بخشی از مقاله
چکیده
یکی از نیازهای اساسی سکونتگاه های بشری که باید به صورت جمعی پاسخ داده شود، نیاز به آموزش است. از این رو، در برنامه ریزی شهری به ویژه برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، کاربری های آموزشی از حیث اختصاص زمین کافی، مکان یابی و طراحی، از جایگاه مناسبی برخوردار هستند. با توجه به فعالیت هایی که در این فضاها صورت می گیرد و همچنین حساسیت کاربری آموزشی به دلیل مسائل مختلف محیطی نسبت به سایر کاربری های خدمات شهری و همچنین عدم مکان گزینی صحیح کاربری های شهری خصوصاً کاربری آموزشی، منجر به ناهماهنگی بین نیاز ها و خدمات ارایه شده از سوی کاربری ها می شود .
یکی از مباحثی که امروزه در حیطه برنامه ریزی شهری مطرح است پدافند غیر عامل است. پدافند غیر عامل شامل تمام طرح ریزی ها و اقداماتی است که موجب کاهش آسیب پذیری ها، افزایش پایداری ملی، تداوم فعالیت های دستگاه نظم دهنده در مقابل تهدیدات خارجی گردیده و مستلزم به کارگیری سلاح نیست. این مقاله، در ابتدا به بیان و تحلیل شاخص های تاثیر گذار جهت مکان یابی مراکز آموزشی پرداخته شده است و سپس به مقایسه این داده ها و تحلیل ها با مراکز آموزشی موجود در منطقه 22 پرداخته شده و در نهایت الگوهایی جهت مکان یابی مراکز آموزشی با رویکرد پدافند غیر عامل در شهر تهران و منطقه 22 تهران ارائه شده است.
تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش SWOT انجام می شود. این پژوهش در پی آن است که عوامل و شاخص های تاثیر گذار بر مکان یابی مراکز آموزشی با توجه به رویکرد پدافند غیرعامل را بررسی نماید و با مقایسه آن با نمونه موردی واقع در شهرتهران، به تحلیل معیارهای مکان یابی مراکز آموزشی بر اساس رویکرد مذکور بپردازد.
مقدمه
بیان مسئله
رشد جمعیت استقرار خدماتی جدید از جمله مراکز آموزشی را ضروری می سازد. امروزه فضاهای آموزشی یکی از مهمترین کاربری ها در شهرها است و سطوح قابل توجهی از فضای شهر را به خود اختصاص می دهد.افزایش سریع جمعیت شهرها در نتیجه مهاجرت مردم از روستاها به مراکز شهری و نبود نظام مدون و دقیق برنامه ریزی در اکثر شهرهای ایران موجب بروز مشکلات فراوانی در سطح آنها شده است . یکی از مهم ترین مشکلات ، کاهش سرانه خدمات شهری و از جمله خدمات آموزشی می باشد .خدمات آموزشی از مهمترین خدمات و تسهیلات شهری محسوب می شود که توزیع فضایی آن به لحاظ تاثیر مستقیم در آسایش خانواده ها، کاهش هزینه سفرهای درون شهری، تناسب و انسجام فضاها ، زیبایی شهر و ... از حساسیت زیادی برخوردار است.
تعیین توزیع بهینه مراکز خدماتی مسئله ای است که اغلب برنامه ریزان با آن ارتباط دارند.کاربری آموزشی یکی از انواع کاربری های اساسی در شهرهاست که مکانیابی بهینه آن، ایمنی و رفاه شهروندان را در پی خواهد داشت .حال برنامه ریزان سعی دارند با ارایه الگوی مناسب تخصیص زمین به کاربری های مورد نیاز در شهرها و مکان گزینی مناسب آن ها در کالبد شهر، درجهت تأمین رفاه و ایمنی شهرها و آسایش شهرنشینان تأثیرگذار گشته و امکان زیست بهتر در شهرها را فراهم آورند
در مکانیابی بهینه کاربریهای شهری، یکی از اساسی ترین سرمایه گذاری های فردی و جمعی بنیان نهاده می شود که بی شک چگونگی آثار آن در ابعاد اقتصادی، امنیتی و روانشناختی جامعه منعکس می گردد .در این بین رکن اساسی برای کلیه فعالیت های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه،نظم و امنیت است
یکی از شاخه های کلیدی که نقش عمده ای درجهت نیل به نظم و امنیت در جامعه ایفا می کند، تکمیل اهداف پدافند غیرعامل و استفاده از برنامه ریزی شهری و ضوابط و اصول آن می باشد .برای برنامه ریزی پدافند شهری با روش نوین، نخست باید تهدیدات شناخته شود.
