بخشی از مقاله
ارتباطات
تاریخچه روابط عمومی:
تاریخچه روابط عمومی:
برای نخستین بار در سال 1906 میلادی « آمویی لی » که خبرنگار روزنامه بود اولین دفتر روابط عمومی را در نیویورک تأسیس کرد . وی در نخستین اقدام خود با صدور اعلامیه ای به نام « اعلامیه اصول » هدف عمده روابط عمومی را اطلاع رسانی به مردم عنوان کرد ، تأکید کرد که هدف آن تبلیغات تجاری نیست .
روابط عمومی در ایران:
نخستین واحد روابط عمومی در ایران در سال 1330 توسط دکتر حمید نطقی پدر روابط عمومی ایران در شرکت نفت راه اندازی شد .
تعاریف روابط عمومی:
- اسکات ام کاتلیپ صاحبنظر روابط عمومی در جهان ، روابط عمومی ، اداره کردن وظایف ، شناسایی و ایجاد حفظ و نگهداری روابط مطلوب و حسنه بین سازمان و جامعه است . جامعه ای که توفیق و ناکامی یک سازمان به آن وابسته است .
- ادوارد برنیز از بنیانگذاران رشته روابط عمومی : روابط عمومی عبارت است از دادن اطلاعات به مردم و تلاشهای ترغیبی به منظور تغییر گرایش ها و رفتار مردم و کوشش برای همبسته ساختن نگرش ها و اقدامات یک مؤسسه با مخاطبان خود و متقابلاً نگرش ها و اقدامات مخاطبان با مؤسسه
تعریف کامل روابط عمومی:
روابط عمومی مجموعه ای از عملیات ارتباطی آگاهانه مبتنی بر برنامه و تحقیق است که با استفاده از
شیوه های علمی و هنری به دنبال ارتباط با مردم و اطلاع یابی از نظرهای آنان ، تجزیه و تحلیل
گرایش های مخاطبان و افکار عمومی به منظور گفتگو با آنان برای رسیدن به تفاهم با کاربرد روش ها و ابزارهای ارتباطی نوشتاری ، گفتاری ، دیداری و شنیداری است .
وظایف روابط عمومی:
مهمترین وظیفه روابط عمومی ، شناخت افکار عمومی و نفوذ در آن برای جلب رضایت افکار عمومی از سازمان است .
الف) ارتباطات درون و برون سازمانی
ب) امور فرهنگی و نمایشگاهها
ج) انتشارات
د) سنجش افکار عمومی
و ) آموزش ، پژوهش و برنامه ریزی
اصول برنامه ریزی در روابط عمومی
1- شناسایی مخاطبان
2- تعیین اهداف روابط عمومی براساس اهداف مؤسسه
3- تعیین پیام های روابط عمومی
4- تهیه پیش نویس برنامه و مشورت با مسئولان
کارکردهای کلان روابط عمومی:
- جلب مشارکت مردمی
- ایجاد همدلی
- کمک به تحقق جامعه مدنی
ویژگیهای روابط عمومی مطلوب:
- توجه به اصول اخلاقی
- توجه به روابط عمومی داخلی
- توجه به رهبران فکری
- ارتباط با رسانه ها
- مشاوره مدیریت
- اطلاع یابی
- ارتباط مردمی
- مدیریت علمی
- توجه به بازخورد
ویژگیهای کارشناس روابط عمومی:
- مهارتهای علمی
- احساس مسئولیت اخلاقی
- آگاهی از سازمان
- آگاهی از جامعه
- نوآوری و خلاقیت
- آشنایی با علوم اجتماعی و روزنامه نگاری
- قدرت نویسندگی
- گوش دادن مؤثر و همدلی
- ایمان به حقانیت مخاطب
وجوه افتراق روابط عمومی و تبلیغات:
روابط عمومی و تبلیغات دو مقوله جدا از هم هستند و از نظر هدف ، شیوه ، ماهیت ، الگوی ارتباطی ، توجه به موازین اخلاقی و نقش مخاطب تفاوت فاحشی دارند .
