تحقیق در مورد طرح کاشت و بهسازی تپه مرادآب کرج

بخشی از مقاله

طرح کاشت و بهسازی تپه مرادآب کرج

فصل اول

1ـ وضعيت عمومي و موقعيت عمومي
عرصه مورد نظر معروف به تپه مراد آب كرج از نظر جغرافيايي يك دامنه با جهت عمومي غربي محسوب مي شود، كه از شمال به منطقه عظيميه از جنوب و شرق به خيابان چالوس و از غرب به خيابان مطهري مشرف مي باشد.

اين منطقه در محدوده ارتفاعي 1530ـ1420 متر قرار دارد، قسمت هاي زيادي از اين عرصه به دليل مسكوني بودن مناطق حاشیه تخريب گشته و پتانسيل خاك جهت ایجاد فضاي سبز شهري بسيار ضعيف مي باشد.

2ـ نقشه مورد استفاده
جهت برنامه ريزي و تهيه طرح از نقشه هاي سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح كه در سال 1377 تهيه گشته بود به عنوان راهنما استفاده گرديد، سپس در جهت مشخص كردن مساحت و محيط عرصه، حداكثر و حداقل طول و عرض جغرافيايي و تعيين حداكثر و حداقل ارتفاع از سطح دريا با استفاده از يك دستگاه GPS مدل Garmin76cs اقدام گرديد.

3ـ موقعيت جغرافيايي، حدود وسعت
تپه مراد آب كرج بين طول جغرافيايي 15،05،50 و 50،06،95 و عرض جغرافيايي 39،64،05 و 39،64،58 قرار دارد. بر اساس مساحت يابي انجام شده مساحت كل عرصه 3/4 هكتار برآورد شده است از نظر استفاده فعلي كل مساحت عرصه قابل كار مي باشد. لازم به ذكر است كه محيط كل منطقه نيز 10180 متر برآورد شده است.

4ـ عوارض طبيعي و توپوگرافي
تپه مراد آب كرج بين دو يال بزرگ قرار گرفته است، از نظر شكل ظاهري شبيه به يك بيضي كشيده مي باشد كه از شمال به جنوب كشيده شده باشد. يك يال و دو دره كوچك كه عموما" از شرق به غرب عرصه كشيده شده اند نيز در عرصه ديده مي شود. اين دره ها كار تخليه آب باران و عمل زهكشي را انجام مي دهند.

5ـ اقليم شناسي
حالت متوسط كميت هاي مشخص كننده وضع هواي يك منطقه را بدون توجه به لحظه وقوع آنها اقليم يا آب و هواي آن منطقه مي گويند. اقليم نتيجه تاثير توام پديده هاي هواشناسي است و حالت متوسط هوا را دريك منطقه دلخواه بدست مي دهد. بنابراين پيش بيني وضعيت آب و هواي يك منطقه كه عبارت از شرايط اقليمي غالب آن منطقه در دراز مدت است بدون تجزيه و تحليل هاي آماري داده هاي ثبت شده امكان پذير نمي باشد. از سوي ديگر وضعيت هوا توسط متغيرهاي هواشناسي كه از آنها به عنوان عناصر هواشناسي ياد مي شود تعيين مي گردد كه در ذيل به دو مورد از مهمترین اين عناصر اشاره مي شود.

5-1- دماي هوا
دما به عنوان نمايه اي از شدت گرما، يكي از عناصر اساسی شناخت هوا است. با توجه به دريافت نامنظم انرژي خورشيدي توسط زمين، دماي هوا در سطح زمين داراي تغييرات زيادي است كه به نوبه خود سبب تغييرات ديگر در عناصر هواشناسي مي شود.

تغييرات دما را مي توان به دو دسته تغييرات روزانه دما كه در طول يك شبانه روز اتفاق مي افتد و تقريبا" دوره اي است و تغييرات فصلي دما تقسيم نمود.
در تغييرات روزانه دما حداكثر دما در اوايل بعد از ظهر و حدقل آن قبل از طلوع خورشيد اتفاق مي‌افتد. اما تغييرات فصلي دما به اين گونه است كه در روي خشكي ها حداكثر دما بين يك يا دو ماه بعد از وقوع انقلاب تابستاني (اول تيرماه ) و حداقل دما يك يا دو ماه بعد از انقلاب زمستاني (اول دي ماه ) رخ مي دهد.