در سطح کشور ما تهدیدات فراوان وجود دارد که این تهدیدات می توانند طبیعی - سیل ، زلزله و ... - و یا غیر طبیعی - جنگ و حملات نظامی و ... - باشند، لذا با توجه به این که با تحولات موجود در منطقه همواره احتمال حملات دشمن وجود دارد، بدین منظور رعایت اصول پدافند غیر عامل نقش به سزایی در مدیریت بحران در منطقه مورد تهدید دارد. در این پژوهش نخست به بیان شاخص عوامل تاثیرگذار بر مکان یابی مراکز آموزشی ها پرداخته شده و سپس بر اساس آن نسبت به تعیین واولویت بندی شاخص های آنها براساس یافته های میدانی و با استفاده تجزیه و تحلیل آنها با استفاده از روش سوات، به ارائه الگو وتحلیل معیار هایی مکان یابی مراکز آموزشی با رویکرد پدافند غیرعامل در منطقه 22 شهر تهران پرداخته شده است.
هدف آرمانی این پژوهش، تحلیل معیارهای مکان یابی مراکز آموزشی با رویکرد پدافند غیرعامل می باشد که دانشگاه علوم انتظامی امین واقع در منطقه 22 تهران به عنوان نمونه موردی مورد بررسی قرار گرفته است.
اهداف تحقیق
هدف اصلی: تحلیل معیارهای مکان یابی مراکز آموزشی با رویکرد پدافند غیرعامل می باشد که دانشگاه علوم انتظامی امین واقع در منطقه 22 تهران به عنوان نمونه موردی در نظر گرفته شده است.
اهداف فرعی:
1. تبیین شاخص های مکان یابی مراکز آموزشی
2. تبیین و اولویت بندی میزان اثر گذاری هریک از شاخص ها بر مکانیابی مراکز آموزشی
پیشینه تحقیق
- 1 خانم زینب سلطانی و آقای محسن کلانتری در مقاله ارزیابی و مکان یابی مراکز آموزشی با استفاده از GIS و به روش AHP مطالعه موردی:بافت تاریخی شهر یزد مسائل زیر را مورد بررسی قرار دادند:
انتخاب مکان مناسب برای یک فعالیت در سطح شهر یکی از تصمیمات پایدار برای انجام یک طرح گسترده است که نیازمند تحقیق در مکان، از دیدگاههای مختلف می باشد. از آنجا که مکانیابی نیاز به اطلاعات و اهمیت زیادی دارد، حجم بزرگی از اطلاعات جزئی برای معرفی مکانهای مختلف باید جمع آوری، ترکیب و تجزیه و تحلیل شوند تا ارزیابی صحیحی از عواملی که ممکن است در انتخاب تأثیر داشته باشند، صورت پذیرد.
در نتیجه این مطالعه برای بافت تاریخی شهر یزد 4 منطقه بدست آمد که مناطقی که به آن کد 3 اختصاص داده شد مناطقی هستند که دارای کمترین اولویت جهت احداث مراکز آموزشی جدید میباشند و مناطقی که کد 9 به آنها اختصاص داده شده است دارای بیشترین اولویت در احداث مراکز آموزشی جدید میباشند
مقاله ارزیابی و مکان یابی مراکز آموزشی با استفاده از GIS و به روش AHP مطالعه موردی:بافت تاریخی شهر یزد. کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش ها با محوریت کشاورزی ، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری -
- 2 آقایان سعید روستایی حسین آبادی و صفا خزایی در مقاله معیارهای مؤثر بر مکانیابی پناهگاههای چندمنظوره شهری در همایش سراسری پدافند غیرعامل در علوم و مهندسی با تأکید بر استتار، اختفا و فریب مسائل زیر را مورد بررسی قرار دادند:
ایشان بعد تبیین ضرورتهای احداث پناهگاه های شهری و همچنین تبیین معیارهای مکان یابی پناهگاه های شهری به این نتیجه رسیدند که احداث پناهگاه در مناطق شهری، مستلزم مکانیابی صحیح و بر پایه مستندات و محاسبات علمی و فنی است .شناخت معیارها و ضوابط مکان یابی موثر در استقرار پناهگاه از این جمله است .بر پایه واقعیات و تجارب کنونی، مکان گزینی پناهگاه صرفاً در محدوده خطر عملکرد مراکز ثقلی استراتژیک - حیاتی، حساس و مهم - و برای نجات جان جمعیت پویا و با در نظر گرفتن شعاع زمانی و مکانی، انجام خواهد پذیرفت.
بر اساس بررسی منابع علمی و نتایج به دست آمده از نظر سنجی، چهار گروه با عنوان معیار و 15 مورد با عنوان زیر معیارهای موثر بر مکان یابی پناهگاه های چند منظوره شهری، شناسایی گردیدند که پس از انجام محاسبات ریاضی نتایج نظر سنجی، بیشترین میزان ضریب اهمیت به معیار" فاصله از مراکز مورد هدف دشمن " تعلق گرفت که این موضوع نشان از انطباق با واقعیت و از قبل قابل پیش بینی بود
