بخشی از مقاله
ايمني در كار انفرادي
منبع: مركز ايمني و بهداشت حرفه اي كانادا (CCOHS)
«كار كردن انفرادي»
1- كار كردن به تنهايي به چه معناست؟
فردي كه به تنهايي در جايي مشغول به كار است بطوريكه كسي او را نمي بيند و يا صداي او را نمي شنوند و يا اينكه در طول زمان كاري كسي به او مراجعه نمي كند از موارد محيطهاي كار انفرادي محسوب مي شود. اين مسئله از اهميت خاصي برخوردار است و به همين منظور بايد تمامي موقعيتها بدقت مورد بررسي و توجه قرار گيرد.
تنهايي كار كردن به موقعيتهاي ديگري نيز اطلاق مي گردد مثلاً ممكن است در طي مدت زماني خاص، كارگري در جايي مشغول به كار بوده و بصورت مستقيم با همكاران خود در تماس نباشد به طور مثال مسئول پذيرش و يا منشي دفتر يك ساختمان بزرگ و يا يك كارگر ساختماني كه در قسمت حمام يا ديگر قسمتها كه در ديد قرار ندارد مشغول بكار باشد، از موارد كار انفرادي محسوب مي گردد.
ماداميكه موارد ايمني و حفاظتي براي كارگر رعايت شده باشد تنهايي كاركردن خطرناك نيست كه البته اين امر به ديگر شرائط موجود در محيط كار بستگي دارد نظير قرار گرفتن كارگر در محيط كم خطر يا پرخطر، نوع كار، حوادث و صدمات احتمالي، ارتباط كارگر با محيط بيرون از كار و... .
شرايط فوق اهميت رعايت موارد ايمني و حفاظتي و ضرورت ارزيابي دقيق موقعيت و شرائط كار به تنهايي را نشان مي دهد.
2- اين مقاله چه گروههايي را تحت پوشش قرار مي دهد؟
اين مقاله جزئيات اجرايي مورد نياز براي محيط هايي كه فرد به تنهايي در آن مشغول بكار است را مطرح مي نمايد (براي مثال روشهاي برقراري تماس و اطمينان از حضور سالم و ايمن كارگر در محل كار و همچنين بررسي و ارزيابي خطرات موجود در محيط كارگر).
3- مثالهايي از فعاليتهاي پر خطر و كم خطر
در اغلب موارد كارهايي را كه داراي ريسك خطر بالاتري هستند هرگز نبايستي بوسيله يك كارگر تنها انجام گيرد نمونه اي از فعاليتهاي مذكور به شرح ذيل مي باشد.
- كار در ارتفاعات و بلنديها
- كار در فضاهاي بسته (از قبيل تانكها، سيلوهاي آرد يا آسانسورها، كانالهاي زيرزميني و غيره)
- كار با خطوط جريان الكتريسته
- كار با ابزار خطرناك مثل اره برقي
- كار با مواد و اشيا خطرناك
- كار با مواد در فشار بالا
- و بصورت كلي جايي كه كار آن داراي پتانسيل بالقوه خطر مي باشد جزء كارهاي خطرناك محسوب مي شود.
٭و موارديكه داراي ريسك خطر كمتري هستند نظير:
- عمليتاتهاي سرويس و نگهداري (بجز دستگاههاي روشن و يا آنهائيكه داراي پتانسيل خطر مي باشد)
- عمليتاتهاي ديده باني و مراقبت
- سرايداري و بطور كل حفاظت و نگهداري
- كارهاي پشت ميزي (كارهاي اداري)
4- براي رعايت موارد ايمني در محيطهاي كار انفرادي چه اقداماتي بايد انجام داد؟
قوانين و آئين نامه هاي مربوطه را بررسي نموده و برخي اختيارات قانوني مرتبط با اين موضوع را مشخص كنيد تعدادي از مراحلي كه مي توان توسط آنها ايمني كار در
محيط هاي كار انفرادي را بررسي نمود به شرح ذيل مي باشد.
- ارزيابي خطرات محل كار
- با كارگر درباره كاري كه به وي محول مي شود صحبت نموده و ايشان را كاملاً توجيه نمائيد.
- روش كار و تمام موارديكه كارگر را ملزم خواهد ساخت تا ايمني را در حين انجام كار رعايت كند آشنا نمائيد.
- حوادثي را كه در محل كارگاه رخ داده و همچنين حوادث مشابه در چنين كارگاهها را مورد بررسي قرار دهيد و سعي كنيد براي پيشگيري از بروز مجدد آن برنامه اي تنظيم كنيد.
- تا جائيكه امكانپذير است از كاركردن كارگران به تنهايي جلوگيري شود خصوصاً به منظور انجام كارهائيكه در آن خطرات شناخته شده وجود دارد.
