بخشی از مقاله
چکیده
این تحقیق به منظور تعیین عملکرد رشد ماهی قزل آلای رنگینکمان تغذیه شده با سطوح مختلف فوکوئیدان در زمستان سال 96 در کارگاه تحقیقات آبزیان دانشکده علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس اجرا شد. 150 عدد ماهی قزل آلای رنگینکمان با میانگین وزن اولیه 18/ 74 /70 که از لحاظ وزنی در یک اندازه بودند به طور تصادفی انتخاب شدند و به 15 تانک فایبرگلاس با حجم آب 100 لیتر، که در هر تانک 10 عدد توزیع گردید. ماهیان به مدت 2 هفته با شرایط پرورشی سازگار شدند و سپس با پنچ جیره حاوی 0، /1، /5، 1 و 2 درصد فوکوئیدان تغذیه شدند.
بیش ترین وزن نهایی و نرخ رشد ویژه در تیمار 2 درصد فوکوئیدان مشاهده شده که با سایر تیمارها دارای اختلاف معنی داری بود . - P</05 - بیش ترین ضریب چاقی در تیمار شاهد مشاهده شده که بقیه با تیمارها داری اختلاف معنی-داری بود . - P</05 - بنابر نتایچ مذکور میتوان اظهار نمود که افزودن فوکوئیدان در سطح 2 درصد در افزایش عملکرد رشد موثر باشد.
مقدمه
رشد شامل تغییر فزاینده در اندازه، وزن و یا تغییر در محتوای انرژی بدن ماهی است و مهمترین هدف آبزی پروری محسوب میشود - Jobling t و همکاران، . - 1994 رشد در بسیاری از جنبههای اساسی نظیر زیست شناسی ، مدیریت و حفاظت ذخایر ماهیان دخیل است Farahi - و همکاران، . - 2010 در سالهای اخیر به کارگیری مواد محرک رشد در جیره غذایی آبزیان بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
دلیل اساسی و منطقی استفاده از این محرکها، افزایش رشد، کاهش مصرف غذا و در نتیجه، افزایش تولید و تهیه محصولی با کیفیت بالا میباشد محرکهای رشد سبب بهبود شاخصهای رشد ماهیان خصوصاً شاخص ضریب تبدیل غذایی میشوند Sukhoverkhov - ، . - 2006 قزل آلای رنگینکمان - Oncorhynchus mykiss - از مهمترین ماهیان اقتصادی از خانواده آزاد ماهیان میباشد که پراکنش آن درنقاط مختلف ایران از جمله حوضه دریای خزر، دجله، کارون و زاینده رود بوده، بخش مهمی از شیلات تفننی و تجاری را به عهده داشته و تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد کشور دارد
نیازهای غذایی بسیاری از ماهیان پرورشی از جمله آزاد ماهیان هنوز به طور کامل مشخص نشده اند و اگر با نیازهای غذایی شناخته شده برای پرورش جانوران خشکیزی مقایسه گردند، هنوز مراحل ابتدایی را طی میکنند. لذا، امروزه تحقیقات گستردهای در ارتباط با تغذیه ماهیان پرورشی و تولید خوراک با کیفیت بالا و هزینه مناسب در حال انجامند. به دلیل محدودیتهای قانونی در استفاده از مواد شیمیایی ازجمله آنتیبیوتیکها و هورمونها در غذای آبزیان و جانوران خوراکی مورد مصرف انسان، استفاده از افزودنیهای گیاهی به عنوان مواد طبیعی به منظور افزایش سرعت رشد و بهبود کارایی غذا در صنعت غذای آبزیان گسترش زیادی پیداکرده است
محرکهای رشد و ایمنی که منشأ طبیعی دارند، مزیتهای متعددی نسبت به محرکهای رشد و ایمنی مصنوعی دارند که از این مزیتها میتوان به در دسترس بودن، آسیب کمتر برای محیطزیست و جانور و امکان تولید در سطح وسیع با قیمت پایین اشاره نمود. جلبک ها به عنوان مکمل غذایی در آبزی پروری باعث افزایش رشد، کارایی غذا و کیفیت بیوشیمیایی لاشه در آبزیان مختلف می شوند
جلبکهای دریایی حاوی ترکیبات مغذی شامل لیپیدها، پروتئینها، پپتیدها، پلی ساکاریدها، رنگ دانهها و متابولیتهای ثانویه نظیر دسته ای از ترکیبات فنولیک هستند. ماکرومولکولها که به تازگی توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است، پلی ساکاریدهای سولفاته می باشند