در اين طرح از اطلاعات ايستگاه سينوپتيك پردیس كشاورزي و منابع طبيعي كرج كه نزديكترین ايستگاه به نطقه مورد نظر است استفاده شده است.
در اين منطقه متوسط درجه حرارت ساليانه 6/15 و معدل حداكثر درجه حرارت ساليانه 5/39 و حداقل درجه حرارت ساليانه 2/10- درجه سانتي گراد مي باشد.
جدول شماره 1ـ معدل متوسط دماي ماهانه و سالانه ايستگاه كرج
ماهها

سالانه آذر آبان مهر شهريور مرداد تير خرداد ارديبهشت فروردين اسفند بهمن دي
6/15 5/4 7/9 5/18 5/23 3/27 27 7/24 9/18 5/14 4/10 8/4 2/3

5-1- بارندگي
بارندگي را مي توان مهمترين عامل دانست كه به صورت مستقيم در چرخه هيدرولوژي مؤثر مي‌باشد. مقدار آن بر حسب ميلي متر در ساعت بيان مي شود و در فصول مختلف مقدار و شدت آن مي تواند متفاوت باشد.

جدول شماره 2ـ ميزان متوسط بارندگي ايستگاه كرج
ماهها
سالانه آذر آبان مهر شهريور مرداد تير خرداد ارديبهشت فروردين اسفند بهمن دي
255 9/43 2/29 6/9 2/0 9/1 5/4 3/0 3/21 9/49 7/39 5/25 8/28

به طوري كه ملاحظه مي شود در اين منطقه بيشترين بارندگي را در فصل پاييز (آذرماه ) معادل 44 ميلي متر و كمترين بارندگي را در فصل تابستان (شهريور ماه ) معادل 2/0 ميلي متر دارا مي باشيم.

5-3- طبقه بندي اقليم
ضريب دومارتن : دو مارتن رابطه زير را جهت طبقه بندي اقليمي ارائه نمود:

كهP معرف متوسط بارندگي سالانه (ميلي متر)، T متوسط دماي سالانه (سانتي گراد) است بر اساس فرمول دومارتن 6 نوع آب و هوا به شرح زير طبقه بندي مي شود:
جدول شماره 3ـ طبقه بندي اقليمي بر اساس روش دومارتن
نام اقليم محدوده ضريب خشكي دومارتن
خشك كوچكتر از 10
نيمه خشك 9/19ـ10
مديترانه اي 9/23ـ20
نيمه مرطوب 9/27ـ24
مرطوب 9/34ـ28
بسيار مرطوب بزرگتر از 35

به نحوي كه براي اين منطقه خواهيم داشت :

بنابر تقسيم بندي دو مارتن اين منطقه جزء اقليم خشك محسوب مي شود.
بر اساس تقسيمات اقليمي و بيوكليماتيك ايران ارائه شده توسط دكتر حبيب الله ثابتي، كرج جزء اقليم سرد و خشك به شمار مي رود که نتیجه محاسبات فوق را تایید می کند.

5-4- بررسي نتايج حاصل از ايستگاه كرج با فرمول آمبروترميك جهت تعيين ماههاي مرطوب، خشك و نيمه خشك
جهت تعيين روزهاي خشك سال، ضريب خشكي براي هريك از ماههاي سال با استفاده از فرمول زير محاسبه گرديده و نتايج آن در جداول زير آورده شده است
I= ضريب خشكي
Pi= متوسط بارندگي ماهيانه به ميليمترP = متوسط بارندگي ساليانه به ميلي مترN = تعداد روزهاي ماه
جدول شماره 4 ـ تعيين ضريب بارندگي و ماههاي خشك و مربوط منطقه با توجه به داده هاي ايستگاه كرج
ماههاي سال آذر آبان مهر شهريور مرداد تير خرداد ارديبهشت فروردين اسفند بهمن دي
متوسط‌بارندگي برحسب mm 9/43 2/29 6/9 2/0 9/1 5/4 3/0 3/21 9/49 7/39 5/25 8/28
مقدار ضريب بارندگي 2 4/1 9/0 01/0 08/0 2/0 01/0 9/0 3/2 9/1 2/1 3/1

ماههاي خشك ماههاي مرطوب
ماههايي كه در آن I >1 باشد ماه مرطوب و در صورتي كه I<1 باشد ماه خشك محسوب مي‌‌شود .
بر اساس جدول فوق ماههاي ارديبهشت، خرداد، تير، مرداد، شهريور و مهر ماههاي خشك و نيمه خشك و ماههاي دي، بهمن، اسفند، فروردين، آبان و آذر ماههاي مرطوب مي باشد.

