بخشی از مقاله
کارآموزی معماری - نما کاری
مقدمه :
در دنياي امروز و آينده فن آوري كارهاي اجرايي همراه با نوآوري كه هر روز صنعت ساختمان را متاثر مي كند لزوم آموختن هرچه بهتر روش هاي درست كارهاي عملي ساختماني را ايجاب مي كند .
نحوه انتخاب درست و بجاي مصالحي چون آجر ، سيمان ، گچ ، بلوك و ديگر مصالح و همچنين طرز درست مصرف كردن آنها از اهميت فراواني برخودار مي باشد .
از آنجا كه مصالح ساختمان و نيز مصالح جنبي و وابسته ي به آن بسيار فراوان ومتنوع مي باشد بنابراين لزوم اجراي عمليات ساختماني چه در كارگاههاي آموزشي و يا در كارگاههاي اجرايي ساختماني كمك شايايي به ما خواهد نمود .
تشكر وقدرداني :
در پايان نهايت سپاس و قدرداني را از استاد ارجمندم جناب آقاي مهندس
گله خيلي و همچنين عليزاده مقدم سرپرست كارگاه شركت فني و مهندسي ايمن فراز گلستان را دارم و از خداوند آرزوي توفيق روز افزون براي اين دو عزيز مي نمايم .
بخش اول : آشنايي كلي با مكان كار آموزي
اين پروژه مدرسه اي است دو طبقه با اسكلت بتوني و سقف تيرچه بلوك كه داراي 3 قسمت اصلي و كلي مي باشد :
1 ـ قسمت شرقي مدرسه كه مربوط به كلاس دانش آموزان مي باشد .
2 ـ قسمت مركزي كه ساختمان اداري مدرسه است .
3 ـ قسمت غربي مدرسه كه شامل نمازخانه مي شود . نماي اين ساختمان كاملا سنگي است پوشش سقف نيز از جنس سفال مي باشد . در گذشته در اين مكان مدرسه و سرويس وجود داشت كه بعد از تخريب مدرسه و سرويس جديدي كه 8 چشمه مي باشد درست شد ، سقف سرويس هم از جنس سفال است .
4 ـ زمان اجراء كار : اين پروژه نزديك به 3 سال مي باشد كه در دست اجراء است و بايد تحويل داده شود .
بخش دوم : آموخته هاي اجرايي
گزارش اصلي :
يكي از عمده كارهايي كه در اين مدت مشاهده كردم نصب و جمع كردن داربست بود زيرا مساحت زيادي در اين كار مربوط به نصب سنگ بود كه توضيحات بيشتر در پايين توضيح داده مي شود .
1 ـ تعريف و هدف از داربست
كارگر تا زماني كه روي زمين ايستاده ، مي تواند تا ارتفاع محدودي كار كند و براي ادامه كار در قسمت بالا ، بايد وسيله اي در زير پاي خود قرار دهد . بديهي است هر چه ارتفاع ديوار بالا رود ، وسيله ي زير پا هم بايد بلندتر شود . اين وسيله در كارهاي ساختماني داربست نام دارد . در قديم براي اجراي ساختمان هاي بلند ، با ريختن تدريجي خاك به زير پاي بنا ، كف را كم كم بالا مي بردند و ارتفاع مورد نياز را تأمين مي كردند . پس از احداث و انجام ساختمان ، خاك ريخته شده را برمي داشتند تا به كف
اوليه برسند . از يك طرف پر زحمت بودن اين عمل و از طرفي نياز روزافزون به ساختمان هاي بلند ، انسان را وادار كرد تا از وسيله اي سبك و راحت براي اين منظور استفاده و جمع كردن داربست كند . همراه با سبكي و راحتي ، مسأله ي ايمني ، سرعت در برپايي ، استفاده و جمع كردن داربست هم براي انسان مطرح بود تا بلاخره به داربست هاي امروزي دست كيافت .
