پاورپوینت اصول نمونه گیری

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

به نام خالق هستي
اصول نمونه گیری

اسلاید 3 :

مدیریت نمونه در آزمايشگاه هاي پزشكي
نتايج آزمايش­ها تحت تاثير متغيرهای گوناگونی است :
مراحل قبل از آزمايش preanalytical
حین آزمايش analytical
پس از آزمايش poatanalytical

شناسايی این متغیرها واستاندارد نمودن روش­های آزمايشگاهی جهت تفسير و استفاده بهينه از داده­های آزمايشگاهی ضروری است.

اسلاید 4 :

تاکيد بر اجرای روش­های کنترل کيفی در کليه بخش­های آزمايشگاه در مرحله حين آزمايش و به­دنبال آن برگزاری دوره­های آموزشی در اين خصوص، خطاهای حين آزمايش به حداقل رسيده است و لذا تاثير متغيرهای قبل و بعد از آزمايش بسيار پررنگ شده است.

اسلاید 5 :

نمونه خون

اسلاید 6 :

دستورالعمل نمونه گيري وريدي ومويرگي

اسلاید 7 :

انطباق مشخصات برگه درخواست آزمایش با مشخصات بیمار
بیمار سرپایی : با سئوال وجواب از بیمار و مشاهده کارت شناسایی
بیمار بستری : نمونه گیر نباید فقط به برچسب بالای تخت یا یادداشت کنار تخت وی اکتفا کند.در صورت هوشیاری این انطباق با کمک او و در صورت عدم هوشیاری بیمار این امر با کمک همراه بیمار یا پرستار باید صورت پذیرد.

اسلاید 8 :

. اطمینان از آماد گی لازم برای تست درخواستی پیش از نمونه گیری :
بعضی از آزمایشات نیاز به رعایت ناشتا بودن ویا حذف بعضی از مواد از رژیم غذایی قبل از خون گیری دارند.
HDL و TG (تری گلیسرید):بیمار باید از سه هفته قبل رژیم غذایی ثابت داشته باشد و از سه روز قبل از نمونه گیری الکل مصرف نکرده باشد و حداقل از 24 ساعت قبل نیز ورزش سنگین انجام نداده باشد.
Phenylketonuria):نوزاد باید تغذیه مطلوب (پروتئین) به مدت 48 ساعت قبل از ازمایش داشته باشد.
Metanephrines,urine or plasma :بیماران از مصرف تمامی غذاهای حاوی متیل گزانتین نظیر شکلات-قهوه-چای و نوشابه ها به مدت 24 ساعت منع شوند.

اسلاید 9 :

رعایت اصول آماده سازی بیمار
: فعالیت بدنی شدید سبب افزایش آنزیمهای AST,ALT می گردد و بایداجتناب گردد.
Calcium ionized,serum : بیمار باید برای 30 دقیقه قبل از نمونه گیری دراز بکشد.
:Glucose, CSF از آنجائیکه برای اندازه گیری گلوکز CSF ، گلوکز سرم یکبار باید چک شود.حالت مطلوب ان است که قند سرم 2 ساعت قبل از انجام ازمایش بر روی CSF اندازه گیری شود.
PSA,serum:بیمار نباید اخیرامعاینه رکتال(DRE)و یا بیوپسی سوزنی پروستات شده باشد
Prolactin:باورزش ،درد و استرس ونيز بعد از غذا خوردن افزايش مي يابد.با توجه به ريتم سيركادين توصيه مي شود 3تا4 ساعت بعداز بيدار شدن وبين ساعت 8تا10 صبح نمونه گرفته شود.

اسلاید 10 :

آزمایشاتی که انجام آنها الزاما نیاز به ناشتا بودن بیمار دارد:
-FBS قند ناشتا
-HDL ,TG,Serum or Plasma
(ناشتایی 14-10ساعت)
-Iron Serum آهن سرم:چون اهن تحت تاثیرات ریتم شبانه روزی بوده(سطح اهن سرم در عصر پایین تر است) نمونه باید درحالت ناشتا و صبح گرفته شود
-Alkaline phosphatase Serum
-Lipase, Serum
-PTH Serum
-Leptin Serum( (12 ساعت ناشتایی

اسلاید 11 :

آزمایشاتی که بیمار ترجیحا باید ناشتا باشد:
-Ca,P
-GGT,serum
-PSA,serum
-IGF-1,serum or plasma
-Cholestrol,serum or plasma
-Insulin,serum
-Amylase,urine
Chloride, serum -

اسلاید 12 :

ازمایشاتی که انجام انها نیازمند رعایت رژیم داروئی است:
BT)Bleeding time ):منع مصرف اسپرین و داروهای مشابه در طی هفته قبل از ازمایش.
PT,PTT :از انجائیکه هپارین علاوه بر طولانی کردن PTT در درجات کمتری PT را نیز طولانی می کند. :در بیماران تحت درمان با هپارین بهترین زمان نمونه گیری 30 دقیقه تا یک ساعت قبل از دوز بعدی هپارین است.
کورتیزول serum,urine : منع مصرف اسپیرنولاکتون و نداشتن استرس
فریتین سرم: هنگامیکه بیمار تحت درمان با آهن است تعیین فریتین سرم قابل اعتماد نخواهد بود.
GTT,Plasma : بسیاری از داروها از جمله کورتیکواستروئیدها ، دیورتیکها ، داروهای ضدسل وضدالتهاب وداروهای ضدتشنج تداخل ایجاد می کنند.
PH,stool: منع استفاده از مسهل ها و روشهای تشخیص با باریم تا یک هفته قبل

