بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این بررسی مطالعه تاثیر پروبیوتیک تجاری باکتوسل و پربیوتیک مانان بر رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان
پرورشی بود. برای این منظور تعداد 720 قطعه ماهی با وزن 01 ± 2 گرم از یکی از مزارع پرورشی ارومیه تهیه و به مدت 10 روز با شرایط آزمایشگاهی سازگاری شدند. پس از سازگاری، ماهیان در شش گروه هر کدام با سه تکرار بصورت تصادفی در
18 حوضچه 90 لیتری تقسیم گردید و در طول مدت سازگاری و آزمایش از غذای تجاری FFT1 و FFT2 فرادانه (فارسان)
برای تغذیه ماهیان استفاده شد. ماهیان گروه اول به عنوان شاهد انتخاب و فقط با غذای تجاری تغذیه شدند در حالیکه به ترتیب ماهیان گروه دوم با پروبیوتیک به مقدار 100 mg، گروه سوم با پربیوتیک به میزان 2/5 gr، گروه چهارم پربیوتیک به مقدار5 gr، گروه پنجم با پروبیوتیک 100 mg ) و پربیوتیک (2/5 gr و گروه ششم با پروبیوتیک 100 mg) و پربیوتیک (5 gr در هر کیلو گرم غذا مورد تغذیه قرار گرفتند. ماهیان به مدت 60 روز به ترتیب تیمارهای فوق تغذیه شدند و برای زیست سنجی و بررس رشد، نمونه برداری در روز صفر و 60 انجام شد. هنگام نمونه برداری وزن کل، طول کل، افزایش وزن، فاکتور وضعیت بدنی، میزان رشد اختصاصی و میزان رشد روزانه برای هر تیمار به صورت جداگانه محاسبه گردید. یافتههای
حاصل از این مطالعه نشان داد که استفاده توام پروبیوتیک باکتوسل (100 mg) و پربیوتیک مانان (5 gr) میتواند به طور معنی
داری (P>0/05) سبب بهبود رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان در مقایسه با ماهیان گروه شاهد گردد. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق میتوان نتیجه گرفت که استفاده از ترکیبات طبیعی و ایمن به جای آنتی بیوتیکهای محرک رشد میتواند هم رشد ماهی را افزایش دهد و هم از ایجاد آلودگیهای زیست محیطی نیز جلوگیری نماید.
واژههای کلیدی: قزل آلای رنگین کمان، پروبیوتیک باکتوسل، پربیوتیک مانان، شاخصهای رشد
مقدمه
افزایش جمعیت و تامین غذا یکی از بزرگترین مشکلات جهان بوده و در این راستا پرورش آبزیان نقش مهمی را در تولید و تامین غذای مورد نیاز انسان ایفا میکند. به منظور افزایش تولید و حداکثر استفاده از امکانات موجود اکثر کشورها به پرورش متراکم آبزیان رو آوردهاند، در این شرایط ایجاد استرس و متعاقب آن بروز بیماریهای عفونی و مشکلات مدیریتی دور از
انتظار نیست. استفاده از آنتی بیوتیکها اولین گزینه پرورش دهندگان و کلنیسینهای دامپزشکی به محض مشاهده بیماری
1214
است. استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیکها علاوه بر ایجاد سویههای مقاوم در باکتریهای بیماریزا مشکلات عدیده
دیگری نیز به همراه دارد که از جمله آنها میتوان به مسائل مربوط به بهداشت عمومی، آلودگیهای زیست محیطی و غیره اشاره کرد. بر این اساس جستجو برای یافتن جایگزین مناسب آنتی بیوتیکها ضروری به نظر میرسد، بنابراین پروبیوتیکها و
پربیوتیکها به عنوان فرارودههای طبیعی و ایمن گزینه خوبی برای پیشگیری و درمان بیماریها و همچنین افزایش رشد آبزیان