روابط عمومی در پی ارتباط دو سویه با مخاطب است و مخاطب در آن با آگاهی کامل ایفای نقش می کند . روابط عمومی صرفاً به دنبال اطلاع رسانی نیست بلکه فرایند اطلاع یابی را نیز باید دنبال کند .
اما در تبلیغ ، یکسویه بودن ارتباط مبلغ با مخاطب ، توجه صرف به منافع مؤسسه یا مبلغ ، دستکاری اطلاعات ، تحمیل عقاید به مخاطب و مشروعیت استفاده از راهها و ابزارهای مختلف برای رسیدن به هدف مد نظر است . باید اضافه کرد در تبلیغات غرایز طبیعی مورد هدف است ولی در روابط عمومی ، هدف عقلانیت ارتباطی بوده و غایت فعالیتهای روابط عمومی ، آگاهی بخشی به مخاطب و دستیابی به اجماع و نظر مشترک ضمن گفتگو و بحث استدلالی و بهره گیری از دیدگاههای مخاطب است .
باتوجه به اینکه تبلیغات در پی ارتباط یکسویه و منظم وحده بودن است بهتر است به جای تبلیغات از امور فرهنگی استفاده کرد .
ویژگی یک نوشته مطلوب در روابط عمومی:
- اصل مخاطب شناسی
- اصل زمان و مکان
- انتقال سریع پیام
- جامعیت
- روشنی و صراحت
- درست نویسی و نگارش مناسب
- توازن
- وحدت موضوع
- سلامت قلم
- نظم و ترتیب و طبقه بندی مناسب مباحث نوشته
- انتخاب سبک مناسب
ارتباطات نوشتاری در روابط عمومی:
- مکاتبات اداری ( نامه ، گزارش اداری )
- مقاله نویسی
- گزارش نویسی برای مطبوعات
- خبرنویسی
- مصاحبه
- پاسخگویی به رسانه ها ( تکذیب ، توضیح ، اصلاح ، تأیید )
- متون خاص ( سخنرانی ، متن آگهی ، گزارش آگهی ، بروشور ، کاتالوگ ، تبریک و تسلیت )
خبر:
خبر یکی از اشکال عمده فعالیت روابط عمومی است و جایگاه ارزنده ای در فعالیت های روابط عمومی دارد .
در واقع خبر اعلام و بیان چگونگی وقایع جالب ، غیرمعمولی و عینی زندگی اجتماعی و نقل عقاید و افکار عمومی است .
ویژگیهای خبر :
- اعلام واقعه
- بیان چگونگی واقعه
- عینیت واقعه
- جالب بودن واقعه
- عمومی و اجتماعی بودن واقعه
کاربردها خبر:
- اطلاع رسانی
- برجسته سازی رویدادهای مختلف
- آگاهی بخشی و پیشگیری از بحران
ارکان خبر:
- که ( چه کسی )
- کجا
- کی ( چه وقت )
- چه ( چه چیزی )
- چرا
- چگونه
- تاريخچه تاسيس روابط عمومي در ايران و تاسيس دانشكده علوم ارتباطات
-
- شيوه نـوين روابط عمومي در ايـران با ملي شدن صنعت نفت هـمزمان است ، سپـس وزارتخــانه ها و سازمانـهاي زيادي به منظور نشر اخـبار و ارائه عملـكرد انجـام شده و ارتباط مردمـي و تسلط برافكار عمومي و ايجاد ارتباط با رسانه هاي همگاني نياز خود را در اين زمينه احساس كرده و روابط عمومي را به شكل نخستين آن آغاز كردند.
-
-
- نخستين روابط عمومي در ايران به طور رسـمي در مرداد ماه سال 1332 شمسي در شركت سابق نفت ايران آغاز به كار كرد واولين گردانندگان آن دكتر نطقي استاد علوم ارتباطات و شاعر ونويسنده معاصر مرحوم ابوالقاسم حالت بودند كه بعدا استاد ابوالفضل مرعشي نيز به اين جمع پيوست .