5-4- منحنی آمبروترمیک بر اساس دما و بارندگی منطقه

6- هدف از جنگلکاری
هدف از جنگلكاري در اين عرصه ایجاد یک محیط تفرجی جهت پارك و فضاي سبز مي باشد و به همين ترتيب باید سعی شود که از گونه‌هاي پهن برگ پاكوتاه و يا سوزني برگاني كه حالت پاكوتاه يا حالتي توپي دارند استفاده گردد. در اين حالت وضعيت ‌و شكل فيزيكي و حجم درختان بسيار پر اهميت مي‌باشد.

فصل دوم

بر اساس اطلاعات ذكر شده در فصل اول و بررسي هاي ميداني در عرصه گونه هاي گياهي زير جهت جنگلكاري در تپه مراد آب كرج پيشنهاد مي گردد:

گونه هاي درختي پهن برگ :

نام فارسي : عرعر
نام لاتين : altissima Ailantus
نام انگليسي : Tree of heaven
نام محلي : در سراسر كشور عرعر ناميده مي شود.

رويشگاه و مشخصات درخت :
موطن اصلي درخت از چين و ژاپن است و از سالهاي قديم به ايران وارد و در مناطق استپي و شمال كشور كاشته شده است. ارتفاع اين درخت به 15 متر و قطر تنه آن به 60 سانتي متر مي‌رسد.
زمان گلدهي ارديبهشت
زمان رسيدن بذر مهرماه
تعداد بذر در كيلوگرم 38 هزار
روش توليد نهال زميني
نحوه تكثير بذر
زمان كاشت بهمن و اسفند
سن انتقال نهال از نهالستان يك يا دو ساله

اهداف توليد نهال و مناطق كاشت :
اين گونه با هدف توليد چوب و ايجاد فضاي سبز و توسعه جنگل در مناطق نيمه خشك كشور كاشته مي شود. اين گونه به خاطر اثرات آن بر دستگاه تنفسي در مناطق مسكوني و در پاركها به صورت انبوه توصيه نمي شود. ولي به خاطر مقاومت بالايي كه دارد به سرعت رشد مي كند و ريشه دواني بسيار دارد و چنانچه نزديك مناطق مسكوني كاشته شود ريشه جوش آن ممكن است به داخل مجاري آب و پي ساختمان نفوذ كند و باعث تخريب گردد. در مجوع گياهي است مقاوم به خشكي و سازگار با اكثر مناطق كشور و در صورتي كه شرايط مناسب باشد به صورت طبيعي تجديد حيات مي كند. فاصله كاشت 5/3×5/3 متر توصيه مي شود.

نام فارسي : توت
نام لاتين : Morus alba
نام انگليسي : White Malberry
نام محلي : در اكثرنقاط ايران توت ناميده مي شود و ترك زبانان آن را دوت مي نامند.
درخت توت بومي كشور چين است و در نقاط استپي و شمال ايران كشت مي شود و حتي به صورت خودرو در جنگل هاي شمال پراكنده شده است.
توت درختي است كوتاه قد که به 20 متر و قطرش به يك متر مي رسد، داراي تنه اي راست و قائم و پوستي شياردار، خاكستري مايل به زرد مي باشد. برگهايش مختلف الاشكل صاف و لوب دار يا دندانه دار، با قاعده نيم قلبي و انتهاي تيز است. رنگ آن نيز روشن و براق است.
برگ توت در بهار براي تربيت كرم ابريشم و در پاييز به مصرف تعليف دام مي رسد. ميوه تازه و خشك آن مورد توجه است و چوب آن در مصارف مختلف نجاري و خصوصا" تهيه تار و در شمال كشور براي طبقه بندي تلنبار و همچنين براي گاوآهن محلي به كار مي رود. درخت توت در برابر خشكي بردبار است، هم در شمال كشور و هم در مناطق استپي و نيمه خشك به صورت خودرو مي‌رويد. در استان تهران از اين گونه براي توسعه فضاي سبز شهري و حاشيه راهها استفاده مي‌شود.