میباشند. واژه پروبیوتیک واژهای یونانی است که معنای لغوی آن "برای زندگی " میباشد. بر اساس تعریف Fuller در سال
1982 پروبیوتیکها مکملهای غذایی هستند که به طور مؤثر و سودمندی بر میزبان تأثیر میگذارند و تعادل فلور میکروبی
روده را بهبود میبخشند(.(15 پروبیوتیکها، میکروارگانیسم های زنده و مشخصی هستند،که درصورت مصرف در انسان یا حیوان، با اثر بر روی فلورمیکروبی بدن باعث بروز اثرات مفید بر سلامتی میزبان می شوند اکثر پروبیوتیک ها متعلق به گروه بزرگی از باکتری های اصلی فلور میکروبی روده انسان بوده و در آنجا زندگی همسفرگی بی ضرری دارند. عملکرد پرو
بیوتیک ها در بهبود محیط آبی از طریق کاهش باکتری های بیماریزا است(.(10
Gibson و (1995) Roberfroid اولین کسانی بودند که ایده پربیوتیکها را بیان داشتند((11 و چنین تعریفی را بیان داشتند:
» پربیوتیک ماده غذایی غیر قابل هضمی است که از طریق تحریک رشد و فعالیت یک یا تعداد محدودی از باکتری های موجود در روده اثرات سودمندی برای میزبان داشته و میتواند سلامتی میزبان را بهبود بخشد.« بر اساس این تعریف هر ماده غذایی که به روده میرسد مانند کربوهیدراتهای غیر قابل هضم، بعضی از پپتیدها، پروتئین ها و نیز برخی از چربی ها میتوانند
کاندیدایی برای پریبیوتیک باشند(.(12 اما ماده ای که بعنوان پربیوتیک انتخاب میشود باید دارای مشخصه و معیارهای خاصی باشد((16 که شامل: (1 هیدرولیز یا جذب نشدن در بخش های بالایی دستگاه گوارش (2 تخمیر گزینشی بوسیله باکتری های بالقوه مفید روده (3تغییر ترکیب میکروفلور روده ای به سمت ترکیبی سالم تر )ترجیحاّ4 دارای اثرات سودمندی بر سلامتی
میزبان. از بین کربوهیدراتها، اکثراً الیگوساکاریدهای غیر قابل هضم و بخصوص الیگوساکاریدهای حاوی فروکتوز بعنوان پربیوتیک در نظر گرفته می شوند((10 با وجود مشخص شدن اثرات مفید پربیوتیک ها، تحقیقات بسیار کمی در این زمینه انجام شده است وهنوز بسیاری از جنبه های افزودن پربیوتیک به جیره مشخص نشده است(.(16 جیرههای غذایی حاوی پروبیوتیک نه تنها قادر است مواد مغذی ضروری مورد نیاز آبزیان را تامین کند، بلکه میتواند یکی از بهترین راهکارها برای
حفظ سلامت و افزایش مقاومت آنها در برابر استرس و عوامل بیماریزا باشد(.(10 همچنین مشاهده شده است که برخی از
پروبیوتیکها باعث افزایش اشتها ، تقویت ایمنی و بهبود رشد آبزیان میگردند که این پدیدهاحتمالاً به دلیل افزایش قابلیت هضم مواد غذایی میباشد((19در ارتباط با مکانیزم تاثیر پروبیوتیکها دیدگاههای متفاوتی وجود دارد که از جمله میتوان به بهینه سازی پارامترهای فیزیکو شیمیایی آب پرورشی، پیشگیری و مبارزه با عوامل بیماریزا و همچنین ارتقاء رشد آبزیان
اشاره کرد(Merrifiel .(15 در سال 2009 به این نتیجه رسید که استفاده از پروبیوتیک در جیره ماهی قزل آلا در افزایش کارایی غذایی، تعادل میکروبی روده و سلامتی و بازماندگی آنها موثر است(.(18 همچنین اسدی و همکاران (1387) نشان دادند که
پروبیوتیک مخمری ساکارومیسس سرویسیه قابلیت تاثیر گذاری زیادی روی ارتقای عملکرد رشد در ماهی قزل آلای رنگین
کمان دارد(.(3