ـ انواع داربست
1 ـ داربست كوتاه :
در ساختمانهايي با ارتفاع كم و در ساختمان هاي داخلي ، ار داربست هاي كوتاه و سبك استفاده مي كنند . معمولا در اين مورد دو عدد شبكه و يك يا دو تخته زير پا قرار
مي دهند اين كار اصولي و ايمني نيست بخصوص موقعي كه از شبكه به صورت خوابيده استفاده شود زيرا چرخش ناگهاني شبكه ، احتمال سقوط كارگر را به دنبال دارد . استفاده از خرك به خاطر امنيت بيشتر به مراتب بهتر از شبكه است . خركها را از چوب يا فلز مي سازند . خركهاي چوبي را اگر با چهار تراش هايي به ابعاد 8×8 يا 10×10 سانتي متر بسازند و در آن ها به اندازه اي كافي تخته هاي چپ و راست و دستك به كار برند از كارايي خوبي برخوردارند . حداكثر فاصله دو خرك از يكديگر 3 متر است و در صورت نياز ، 2 خرك را مي توان روي هم قرار داد به شرط آنكه ارتفاع آنها از 4 متر بيشتر نشود . با دو عدد نردبان دو طرفه و تخته زير پايي ، داربستي موقت براي كارهاي سبك مي سازند .
2 ـ داربست بلند فلزي :
اين داربست ها را با لوله هاي فولادي با قطر 3/48 ميلي متر يا حداقل 4 ميلي متر و بست هاي مربوط مونتاژ مي كنند با اتصال لوله ها به يكديگر به وسيله بست ها در زماني نسبتاً كوتاه مي توان داربستي ثابت و محكم بوجود آورد و از آن براي كار در ارتفاع استفاده كرد . براي جلوگيري از واژگون شدن ، بايد داربست را به طريقي مناسبي به ديوارهاي ساختمان مهار كرد . حداكثر فاصله دو مهار از يكديگر 6 متر است .
ـ وسايل اتصال و متعلقات مربوط كبه داربست بلند فلزي :
1 ـ بست زوجي : اين بست وسيله اتصال لوله هاي عرضي به پايه هاي عمودي است .
2 ـ بست گردان : به وسيله اين بست ، دو لوله را مي توان به هر زاويه اي به هو وصل كرد .
3 ـ بست لوله هاي افقي : اين بست دو لوله افقي را تحت زاويه ي 90 درجه به يكديگر وصل مي كند .
4 ـ ميله ي شكاف دار اتصال : براي طويل كردن دو لوله ي داربست به كار مي رود .
5 ـ پايه ي قابل تنظيم : به جداره ي داخلي پايين لوله متصل مي شود و به وسيله آن ارتفاع پايه ي داربست تنظيم مي شود .
3 ـ داربست ( سكوي ) پيش آمده :
اين نوع داربست از سطح ساختمان به صورت سكو بيرون مي زند و به همين جهت به آن داربست پيش آمده مي گويند . اين داربست به ديواره هاي ساختمان تكيه دارند و در مكان هايي كه بر پا سازي داربستهاي مرسوم از سطح زمين غير ممكن يا پرهزينه باشد مورد استفاده قرار مي گيرد . همين طور كه ساختمان بالا مي رود ، آنها هم از ديوار باز مي شوند و توسط جرثقيل در محل جديد نصب مي شوند و به اين ترتيب در مصالح داربست صرفه جويي زيادي بعمل مي آيد .
2 ـ سنگ كاري :
1 ـ ابزار : دستگاه فرز حافظ دار ـ خط كش ـ ميخ سركج ـ كاردك و گونيا
2 ـ مراحل كار گذاشتن سنگ پلاك :
الف ) در نما سازي گسترده ، قبل از نصب سنگ هاي بي رنگ و شيري و مرمر و نظاير آن در ازاره از سنگ سياه رنگ دو تشيه در يك يا در چند رج استفاده مي شود .