اسلاید 13 :

GTT دربیماران غیر حامله :
بعد از یک نمونه گیری ناشتا محلول گلوکز مصرف می شود(75گرم در بالغین وmg/kg 1.75در اطفال)ودو ساعت بعد نمونه گیری صورت می گیرد.بیمار باید نشسته باشد و غیر از آب چیزی نخورد.فعالیت فیزیکی باید در حداقل باشد .استفراغ و یا اسهال ممکن است نتایج آزمایش را تغییر دهد.

اسلاید 14 :

GTT دربیماران حامله :
دربیماران حامله برای انجام GCT نیازی به ناشتایی ندارند.50گرم پودر گلوکز به صورت خوراكي مصرف می شودوبعداز یک ساعت نمونه خون گرفته می شود. درصورتیکه نتیجه بیشتر از 140 mg/dl باشد ،آزمایش غربالگری دیابت حاملگی مثبت تلقی می شودوآزمایش GTT با 100گرم پودر گلوکز ونمونه گیریهای ناشتا ، یک ،دو و سه ساعت بعد از بلع گلوکز تکرار می شود.

اسلاید 15 :

نمونه گیری آزمایشات انعقادی(PT,PTT):
خطای کم بودن حجم نمونه : نسبت حجم ماده ضد انعقاد به خون در لوله آزمایش (یک به نه است).در صورت بیشتر بودن حجم ماده ضد انعقاد PT,PTT به طور کاذب طولانی می شود.
خطای مخلوط نکردن آهسته نمونه بلافاصله پس از خونگیری: باید پس از اتمام خونگیری بطور آهسته 4-3 بار نمونه را مخلوط کرد در غیر اینصورت لخته تشکیل می شودو PT,PTT بطور کاذب طولانی می شود.
خطای تکان دادن شدید نمونه : باعث همولیز و فعال شدن پلاکتها می شود و PT,PTT بطور کاذب کوتاه می شوند.
خطای بروز همولیز در نمونه: وجود همولیز به دلایل مختلف از جمله بکار بردن سوزن باریک باعث کوتاه شدن کاذب PT,PTT می شود.

اسلاید 16 :

انجام نمونه گیری
برای قابل مقایسه بودن نتایج بهتر است نمونه گیری همیشه در یک وضعیت مشخص(مثلا خوابیده)صورت گیرد.
در زمان نمونه گیری بیمار نباید غذا،مایعات،آدامس یا دماسنج در دهان خود داشته باشد.
باید توجه داشت که بیمار نباید مشت خود را باز وبسته نماید زیرا باعث تغییر بعضی مواد در خون می شود(از جمله غلظت پتاسیم،لاکتات و فسفر افزایش یافته که با افزایش لاکتات ،PH خون کاهش و غلظت کلسیم یونیزه نیز افزایش می یابد.)

اسلاید 17 :

بستن تورنیکه
تورنیکت باید 10-5/7 سانتی متر بالای ناحیه نمونه گیری بسته شود ونباید بیشتر از یک دقیقه یر روی بازوی بیمار بسته بماند،
در اندازه گیری لاکتات سرم،نمونه گیری باید بدون بستن تورنیکت انجام شود .همچنین توصیه می شود نمونه گیری CPK وLDH نیز بدون کاربرد تورنیکت باشد.
ازجمله بستن طولانی مدت تورنیکت باعث افزایش کلسترول ، تری گلیسرید،البومين، کلسیم وآهن سرم می شود)

اسلاید 18 :

ضدانعقاد EDTA
CBC(K2EDTA لوله با درب بنفش حاوی- K3EDTA لوله با درب سبزحاوی ) Hb,Hct
Peripheral blood smear, Reticulocyte count, Sickle Cell Test ,G6PD,LE cell, NBT Cyclosporine,
HAM
,HbA1C,HbA2,electrophoresis
پلاسماACTH :از سرنگ سرد شده و لوله درب بنفش (EDTA )که از قبل در یخ سرد شده استفاده نمایید(چونACTH جذب شیشه میشود)

اسلاید 19 :

سیترات سدیم
PT,PTT (نسبت خون به ضد انعقاد 9به1) – D-Dimer
ESR (نسبت خون به ضد انعقاد : 4به 1
Lupus Anticoagolant

اسلاید 20 :

هپارین
ABG , VBG
(0/05 میلی لیتر هپارین برای هرمیلی لیتر خون )
نمونه های ABG وVBGباید در ظرف حاوی آب و یخ به آزمایشگاه ارسال شوند.
OFTتست شکنندگی اسموتیک
وجود هپارین زیادی احتمالا شایع ترین علت خطای پره انالتیک در اندازه گیری گازهای خونی است.