- در محلي كه كارگر مجبور است به تنهايي كار كند براي كمترين پتانسيل خطر موجود نيز اقدامات احتياطي و پيشگيرانه انجام گيرد تا خطرات پنهاني كوچك باعث ايجاد حوادث عظيم نشود.
- آموزشهاي لازم هم از جهت آشنايي كارگر با نوع و روش كار و هم از جهت مسائل ايمني و بهداشت، پيش بيني نمائيد.
- تمام موقعيتهاي موجود، نظير حوادث شبه حوادث و... را گزارش نموده و آنها را تجزيه و تحليل نمائيد و در صورت نياز به رويه كاري خود را تغيير دهيد تا به ايمن ترين وضعيت برسيد.
- براي اينكه از وضعيت كارگريكه تنها كار مي كند آگاهي داشته باشيد روشهايي را براي اينكار برقرار نمائيد نظير مراجعه براي بررسي وضعيت او در فواصل زماني مشخصي، استفاده از سيستمهاي صوتي و تصويري در چنين محيطهاي كاري و... .
بهر صورت مطمئن شويد كه تماسها با تمامي كارگران كه در محيطهاي تك نفره كار
مي كنند، بطور منظم برقرار است.
- فهرستي از كارهائيكه داراي خطرات بالايي هستند تهيه نموده و سعي كنيد اين كارها در طول ساعات كار عادي انجام شود تا تعدادي از كارگران ماهر در محل حضور داشته و در مواقع ضروري به كارگر تنها كمك نمايند.
5- نمونه هايي از روشهاي اطلاع از وضعيت كارگر تنها كه در موقعيتي مشغول بكار است.
وجود روشها و سيستمهايي براي اطلاع از وضعيت كارگر در محيطي كه به تنهايي كار
مي كند بسيار مهم است. اينكه چگونه به اين امر دست ياببد بستگي به تصميم شما و شرائط موجود دارد كه آيا به تماسهاي مكالمه اي بسنده مي كنيد و يا دلائل قانع كننده اي براي روشهاي بصري و يا ملاقات حضوري با كارگر داريد. بهر صورت مطمئن شوديد كه روشهاي مناسب براي اينكار يافته ايد تا هر لحظه از وضعيت كارگر با خبر شويد.
برقراري تماس در ساعاتيكه پرسنل اداري و يا ديگر همكاران در كارگاه حضور ندارند ضروري تر به نظر مي رسد مثلاً شيفتهاي بعد از وقت اداري نظير شيفت عصر يا شيف شب كه كارگر، مجبور است به تنهايي مشغول به كار باشد.
امروزه براي بيشتر كارگرانيكه تنها كار مي كنند تلفن يكي از ضروريترين و مهمترين راه تماس محسوب مي شود. اگر شما كارمند اداري هستيد يك خط تلفن در اختيار شما
مي باشد ولي اگر از محل كارتان دور شديد و به تلفن دسترسي نداريد وجود تلفنهاي همراه و بي سيم ضروري و مفيد به نظر مي رسد. ولي اگر در منطقه اي كه شما قرار داريد اين تلفنها آنتن دهي مناسبي ندارند و ممكن است هر لحظه تماس قطع و وصل شود از روشهاي ديگر نظير (تلفن عمومي- ملاقاتهاي حضوري و سيستم هاي ماهواره اي و...) استفاده نمائيد تا مطمئن شويد ارتباط شما با ديگر همكارانتان برقرار مي باشد و در صورتيكه قصد خروج از محل كار خود را داريد بايستي جزئيات خروج خود نظير موارد ذيل را اطلاع دهيد.
- مقصد
- زمان رسيدن به مقصد
- زمان بازگشت
- چگونگي تماس با شما (در صورتيكه تا دير وقت در مقصد خواهيد ماند)
- وسيله تردد (وسيله عمومي- ماشين- هواپيما و...)
- در هنگام تصميم گيري براي خروج از محل كار، اتفاقات خارج از كنترل مثل بدي آب و هوا- مشكلات ترافيكي و... را در برنامه خود مد نظر قرار دهيد.
٭روشهايي براي برقراري تماس با كارگري كه به تنهايي كار مي كند
- طرحي تنظيم نمائيد و در آن زمان- موقعيت مكاني و ميزان زماني را كه كارگر بايد به تنهايي در محيطي كار كند مشخص نمائيد.
- فرد بخصوصي را براي برقراري تماس تعيين نمائيد و حتي براي اين فرد نيز يك پشتيباني قرار دهيد تا هر لحظه از وضعيت كارگران اطلاع داشته باشيد.
- ليستي از تمام سركشي ها، چه بصورت تلفني يا بصورت حضوري تنظيم نمائيد.
- وضعيت سركشي به محيط كار و دروه زماني سركشي را تعيين نمائيد.
- تماس را به هيچ عنوان قطع ننمائيد و هر لحظه از وضعيت كارگران مطلع شويد.
