﻜﺎر ﻋﻤﻞ از دﺷﻤﻦ. -5ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﺋﻲ در ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺴﻠﻴﺤﺎﺗﻲ و ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ. -6ﻓﺮﻳﺐ و ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ دﺷﻤﻦ و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ. -7اﻓﺰاﻳﺶ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺮدم و ﻧﻴﺮوي ﺧﻮدي در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻬﺎﺟﻤﺎت دﺷﻤﻦ. -8ﺣﻔﻆ روﺣﻴﻪ و اﻧﺴﺠﺎم وﺣﺪت ﻣﻠﻲ و ﺣﻔﻆ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻛﺸﻮر. -9ﺣﻔﻆ ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ ارﺿﻲ، اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ و اﺳﺘﻘﻼل ﻛﺸﻮر.
اﺻﻮل اﺳﺎﺳﻲ در ﺗﺄﻣﻴﻦ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﻛﻪ در ﺗﻬﻴﻪ ﻃﺮح ﻫﺎ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ، وﺿﻌﻴﺖ، ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ و ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﺎﻧﻲ و ﻣﻜﺎﻧﻲ و رده ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻻزم ﻗﺮار ﮔﻴﺮد، ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: اﺧﺘﻔﺎ، اﺳﺘﺘﺎر، اﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎت ، ﭘﻮﺷﺶ ، ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ، ﺗﻔﺮﻗﻪ، ﻓﺮﻳﺐ و اﺧﺘﻼل، ﻣﻮاﻧﻊ، ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ردﻳﺎﺑﻲ و اﻋﻼم ﺧﺒﺮ، آﻣﻮزش و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزي، ﻣﻜﺎن ﻳﺎﺑﻲ. در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻜﺎن ﻳﺎﺑﻲ و اﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎت در ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. در اداﻣﻪ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮي از ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮ ﻋﺎﻣﻞ، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد.
-2 ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ
ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﻲ، ﻃﺮﺡ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻱ ﺑﺎ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﭘﮋﻭﻫﺸﻬﺎﻱ ﺑﺎﺳﺘﺎﻥ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎﻱ ﺁﺳﻴﺎﻱ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﺼﺮ ﺍﺯ ﺳﻪ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻣﻴﻼﺩ، ﺑﺎ ﺩﮊﺳﺎﺯﻱ ﺩﺭﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﺍﺭﺗﺶﻫﺎﻱ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻳﺎﻓﺘﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻲ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ . ﺩﺭ ﭘﺎﺭﻩﺍﻱ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩ، ﺩﻭ ﺗﺎ ﺳﻪ ﺩﻳﻮﺍﺭ ﻣﻮﺍﺯﻱ ﺑﺎ ﺑﺎﺭﻭ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺪﻳﻦ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺯ ﺧﻄﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﺩﺷﻤﻦ ﺩﺭ ﺍﻣﺎﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﮑﺎﻧﻲ ﺑﻬﺘﺮﻱ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﺷﻤﻦ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺩﻓﺎﻉ ﻣﻲﮐﺮﺩﻧﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ، ﺩﺭ ﺍﻃﺮﻑ ﻳﮏ ﺷﻬﺮﮐﻮﭼﮏ ﻣﺮﺯﻱ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ، ﺩﻳﻮﺍﺭﻱ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﭼﻬﺎﺭﻣﺘﺮ ﻭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻳﺎﺯﺩﻩ ﻣﺘﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺷﻬﺮ ﺭﻡ(ﺍﻳﺘﺎﻟﻴﺎ) ﻫﻔﺖ ﺑﺎﺭ ﺩﻳﻮﺍﺭ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﻳﻮﺍﺭ ﺍﺭﻟﻴﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﺑﻴﻦ ۲۷۲ ﺗﺎ ۰۸۲ ﻣﻴﻼﺩﻱ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮﺑﺮﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ.
ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺩﺭ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺿﺪ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺠﺎﻣﻴﺪ . Slawson ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﺍﻧﺶ ﻳﻚ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩ ﺑﺘﻦ ﻣﺴﻠﺢ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ (ﺑﺎ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﻓﺸﺎﺭ psi ۰۵) ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ۰۰۱ ﻧﻔﺮ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﺯﻣﺎﻳﺸﺎﺕ ﺍﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻭ ﺩﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﻛﻮﭼﻚ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻧﺪ. Holnes ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭﺍﻧﺶ ﻳﻚ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩ ﺿﺪ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ۸۱ ﻧﻔﺮ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺸﺎﺭ psi ۰۰۲ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ ﻛﺮﺩﻧﺪ. ﺍﻳﻦ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩ ﺍﺯ ۰۱ ﺻﻔﺤﻪ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﻣﻮﺟﺪﺍﺭ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ. ﻣﻄﻠﻌﺎﺕ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺣﻤﻼﺕ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺎﻻ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺟﺮﺍﺣﺎﺕ ﻭ ﺁﺳﻴﺐ ﺩﻳﺪﮔﻲ ﻛﻢ ﻭ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﮊﻧﺮﺍﺗﻮﺭﻫﺎ ﻭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻱ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻲ(ﻣﺨﺎﺑﺮﺍﺗﻲ) ﺑﺎ ﺟﺪﺍﺳﺎﺯﻱ ﺿﺮﺑﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺍﺳﺖ. ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ، ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺟﺰﺍ ﺳﺒﻚ ﻭﺭﻕ ﻫﺎﻱ ﻓﻮﻻﺩﻱ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ. ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﺼﺐ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺍﺳﺖ(۳ ﺗﺎ ۴ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻮﺳﻂ ۰۱ ﻧﻔﺮ). ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻃﻮﻝ ﻭ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺁﻥ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﺳﺖ. ﻻﺯﻡ ﺑﻪ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ، ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻭﺭﻭﺩ ﮔﺎﺯ ﻭ ﮔﺮﺩ ﻭ ﻏﺒﺎﺭ ﺭﺍﺩﻳﻮﺍﻛﺘﻴﻮ ﻧﻴﺰ ﺍﻳﺰﻭﻟﻪ ﺍﺳﺖ.
-3 ﻣﻜﺎن ﻳﺎﺑﻲ و اﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎت
ﻣﮑﺎﻥﻳﺎﺑﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻣﺎﺕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﺯ ﺍﺻﻮﻝ ﻣﻬﻢ ﻭ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﻱ ﺩﺭ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﻣﮑﺎﻥﻳﺎﺑﻲ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﮑﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎﺕ ﻭ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻣﺎﺕ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻮﻉ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥﻫﺎﻱ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﻭ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺷﺖ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺩﺭﺟﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺣﻤﻼﺕ ،ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﻼﺡﻫﺎ، ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ، ﺗﺪﺍﺑﻴﺮ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺗﺎ ﺣﺼﻮﻝ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺘﺨﻮﺵ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺷﺪ.
ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎﺕ ﻭ ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻛﺎﻣﻞ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﻤﻼﺕ ﻭ ﺳﻼﺡﻫﺎﻱ ﻣﺨﺮﺏ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻧﻤﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎﺕ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﻭ ﺩﺭﺟﻪ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺗﺎﺑﻊ ﺳﻼﺡﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻃﺮﻑ ﻣﺨﺎﺻﻤﻪ، ﺳﻼﺡﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎﺕ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﻚ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺨﺎﺭﺝ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎﺕ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﻜﻲ ﺩﺍﻧﺴﺖ. ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻭ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎﻱ ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻣﺎﺕ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﻭ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭﺟﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮﺩ . ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ، ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺩﻓﺎﻋﻲ‐ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﺯ ﺩﺭﺟﻪ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻟﻒ) ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻣﻦ ﺩﺭﺟﻪ ﻳﻚ: ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺁﻥ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺻﺎﺑﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺳﻼﺡﻫﺎﻱ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﺩﺷﻤﻦ ﻭ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺛﺎﺭ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺳﻼﺡﻫﺎﻱ ﻫﺴﺘﻪﺍﻱ، ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻭ ﻣﻴﻜﺮﻭﺑﻲ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩ. ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻣﻦ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ، ﻫﺴﺘﻪﺍﻱ ﻭ ﻣﻴﻜﺮﻭﺑﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﺭﺏﻫﺎﻱ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﻫﻮﺍﺑﻨﺪﻱ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﻫﻮﺍﻱ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﻭﺭﻭﺩﻱ ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﺁﻥﻫﺎ ﺗﺼﻔﻴﻪ ﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ. ﺏ) ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻣﻦ ﺩﺭﺟﻪ ﺩﻭ: ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁﺛﺎﺭ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺳﻼﺡ ﻫﺎﻱ ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﺩﺷﻤﻦ (ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ، ﻧﻔﻮﺫ ﻭ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ) ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺣﻤﻼﺕ ﻫﺴﺘﻪﺍﻱ ﺁﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺍﻣﻦ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩﻫﺎﻱ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩ. ﺝ) ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻣﻦ ﺩﺭﺟﻪ ﺳﻪ:ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻣﻦ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﻮﺝ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﻭ ﺗﺮﻛﺶ ﺳﻼﺡﻫﺎﻱ ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭﻟﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺻﺎﺑﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﻣﻦ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ ﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩ. ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺍﻣﻦ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮﻱ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺛﺎﺭ ﺳﻼﺡﻫﺎﻱ ﺩﺷﻤﻦ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
-1-3ﻣﻜﺎنﻳﺎﺑﻲ
ﻣﮑﺎﻥﻳﺎﺑﻲ ﺳﺎﻳﺖﻫﺎﻱ ﺩﻓﺎﻋﻲ‐ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺭﺳﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ، ﻧﻘﺶ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻣﻲ ﺑﺨﺸﺪ. ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭ، ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎﺕ، ﺗﺠﻬ ﻴﺰﺍﺕ، ﺍﺑﻨﻴﻪﻫﺎﻱ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺑﺎﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ ﻏیﺮﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺩﺷﻤﻦ ﻧﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻳ ﺎ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺩﺷﻤﻦ، ﮐﻤﺘﺮﻳﻦ ﺧﺴﺎﺭﺕ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺍﻳﻤﻨﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻬﺪﻳﺪﺍﺕ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ، ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺩﻓﺎﻉ ﻣﻘﺪﺱ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﻞ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺳﺪ ﺩﺯ، ﺩﺷﻤﻦ ﺑﻌﺜﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺪ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭﻟﻲ ﺑﺮﺍﺣﺘﻲ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺳﺪ ﺷﻬﻴﺪ ﻋﺒﺎﺳﭙﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﻤﺒﺎﺭﺍﻥ ﻧﻤﺎﻳﺪ.
ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺁﻥ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎ ﻭ ﺍﺣﺘﻴﺎﺟﺎﺕ ﮐﺎﺭﺑﺮﻱ ﻃﺮﺡ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺳﺎﺯﺩ، ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻓﻨﻲ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺑﺎﺷﺪ. ﺩﺭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻣﮑﺎﻥ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺩﻓﺎﻋﻲ‐ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺷﺖ: ﺣﺘﻲﺍﻻﻣﮑﺎﻥ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎﺕ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻭ ﺣﺴﺎﺱ ﺩﺭ ﺩﺷﺖﻫﺎﻱ ﻣﺴﻄﺢ ﻳﺎ ﻧﺴﺒﺘﺎﹰ ﻫﻤﻮﺍﺭ ﺍﺟﺘﻨﺎﺏ ﮐﺮﺩ. ﺯﻳﺮﺍ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎﺕ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﻞﻫﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺩﻳﺪ ﺩﺷﻤﻦ ﻣﺨﻔﻲ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺖ. ﺍﺯ ﺳﻮﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺷﻤﻦ ﺩﺭ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺿﻤﻦ ﭘﺮﻭﺍﺯ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﮐﻢ ﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﺩﻳ ﺪ ﺭﺍﺩﺍﺭﻫﺎ ﻭ ﺍﻭﺝﮔﻴﺮﻱ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻫﺪﻑ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺻﺎﺑﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﺪﻫﺪ ﻭ ﻣﺠﺪﺩﺍﹰ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺍﺯ ﺻﺤﻨﻪ ﺩﻭﺭ ﺷﻮﻧﺪ. ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻜﺎﺕ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ: ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﻣﺠﺎﻭﺭ، ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻫﺎ، ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺷﮑﻞ، ﺣﺠﻢ ﻭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍﻱ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﻬﻴﺪﺍﺕ ﭘﺪﺍﻓﻨﺪ ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ، ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺖ ﻣﺤﻮﻟﻪ( ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﻠﻲ ﻧﻮﻉ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳ ﺖ ﻭ ﺷﺮﺡ ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺍﺑﻼﻏﻲ ﻫﺮ ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﻧﻈﺎﻣﻲ، ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﻭ ﻓﺮﺍﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ)، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺯﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ ﻭ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺒﮑﻪ ﺭﺍﻩﻫﺎ، ﺗﻮﻧﻞﻫﺎ، ﭘﻞﻫﺎ، ﺁﺏ، ﺑﺮﻕ، ﺭﺍﻩﻫﺎﻱ ﻫﻮﺍﻳﻲ، ﻓﺮﻭﺩﮔﺎﻩﻫﺎ، ﺧﻄﻮﻁ ﺭﺍﻩ ﺁﻫﻦ ﻭ ﻏیﺮﻩ، ﺍﺟﺘﻨﺎﺏ ﺍﺯ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎﺕ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺑﺰﺭﮔﺮﺍﻩﻫﺎ، ﺟﺎﺩﻩﻫﺎﻱ ﺍﺻﻠﻲ، ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻭ ﺩﮐﻞﻫﺎﻱ ﻓﺸﺎﺭﻗﻮﻱ ﻭ ﻳﺎ ﺳﺎﺣﻞ ﺩﺭﻳﺎﭼﻪﻫﺎ ، ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎﺕ ﺩﺭ ﭘﻨﺎﻩ ﮐﻮﻩﻫﺎ، ﺩﺍﺧﻞ ﺩﺭﻩ ﻫﺎ، ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻭ ﺩﺍﺧﻞ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ ﻭ ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺩﻳﺪ ﺩﺷﻤﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ ﻭ ﻧﺰﺩﻳﮏ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻭﺳﻌﺖ ﻻﺯﻡ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﮔﻲ ، ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺍﺻﻞ ﺩﻭﺭ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﺯ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺧﻄﺮﺯﺍ (ﻣﻮﺍﺩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ، ﺍﻧﺒﺎﺭﻫﺎ، ﺯﺍﻏﻪﻫﺎﻱ ﻣﻬﻤﺎﺕ ﻭ ﻏیﺮﻩ) ، ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ (ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ، ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻭ ...) ، ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻃﺒﻴﻌﻲ (ﺗﻮﭘﻮﮔﺮﺍﻓﻲ، ﭘﻮﺷﺶ ﮔﻴﺎﻫﺎﻥ، ﺯﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻭ ﻏیﺮﻩ)، ﻋﺪﻡ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎﺕ ﺩﺭ ﺩﺍﻻﻥﻫﺎﻱ ﻫﻮﺍﻳﻲ.
-2-3اﻧﻮاع ﺳﺎزه دﻓﺎﻋﻲ- ﻧﻈﺎﻣﻲ
ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻥ ﻣﮑﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭﮔﻴﺮﻱ، ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻧﻮﻉ ﺳﺎﺯﻩ ﺍﻣﻦ ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻉ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺖ ﻣﺤﻮﻟﻪ، ﺍﺭﺯﺵ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ، ﺳﻨﺎﺭﻳﻮﻱ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺗﻬﺪﻳﺪ، ﺩﺭﺟﻪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻭ ﻧﻮﻉ ﺳﺎﺯﻩ ﺩﻓﺎﻋﻲ ‐ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. ﻣﻌﻤﻮﻻﹰ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﺭﺯﺵ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻳﮏ ﺳﺎﺯﻩ، ﻗﺪﺭﺕ ﺗﺨﺮﻳﺒﻲ ﺳﻼﺡ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ.
ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺭﻭﺯﻣﻴﻨﻲ (ﺳﻄﺤﻲ): ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺍﻣﻦ ﺭﻭﺯﻣﻴﻨﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﺁﺛﺎﺭ ﺳﻼﺡﻫﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ، ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺍﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﮕﻴﺮﺩ ﮐﻪ ﻧﻔﺮﺍﺕ ﻭ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ . ﻋﻤﻮﻣﺎﹰ ﻃﺮﺡ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺩﺭ ﻫﻮﺍ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﺩ. ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ، ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻣﺬﺑﻮﺭ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﮐﺎﻟﻴﺒﺮ ﮐﻮﭼﮏ ﻭ ﺗﺮﮐﺶ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺳﻼﺡﻫﺎ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺪﻓﻮﻥ ﻭ ﻣﺪﻓﻮﻥ : ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﻧﻴﻤﻪ ﻣﺪﻓﻮﻥ ﻭ ﻣﺪﻓﻮﻥ ﺩﺭ ﺧﺎﮎ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﺛﺎﺭ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺳﻼﺡﻫﺎ ﺩﺭ ﻫﻮﺍ، ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﻭ ﺍﺻﺎﺑﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺍﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺯﻳﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ:
• ﺳﺎﺯﻩ ﺳﻄﺤﻲ ﮐﻪ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﻭ ﺭﻭﻱ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺧﺎﮎ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻭﺭﻭﺩﻱ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻮﺝﮔﻴﺮﻫﺎﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﺩﺭﺏﻫﺎﻱ ﺿﺪ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ.