ب ) بعد از نصب سنگ سياه دو تشيه سنگ پلاك شيري يا به رنگ ديگر يا يك سانتي متر پيش آمدگي نصب مي شود كه جلوه خاصي به نما مي دهد .
ج ) گاهي بعد از كار گذاشتن سنگ ازاره از وجود قرنيز سنگ به ضخامتهاي مشخص استفاده مي شود . لبه هاي سنگ قرنيز پخ زده مي شود .
د ) بعد از كار گذاشتن سنگ قرنيز سنگ نما نصب مي شود .
ـ اسكوپ زدن سنگ :
در سنگ كاري بايد اصول اسكوپ كردن سنگ را با دقت در قطعات اجراء كرد ، زيرا نصب سنگ بدون اتصال به اسكلت و سقف كاري سبب جدا شدن سنگ از سطح كار
مي شود كه گاهي ممكن است خطرات جاني داشته باشد . روش اسكوپ كردن سنگ زماني به درستي انجام مي شود كه ديوار چيني و كار گذاشتن سنگ هم زمان انجام شود ، اما در حالتي كه ديوار چيني انجام شده باشد چنگك اسكوپ از يك طرف در شيار
سنگ و از طرف ديگر در محل نيمه اي از سقف كاري خالي شده نشست خواهد داشت . پس از جاي گرفتن اسكوپ در ديوار به وسيله ي ملات گچ و آجر آبخور شده پر كردن سوراخ صورت مي گيرد .
ـ مهار كردن سنگ پلاك بوسيله سيم مفتول :
1 ـ در اين روش به وسيله ي دو سوراخ مورب نسبت به كنار سنگ كه در پشت سنگ انجام مي گيرد سوراخ ها در ضخامت سنگ به هم مي رسند . مشابه اين سوراخ از دو ناحيه پايين و بالا نيز انجام مي شود .
2 ـ سيم مفتول كه داراي جنس نرم و از نوع آهن سفيد است از دو سوراخ پايين عبور داده مي شود . پس از قلاب زني محكم ، مفتول به طرف سوراخ هاي بالا كشيده شده پس از عبور از سوراخ فوقاني بالاتر از سطح سنگ ادامه مي يابد .
3 ـ ميخ سركج به سقف كاري كوبيده شده سيم مفتول به ميخ سركج متصل مي شود .
اتصال سنگ پلاك بوسيله ي مفتول ميخ سركج به اسكلت
دوغاب ريزي پشت سنگ :
براي اينكه دوغاب به سطح سنگ روان نشود ورق فلزي را به شكل نيمه قيف باز در
مي آورند سپس آن را در فضاي خالي پشت سنگ قرار داده ، آن را به دست نگه داشته آنگاه دوغاب را به وسيله ي ملاقه به درون قيف مي ريزند كه به پشت سنگ روان شود .
دوفاب بايد شل باشد كه كاملاً پشت سنگ را بطور سرتاسري پر كند از اين رو اگر گرفتگي در ناحيه ي سنگ پيدا شود بوسيله ي ميله زني عمودي بسيار آهسته مسير را باز كرده دوغاب را به پايين هدايت مي كنيم . عمل دوغاب ريزي بايد به سرتاسري در چندين مرحله انجام شود تا توپري ملات و فشار از يك نقطه سبب رانش و شردادن سنگ از محل نصب نشود .
با چكش زني بسيار آهسته بر سطح سنگ به طوري كه سنگ از جاي خود جابجا نشود ـ نشست و اثر دوغابه در پشت سنگ به طور كامل مشخص مي شود يعني چنانچه صداي خالي يا صداي بم از آن برنخيزد ، عمل دوغاب ريزي به شيوه ي اصولي انجام پذيرفته است .
تعريف سقف :
سقف پوششي است براي جلوگيري از نفوذ عوامل طبيعي به درون ساختمان از جمله عوامل طبيعي مي تواند تابش مستقيم آفتاب ، وزش باد ، و نيز باران و برف را نام برد . همچنين با يك پارچه شدن سقف و ديوارها ، ساختمان در مقابل نيروهاي فيزيكي وارده از مقاومت بيشتري برخوردار خواهد شد .