- كلمه اي را بعنوان كد انتخاب كنيد تا در مواقع نياز به كمك، كارگران از اين كد به منظور اطلاع رساني از وجود خطر در محيط كار استفاده نمايند.
- طرحي را پياده كنيد تا از وضعيت كارگري كه به تنهايي در محيط كار، مشغول به كار است و روشهاي نظارتي و سركشي براي او اعمال نشده است اطلاع يافته و اقدامات لازم را در اين خصوص انجام دهيد.
در زير به نكاتي در اين خصوص اشاره مي شود (لازم به يادآوري است كه هنگام بررسي اين مورد موقعيت محيطي و ساير شرائط بايستي محافظت گردد).
الف- طول زمانيكه يك كارگر مجبور است به تنهايي كار كند.
ب- مدت زمان منطقي براي كار كردن در تنهايي چه ميزان مي باشد؟
ج- آيا اين منطقي است كه كارگري در تمام ساعات كاري خود تنها باشد؟
د- آيا كار كردن به تنهايي در محيطهايي كه يكسري خطرات احتمالي در آن وجود دارد يك عمل قانوني است (براي مثال كار در فضاهاي بسته كه برخي الزامات قانوني آن را تحت شرائطي، محدود نموده است).
هـ- چه ساعتي از روز كارگر به تنهايي كار مي كند.
ارتباطات
الف- چه نوع سيستم برقراري ارتباط در دسترس مي باشد؟
ب- آيا ديدن كارگر ضروري است يا اينكه ارتباط كلامي به تنهايي كافي است؟
ج- آيا سيستم ارتباط ضروري، در همه موقعيتها بصورت مناسب و مطمئن برقرار است
ح- آيا هنگامي كه كارگر دور از وسيله نقليه اي كه سيستمهاي ارتباطي بر روي آن نصب شده است مشغول بكار است از ديگر سيستمهاي ارتباطي برخوردار است؟
موقعيت كار
الف: آيا كار در محلي دور افتاده و جدا از محيط عمومي كارگاه انجام مي شود (بخاطر داشته باشيد منظور از موقعيتهاي دور افتاده دور بودن از بعد مسافت نيست) اطاقها و مكانهايي نظير زير زمين، انبار و... را مي توان بعنوان يك محيط جدا از كارگاه در نظر گرفت؟
ب: آيا براي رسيدن به محل كار به وسيله نقليه نياز است و چه نوع وسيله حمل و نقل
مي تواند مناسب باشد؟
ج: آيا وسيله نقيله مجهز به جعبه كمكهاي اوليه و مواد غذايي و آشاميدني مي باشد؟
ح: آيا كارگري كه در محل دور افتاده و دور از دسترس كار مي كند در زمينه استفاده از وسايل كمكهاي اوليه آموزش ديده است؟
د: آيا اين كارگر مجبور است مدتها دور از وسيله نقيله خود كار كند؟
ذ: در صورت خرابي وسيله نقيله آيا كارگر اطلاعات كافي براي تعمير آن دارد؟
وضعيت كار
الف: آيا آموزشهاي لازم درخصوص رعايت موارد ايمني و حفاظتي توسط كارگري كه به تنهايي كار مي كند داده شده است؟
ب: آيا وسايل حفاظت فردي كافي در دسترس مي باشد و آيا اين وسايل متناسب با نوع كار بوده و كارگر در اين زمينه آموزش ديده است؟
ج: آيا كاري كه انجام خواهد شد از خطرات زيادي برخوردار است؟
د: آيا يكي از فاكتورهاي مؤثر خستگي است؟
ذ: آيا درجه حرارت در محيط كار بالاست؟
و: ماشينها، ابزارآلات، وسايلي كه مورد استفاده قرار خواهد گرفت از چه نوعي مي باشند؟
ز: آيا احتمال حمله حيوانات، گزش حشرات (سمي يا آلرژيك) و غيره در محيط كار وجود دارد؟
ر: چگونه مي توان به كارگري كه در يك كارگاه با ساختمان قفل شده و مسدود كار مي كند در مواقع اضطراري دسترسي پيدا كرد (براي مثال نظافت چي هاي شيفت شب در ساختمانهاي اداري بزرگ و...).
٭تمام موارد ذكر شده بالا بايستي يك به يك مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرند و
برنامه اي براي هر كدام از آنها تنظيم گردد خصوصيات ويژه اي نيز براي كارگراينكه مجبورند به تنهايي كار كنند بايستي در هنگام بررسي و ارزيابي مد نظر قرار گيرد مثلاً:
- آيا شخص سابقه بيماري قبلي دارد كه در اين صورت احتمال خطر در محيطهاي كار تك نفره افزايش مي يابد.
- آيا كارگر از آموزشهاي كافي برخوردار است (نظير كمكهاي اوليه، تعمير سيستمهاي ارتباطي، تعمير وسيله نقليه روشهاي اجرايي و مناسب و يا ساير سرويسهاي مرتبط با نوع كار).