- در بسياري از سازمانها و ادارات تا سال 1345 اداراتي به نام تبليغات و انتشارات و يا انتشارات و اطلاعات فعاليت مي كردند كه از اين تاريخ به بعد نام اين ادارات به روابط عمومي تغييركرد.در سـال 1345 مسئولان شركت ملي نفـت ايران ، موسسه مطبـوعاتي كيـهان ، دانشگاه تهران و وزارت اطلاعات و جهانگردي وقت به فكر تاسيـس يك مركز آموزش عالي براي رشته روابط عمومي افتادند .
- اين مركز يك سال بعد افتتاح شد و بيش از صد نفر دانشجو از ميان فارغ التحصيلان دوره دبيـرستان را جهت تحصيل در دوره ليسانس روابط عمومي پذيرفت اين مركز درآغاز نام مؤسسه عالي مطبوعات و روابط عمومي را براي خود برگزيد .
- اين مؤسسه پس ازچندي نام ( مؤسسه علوم ارتباطات اجتماعي ) را به خود گرفت و بعدها به ( دانشكده علوم ارتباطات اجتماعي ) تغييرنام داد و تا سال 1358 به فعاليت مشغول بود . درطول 13 سال فعاليت اين دانشكده نزديك به هزار نفر موفق به اخذ مدرك ليسانس روابط عمومي از آن شدند .
- وضيعت علمي روابط عمومي بعد ازانقلاب
- پس ازپـيروزي انقلاب اسـلامي دولتمردان ومديراني كه در ابتـدا مسئـوليت اداره سازمانها را پـذيرفته بودند ، با توجه به وجود عوامل گوناگون ، چندان توجهي به فعاليتهاي روابط عمومي نكردند . به تدريج كه كارها و مؤسسات و سازمانها به روال عادي بازگشت و جريان امور سير طبيعي خود را در مديريتها آغاز كرد كمبود فعاليتهاي روابط عمومي در آنها احساس شد .
- درطول مدت جنگ دوره هاي كوتاه مدت و بلند مدت آموزش روابط عمومي به وسيله مركز آموزش مديريت دولتي براي آموزش كارمندان مشغول به كاردردفاتر روابط عمومي مؤسسات دولتـي و غيردولتي تشكيل شد . رشته روابط عمومي كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي از فهرست آموزش عالي حذف شده بود ، درسال 1368 با تلاش دلسوزانه ومجدانه دكتر معتمدنژاد و دكتر حميد نطقي و ساير اساتيد اين رشته در دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه علامه طباطبايي كه نام جديد آن همان دانشكده علوم ارتباطات اجتماعي بود ، بازگشوده شد .
-
- پس ازچند سال دانشگاه آزاد اسلامي نيز رشته علوم ارتباطات اجتماعي با گرايش روابط عمومي را براي نخستين بار در واحد تهران مركزي تاسيس كرد . دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران نيز در شاخه ارتباطات بدون گرايش روابط عمومي ، دوره كارشناسي را برگزار مي كند كه دست اندركاران روابط عمومي مصرانه از مسئولين اين دانشگاه انتظار دارند كه به برگزاري رشته روابط عمومي توجه بيشتري در اين دانشگاه بشود . علاوه بردانشگاههاي فوق ، دانشگاه
جامع علمي كاربردي نيز با همكاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي درمركز آموزش فرهنگ ، دوره كارداني روابط عمومي را از سال 1377 آغاز كرده است . علاوه برمقاطع تحصيلي فوق ، ادارات كل روابط عمومي وزارتخانه ها و سازمانها با همكاري انجمن روابط عمومي ايران به تشكيل دوره هاي آموزشي روابط عمومي براي كارمندان خود اقدام نموده اند . پس ازآن كه سازمان امور اداري و استخدامي كشور آئين نامه دفاترروابط عمومي را تصويب كرد، در سال 1370 به منظور تشويق مسئولان روابط عمومي نخستين مراسم انتخاب روابط عمومي نمونه در تهران برگزار گرديد و به چندين دفتر و واحد روابط عمومي ، جوايزي اهدا شد و رياست جهموري وقت براي تشويق مديران نمونه روابط عمومي، جوايز فرهنگي و مادي با ارزش اختصاص دادند .