تعريف سقف شيب دار :
سقف شيب دار به سقفي مي گويند كه زاويه ي شيب آنها با افق بين 10 تا 70 درجه باشد . تعيين شيب سقف به بستگي به مقدار بارندگي ، نوع پوشش و طراحي منطقه اي دارد . سقف هاي شيب دار متداول عبارتند از : يك طرفه ، دو طرفه و چهار طرفه
طريقه شيب دار كردن سقف ها :
سقف شيب دار از دو قسمت اسكلت و پوشش تشكيل مي شود يكي از راههاي شيب دار كردن سقف ، استفاده از خرپاهاي مثلثي يا فلزي است كه در كاري كه من در اين مدت به عنوان كارآموزي مشغول بودم از خرپاي فلزي استفاده شده بود . بار سقف توسط خرپاها به ديوارها يا ستون ها وارد مي شود و ديوارها بار را به پي ساختمان منتقل
مي نمايند . در دهانه هاي بزرگ براي شيب دار كردن سقف ، تيرهاي فلزي را كه به آنها
« سوله » مي گويند به كار مي برند در صورتيكه سقف شيب دار ؟؟؟ مورد نظر باشد ، مي توان قالب سقف را طبق شيب مورد نظر اجرا كرد پس از آماتوربندي و بتن ريزي روي قالب شيب دار ، سقف شيب دار بتني به وجود خواهد آمد .
يك روش شيب دار كردن سقف ، ايجاد اختلاف ارتفاع در ديوارهاي ساختمان است .
پوشش سقف هاي شيب دار :
از وظايق پوشش سقف هاي شيب دار ، هدايت آب باران و برف به خارج از ساختمان و جلوگيري از ورود آنها به داخل ساختمان است . چون معمولا ً دسترسي به سقف هاي شيب دار به آساني ميسر نيست و اين نوع سقف ها هم ، پيوسته در معرض عوامل جوّي مانند ، باران ، برف و ... قرار دارند ، بايد در انتخاب پوشش آنها ، دقت فراوان به عمل آيد تا از دوام كافي برخوردار باشند .
بطور كلي انتخاب پوشش بستگي به نوع اسكلت ( خرپا ) ، بارهاي وارده ، مصالح محلي ، امكانات موجود و نماي مورد نظر دارد .
انواع پوشش هاي متداول سقف هاي شيب دار عبارتند از :
پوشش هاي سنتي ـ سفال ـ ورق گالواليزه ـ ورق آزبستي ـ ورق آلومينومي و قايبر كلاس « به دليل اينكه در پروژه مورد نظر من از پوشش سفال استفاده شد در اين نوع پوشش توضيح بيشتري داده مي شود . »
پوشش سقف هاي شيب دار بوسيله ي سفال :
پوشش سقف هاي شيب دار بوسيله ي سفال ، در مناطق باراني مناسب ، و از قديم متداول بوده است . جنس سفال ها گل رس است كه به روش دستي و ماشيني ساخته مي شود . نوع دستي آن آب را نسبتاً راحت جذب مي كند و در شيب هاي بيش از 45 درجه نسبت به افق بكار مي رود .
سفال هاي ماشيني را با گل رس نسبتاً سفت ، تحت فشار شكل مي دهند . سطوح آنها صاف است و چون متراككل هستند آب را به سادگي جذب نمي كنند اين نوع سفال ها را مي توان در شيب هاي 30 درجه نسبت به افق نصب كرد . سفال هاي مرغوب ، از مقاومت خوبي در برابر آسيب هاي ناشي از باران ، يخ زدگي ، گرما و تمامي اسيدهاي رقيق موجود در هواي مناطق صنعتي برخوردارند . سفال ها به شكل هاي مختلف ساخته مي شوند .