گونه هاي سوزني برگ :

نام فارسي : سرو نقره اي
نام لاتين : Cupressus arizorica
نام انگليسي : Arizona Cyeress
نام هاي محلي : در اكثر نقاط ايران به نام سرو نقره اي مشهور است.
رويشگاه و مشخصات درخت :
اين درخت بومي ايالت آريزونا و كاليفرنيا مي باشد. رنگ آن كبود و نقره اي است. اولين بار در سال 1334 به ايران وارد و در دانشگاه كشاورزي كرج كاشته شده است كه پايه‌هاي آن نيز وجود دارد.
در حال حاضر تقريبا" در سراسر كشور به صورت دست كاشت و ديم كاشته شده است.
زمان گلدهي : دي ـ بهمن
زمان رسيدن بذر تيرـ آذر
تعداد بذر در كيلو گرم 160 هزار
روش توليد نهال گلداني
نحوه تكثير بذر
زمان كاشت اسفند

سن انتقال نهال از نهالستان يك يا دوساله
اهداف توليد نهال و مناطق كاشت :
اين گونه با هدف ايجاد فضاي سبز و احداث پاركها و تفرجگاههاي جنگلي و همچنين براي توليد جنگل در مناطق نيمه خشك و نيمه سردسيري كشور توليد مي گردد. فاصله كاشت 5/2×2 يا 2×2 متر توصيه مي شود.

نام فارسي : سروخمره اي ـ نوش
نام لاتين : Thuja Orientalis
نام انگليسي : Arbor vitae
نام هاي محلي سورـ نوش ـ سرو خمره اي ـ سرو تبري ـ سرو بادبزني
رويشگاه و مشخصات درخت :
سرو خمره اي درختي است كه موطن اصلي آن را آسيا معتدل و در چين ناميده اند. در ايران نيز در استان گلستان در منطقه سوركش در دره علي آباد كتول به صورت طبيعي وجود دارد. تك درخت قديمي آن در حيدرآباد كرج و سبزوار وجود دارد كه سن آن هم زمان ظهور اسلام تخمين زده شده است.
زمان گلدهي : دي و بهمن
زمان رسيدن بذر شهريور

تعداد بذر در كيلوگرم 55 هزار دانه
روش توليد نهال زميني و گلداني
نحوه تكثير بذر و قلمه
زمان كاشت شهريور ـ اسفند
سن انتقال توليد نهال از نهالستان دو وسه ساله

اهداف توليد نهال و مناطق كاشت :
اين گونه با هدف ايجاد فضاي سبز و احداث پاركها و تفرجگاههاي جنگلي در شمال كشور و مناطق سردسيري و نيمه سردسيري و مناطق مركزي خارج از شمال توليد مي گردد. فاصله كاشت براي اين گونه زيبا 5/2×5/2 متر توصيه مي شود.
گونه هاي درختچه اي :

نام فارسي: ارغوان معمولي
نام لاتين : Cercis Siliquastrum
نام محلي : در اكثر نقاط ايران به نام ارغوان معروف است .
اين درخت كوچك بومي اروپا و آسيا است و در جنگل هاي شمال و ارتفاعات متوسط و ميان بند پراكنده است و پايين ترين ارتفاع آن در رستم آباد در 180 متر ارتفاع از سطح دريا مي باشد در صورتي كه در نوده در 900 متر ارتفاع ديده مي شود و در گرگان بيش از مناطق ديگر انتشار دارد. در درختان كهن سال، گلهاي ارغواني قبل از باز شدن برگ در اوايل ارديبهشت ماه به رنگ يكدست در مي آيند و باغ و چمن را زينت مي بخشند. در استان تهران در ايجاد پاركها و فضاي سبز از اين گونه استفاده مي شود. فاصله كاشت 2×2 متر توصيه مي شود.

نام فارسي : شيرخشت آتشين
نام لاتين : Pyracantha Coccinaca
نام انگليسي : Scarlet fire thron

نام محلي : در اكثر نقاط ايران شيرخشت ناميده مي شود.
درختچه اي است زيبا كه در ايتاليا و شبه جزيره بالكان و ارمنستان و قفقاز انتشار دارد و در ايران در علي‌آباد گرگان ديده مي‌شود. ارتفاع آن به دو متر بالغ مي گردد و داراي انشعابات افقي مي باشد. شاخ هاي جوان آن كركدار و سفيد مي باشد و رفته رفته صاف و تيره رنگ مي شود. برگهاي آن متنوع تخم مرغي، بيضي و يا نيزه اي است. رويش صاف و براق و سبز رنگ سبز تيره است و پشت آن كم رنگ و مات است و طول دم آن 7 ميليمتر است. گل آذين آن داراي حدود 15 گل و ميوه آن صاف، گرد و سرخ و نارنجي رنگ مي باشد. اين گونه مقاوم به خشكي و كم آبي است و در استان هاي خشك و نيمه خشك كشور در توسعه فضاي سبز شهري مورد استفاده قرار مي‌گيرد.