- از آن زمان به بعد تقريبا همه ساله روابط عمومي هاي برترانتخاب و تشويق مي گردند . رياست جهموري و اعضاي هيات دولت به تبع آن مديران كشور اكنون به روابط عمومي به عنوان يك رشته فعال درتشكيلات مملكتي مي نگرند و با اختصاص امكانات و بودجه به گسترش اين واحدها و افزايش توان اجرايي آنها كمك هاي فراواني كرده اند .
- اكنون دركشور به حرفه روابط عمومي همچون يك حرفه حساس ، مهم ، پر مسئوليت و تعيين كننده نگريسته مي شود .
- روابط عمومي در ايران (قبل از انقلاب اسلامي)
- روابط عمومي به مفهوم امروزين آن تا قبل از جنگ جهاني دوم در ايران پديده و حرفه اي ناشناخته بود. هر چند که از روش هاي روابط عمومي در انقلاب مشروطيت ايران بارها استفاده شد ولي به عنوان يک حرفه و فن شناخته شده مطرح نشد. قبل از جنگ جهاني دوم در ايران اداره کل تبليغات وجود داشت و بعضي از وزارتخانه ها و موسسه ها واحدي به نام اطلاعات داير کرده بودند که عمده کار آنان راهنمايي و هدايت ارباب رجوع بود، اما در جنگ دوم جهاني که سالهاي اشتغال ايران و دوران هيجان ملت براي ملي شدن صنعت نفت بود، لزوم وجود اداره و واحدي به منظور شناساندن کارها و برنامه هاي هر موسسه به مفهوم واقعي آن احساس و ثابت شد و در همين ايام بود که اکثر سازمانها و دستگاه ها نسبت به تشکيل ادارات اطلاعات و انتشارات اقدام کردند و خود را به وسايل ارتباط جمعي نزديک ساختند.
- آنچه اکنون به عنوان روابط عمومي چه از نظر اصطلاح و چه از نظر حرفه روابط عمومي باز مي شناسيم. براي نخستين بار در شرکت ملي نفت ايران ايجاد شده است. در شرکت سابق نفت ايران و انگليس تا سال 1330 يک دفتر اطلاعات و مطبوعات وجود داشت و اين دفتر رابط بين شرکت و مطبوعات بود. پس از ملي شدن صنعت نفت، دفتري تحت همان عنوان در شرکت ملي نفت ايران تشکيل شد و عنوان همين دفتر بود که بعدا" به روابط عمومي تبديل شد. در شرکت سهامي تصفيه نفت وابسته به صنعت نفت ايران بود که دو نفر از افراد سرشناس علم ارتباطات و روابط عمومي چون دکتر حميد نطقي استاد دانشکده علوم ارتباطات اجتماعي و ابوالقاسم راحت شاعر و روزنامه نويس در آن اشتغال به کار داشتند. تحول روابط عمومي تا آن اندازه بود که ظرف حدود 2 سال انجمني به نام انجمن روابط عمومي ايران و چند موسسه مشاوره در روابط عمومي به وجود آمد و حتي دانشکده علوم ارتباطات اجتماعي اين رشته را در سطوح ليسانس تدريس کرد.