• ﺳﺎﺯﻩﺍﻱ ﮐﻪ ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭﻭﻥ ﺧﺎﮎ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻗﺴﻤﺖ ﺭﻭﻱ ﺳﻄﺢ ﺑﺎ ﺧﺎﮎ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﭼﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ ﻧﻴﺰ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺷﻮﻧﺪ.
• ﺳﺎﺯﻩﺍﻱ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺁﻥ ﺩﺭﻭﻥ ﺧﺎﮎ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺯﻣﻴﻦ ﮐﻨﺪﻩ ﺷﺪﻩ، ﺳﺎﺯﻩ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺭﻭﻱ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﺧﺎﮎ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. ﻭﺭﻭﺩﻱ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﺩﻗﺖ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺣﺘﻤﺎﹰ ﺍﺯ ﺩﺭﺏﻫﺎﻱ
ﺿﺪ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮔﺮﺩﺩ. ﺗﻌﺪﺩ ﻭﺭﻭﺩﻱ ﻫﺎ ﻭ ﺧﺮﻭﺟﻲ ﻫﺎ، ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺁﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮﻱ ﺍﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﺭﺍ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻲ-ﺩﻫﺪ.
ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ: ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻗﺪﺭﺕﻫﺎﻱ ﺷﻴﻄﺎﻧ ﻲ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﻗﻴﻖ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎﻱ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮﮊﻳﮏ ﻭ ﺩﻓﺎﻋﻲ‐ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﮐﻨﺘﺮﻝ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﻭ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ، ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﮑﺎﻧﺎﺕ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮ ﺯﻣﻴﻨﻲ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺩﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﺍﻣﮑﺎﻧﺎﺕ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺩﺭ ﻧﺒﺮﺩ ﺁﻳﻨﺪﻩ، ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻏﻴﺮﻣﻤﮑﻦ ﺷﻮﺩ.
ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮ ﺯﻣﻴﻨﻲ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺁﺛﺎﺭ ﺳﻼﺡﻫﺎﻱ ﻧﻔﻮﺫ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻭ ﺩﻗﻴﻖ ﺩﺷﻤﻦ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺟﺰﻭ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﻗﺮﺍﺭﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻭ ﮐﻨﺘﺮﻝ، ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩﻫﺎ ﻭ ﺍﻧﺒﺎﺭ ﺳﻼﺡﻫﺎ ﻭ ﺗﺠﻬﻴﺰﺍﺕ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺍﺯ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺩﻻﻳﻞ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺳﺎﺯﻩ ﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ:ﺍﻟﻒ) ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮﺭﻩ ﺑﻮﺩﻥ ﻓﻀﺎﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ، ﺏ) ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺑﺎﻻﻱ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﻼﺡ-ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﻭ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻮﺷﻚﻫﺎﻱ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪﻩ، ﻧﻔﻮﺫﮔﺮ ﻳﺎ ﻛﻼﻫﻚﻫﺎﻱ ﺍﺗﻤﻲ. ﺝ) ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺩﺭﺟﻪ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻭ ﺿﺪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻩ ﺳﻄﺤﻲ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺯﻩ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺩﺷﻤﻦ ﻛﺸﻒ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ.
-3-3 ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزهﻫﺎي دﻓﺎﻋﻲ- ﻧﻈﺎﻣﻲ
ﺭﻋﺎﻳﺖ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﺩﺭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﻌﻤﺎﺭﻱ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺩﻓﺎﻋﻲ‐ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ-ﺭﻳﺰﻱ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻱ ﭘﺮﺧﻄﺮ(ﻣﮑﺎﻥﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺯﻳﺎﺩ ﭘﺮﺳﻨﻞ، ﻣﺮﺍﮐﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ، ﮐﻨﺘﺮﻝ ﻭ ﻏیﺮﻩ) ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﻣﻨﻴﺘﻲ ﻭ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺩﺭﻭﻥ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺳﻄﺤﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﺳﺎﺯﻩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻃﺒﻘﺎﺕ ﺯﻳﺮﻳﻦ ﺟﺎﻧﻤﺎﻳﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎﻱ ﺑﻴﺮﻭﻧﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺣﻔﺎﻅ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ. ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻩﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﮑﺎﻥﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﺳﺮﺑﺎﺭﻩ ﺣﺪﺍﮐﺜﺮ ﻭ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩﻱﻫﺎ ﻭ ﺧﺮﻭﺟﻲﻫﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ.