الف ) سفال هاي نيم گرد ب ) سفال هاي موج دار
تعريف سقف كاذب و انواع آن :
يكي از نكات بسيار مهم كه در ساختمان سازي بايد به آن توجه شود ، صرفه جويي در مصرف انرژي براي گرم و سرد كردن ساختمان است . عوامل متعددي در اين صرفه جويي مؤثرند كه يكي از آنها دو جداره كردن سقف است با ايجاد سقفي در زير سقف اصلي كه اصطلاحاً به آن سقف كاذب گويند مي توان محاسن زير را بوجود آورد :
1 ـ عايق حرارتي مناسب
2 ـ عايق صوتي مناسب
3 ـ محلي براي عبور كانال هاي تأسيساتي بدون اينكه ديده شوند .
4 ـ جلوگيري از ديد تيرهاي باربر به علت زيبايي
چون هدف از ساختن سقف كاذب ، خاصيت باربري آن نيست بنابراين هر قدر سبك تر و ظريف تر اجرا شود مناسبتر خواهد بود . يعني انواع آن ، بار خود را به ديوارهاي كناري منتقل مي كنند و نوع ديگر معلق هستند يعني وزن آنها را سقف تحمل مي كند . اين سقف ها را بسيار متنوع با مصالح و شكل هاي گوناگون مي سازند كه در اينجا به بعضي از انواع آن اشاره مي كنيم . « بعلت اينكه در پروژه مورد نظر از سقف كاذب از جني آلومنيوم استفاده شده در اين مورد بيشتر توضيح داده مي شود . »
1 ـ سقف كاذب با استفاده از ورق هاي آلومنيوم : از انواع پوشش هايي كه در سقف كاذب به كار مي روند يكي هم ورق هاي شكل داده شده آلومنيومي مي باشد اين فلز داراي وزن مخصوص كم در مقابل زنگ زدگي مقاوم و داراي جلاي فلزي خوب است .
2 ـ سقف كاذب با نماي چوب
3 ـ سقف كاذب با رابيتس
4 ـ سقف كاذب با صفحات آكولتيك
5 ـ سقف كاذب با فايبر كلاس و پلاستيك
موزاييك فرش :
« موزاييك قرش به دو بخش كه يكي به صورت تخت و ديگري به صورت شيب تقسيم مي شود كه در اينجا به علت اينكه در پروژه مورد نظر از نوع تخت است توضيح داده مي شود »
ملاتهاي مصرفي در فرش كردن موزاييك فرش :
ملات ماسه آهك ـ ملات باتارد ـ ملات ماسه سيمان
موزاييك فرش بدون شيب ( تخت ) :
موزاييك روي سطح بدون شيب ، مانند فضاي داخلي ساختمان هاي مسكوني فرش
مي شوند . همان گونه كه از نام اين موزاييك فرش بر مي آيد ، كف پوش در چهار ضلع تراز فرش مي شود .
رعايت بند در موزاييك فرش :
بند موزاييك فرش در حد متناسب براي پيوند و يكپارچه شدن موزاييك با ملات اجراء مي شود نشست موزاييك در ملات و دوغاب در اطراف موزاييك از طرف ديگر ، سبب غوطه ور شدن موزاييك در ملات سقف و دوغاب شل مي شود از اين رو ، بايد اندازه بند موزاييك فرش در حدي باشد كه دوغال سيمان با داشتن ريز دانه ي ماسه و گردسنگ در بندهاي اطراف موزاييك تا عمق و رسيدن دوغال به ملات زيرين اثر و نشست داشته باشد .
اندازه درز موزاييك فرش نبايد از 5 ميلي متر كمتر باشد تا نشست كردن دوغاب به درون درز به خوبي انجام شود . وجود درزهاي تنگ يا موزاييك فرش بدون درز سبب مب شود كه دوغاب به درون درزهاي اطراف موزاييك راه نيابد كه هيمن امر موجب لق شدن موزاييك مي شود .