- از تشکيل نخستين روابط عمومي در دستگاههاي دولتي، تاريخ دقيقي در دست نيست ولي از سال 1345 شمسي بود که وزارتخانه ها به تدريج اداره اطلاعات، تبليغات و انتشارات را به نام روابط عمومي برگرداندند. تعدادي از آنها حتي تا چند سال بعد از انقلاب نيز فعاليت هاي روابط عمومي را با برخي فعاليت هاي ديگر تلفيق کرده بودند و بخش هايي نظير روابط عمومي و انتشارات يا اداره اطلاعات و روابط عمومي را با هم به کار مي بردند، در حالي که همين روابط عمومي ها اکنون به عنوان واحدهاي مستقل در موسسه ها عمل مي کنند، ولي موسسه هايي که در سالهايي اخير ايجاد کرده اند آنها را با عناوين سازماني ديگري چون روابط عمومي و دبيرخانه، روابط عمومي و دفتر مدير کل، روابط عمومي و اموربين الملل و ... ترکيب کرده اند.
- نخستين سمينار روابط عمومي در ايران نيز در تاريخ 30 آذر سال 1342 توسط شرکت نفت در آبادان و دومين سمينار روابط عمومي در 13 مهر 1344 در کرمانشاه از سوي شرکت نفت برگزار شد.
- وزارتخانه ها و موسسات هاي بزرگ ديگر ايران، به اقتباس از اين شرکت و سالها پس از تأسيس دفتر روابط عمومي در شرکت ملي نفت ايران اقدام به تأسيس دفاتر روابط عمومي کردند.
- پس از تشکيل واحدهاي روابط عمومي در ايران، نياز به آموزش مسئولان روابط عمومي و کارمندان اين واحدها احساس شد. براي اين منظور وزارت اطلاعات و جهانگردي سابق، اقدام به تشکيل کلاسهاي کوتاه مدت آموزشي کرد. پاره اي از وازرتخانه ها، مانند وزارت امور خارجه، براي آموزش کارکنان و وابستگان خود در کشورهاي خارج، رأسا" به تشکيل دورههاي کوتاه مدت روابط عمويم اقدام کردند.
- در سال 1345 براي تشکيل دانشکده اي در رشته روابط عمومي مطالعاتي صورت گرفت که در سال 1346 منجر به تشکيل "موسسه عالي مطبوعات و روابط عمومي" شد.
- اين موسسه عالي با اجراي آزمون ورودي از ميان فارغ التحصيلان دبيرستان ها در رشته هاي ادبي، رياضي، طبيعي و روزنامه نگاري، تعدادي دانشجو براي تحصيل در رشته ليسانس روابط عمومي برمي گزيد. دانشجويان پس از طي 4 سال تحصيل و گذراندن 140 واحد درسي موفق به اخذ ليسانس در رشته روابط عمومي مي شدند.
- موسسه عالي "مطبوعات و روابط عمومي" در سال تحصيلي 47-1346 فعاليت خود را آغاز کرد. فعاليتهاي اين دانشکده تا سال 1357 ادامه داشت و هر سال تعدادي ليسانس روابط عمومي وارد بازار کار شدند.
- پيش از پيروز انقلاب اسلامي شرکتهاي بزرگ بخش خصوصي، بويژه آنها که بخشي از سرمايه شان را شرکتهاي خارجي تشکيل ميدادند داراي واحد روابط عمومي بودند ولي روابط عمومي بخش خصوصي در ايران بخش کوچکي از روابط عمومي را تشکيل مي داد و حجم آن در برابر روابط عمومي بخش دولتي و نيمه دولتي بسيار ناچيز بود.
- در ايران بر خلاف کشورهاي سرمايه داري دفاتر خصوصي روابط عمومي که خدمات کارشناسانه به دفاتر روابط عمومي دولتي و غير دولتي بفروشند، وجود نداشت و هنوز نيز وجود ندارد. تنها پيش از انقلاب اسلامي تعدادي بنگاه تبليغاتي در تهران وجود داشتند که در زمينه آگهي هاي بازرگاني خدمات تخصصي خود را به واحدهاي روابط عمومي دولتي و غير دولتي مي فروختند. ساير خدمات تخصصي دفاتر روابط عمومي از کارشناسان آزاد و يا دفاتر خاص اين خدمت خريداري شد.