پلی ساکاریدهای سولفاته در دیواره سلولی جلبکها وجود دارد و ساختار شیمیایی آنها با توجه به نوع گونه جلبک ی متفاوت است. یکی از این پلی ساکاریدهای سولفاته فوکوییدان میباشد. اصطلاحی که برای پلیساکاریدهای سولفاته غنی از قند فوکوز که یکی از محرکهای ایمنی که اخیرا مورد توجه جدی قرارگرفته است و مصارف گوناگونی در حوزه سلامت دارد فوکوییدان است که در دیواره سلولی جلبکهای قهوهای از رده فائوفیتا و برخی بیمهرگان - توتیا و خیار دریایی - یافت میشود
با توجه به اینکه هدف اصلی در آبزیپروری رشد است که در نتیجه سنتز پروتئین ایجاد میشود، مطالعات نشان دادهاند که میوستاتین - مهارکنندههای رشد عضلانی - با پلی ساکاریدهای سولفاته یک وابستگی دارد که در واقع مطالعات انجامشده نشاندهنده آن است که پلی ساکاریدهای سولفاته میتوانند فاکتورهای رشدی، فاکتور رشد فیبروبلاست و فاکتور رشد تغییردهنده را تنظیم و تحت تأثیر قرار دهند
اگرچه تأثیرات بیولوژیکی پلیساکاریدهای سولفاته مختلف بر موجودات خشکیزی مورد مطالعه قرارگرفته اما تأثیر آنها بر ماهیان پرورشی مهم مورد ارزیابی قرار نگرفته است و در میان پلی ساکاریدهای سولفاته مطالعات انجام شده در زمینه تأثیرات فوکوییدان در گونههای مختلف ماهی محدود و بسیار کم است شایان به ذکر است که مطالعات مختلفی گزارش کردند که فوکوییدان باعث افزایش رشد میگو میشود اما هنوز گزارشی مبنی بر تأثیر فوکوییدان بر رشد ماهی وجود ندارد بنابراین در این تحقیق از فوکوییدان به عنوان یک افزودنی غذایی با هدف بالا بردن رشد ماهی قزل آلای رنگین کمان استفاده شده است.
مواد و روش ها
این تحقیق در زمستان سال 96 در کارگاه تحقیقات آبزیان دانشکده علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس انجام شد. 250 عدد ماهی از روستای هلی کیتی شهرستان آمل تهیه و به مدت 2 هفته به منظور سازگاری با شرایط در تانکهای 300 لیتری نگهداری شدند. پس از انجام مرحله سازگاری، ماهیان با استفاده از گل میخک به غلظت 6 گرم در 15 لیتر آب بیهوش شدند زیست سنجی اولیه انجام گرفت و 150 عدد ماهی قزل آلای رنگینکمان با میانگین وزن اولیه18/74±/70 که از لحاظ وزنی در یک اندازه بودند به طور تصادفی انتخاب شدند و به 15 تانک فایبرگلاس با حجم آب 100 لیتر که در هر تانک 10 عدد توزیع گردیدند. غذا دهی ماهیان بر اساس درصد وزن بدن، اشتهای ماهی و دمای آب سه وعده در روز 8 - ، 14، - 18 انجام گرفت.
آزمایش در یک سالن سر پوشیده با دوره نوری 12 ساعت تاریکی 12 ساعت روشنایی انجام گرفت. آب مخازن به طور دائم هوادهی میشد و تعویض آب - به طور میانگین 70 درصد آب به صورت روزانه با آب تازه جایگزین میشد - و سیفون کردن روزانه صورت میگرفت. فوکوییدان مصرفی جهت استفاده در تیمارهای تعریفشده از شرکت مارینوای استرالیا خریداری شد. سپس با توجه به تیمارهای تعیین شده در 4 سطح /1، /5، 1 و 2 درصد به جیره پایه اضافه گردید. ابتدا مواد لازم جهت ساخت جیره از کارخانه خوراک دام و آبزیان مازندران - ساری - ایران - تهیه گردید .
جیره های مورد نظر با استفاده از نرمافزار Lindo فرموله و ساخته شدند. اجزای جیره غذایی با الک /5 میلیمتری غربال شدند. برای ساخت جیرهها مواد خشک و روغن باهم مخلوط شدند سپس به مخلوط آب اضافه شد هر جیره غذایی با استفاده از چرخگوشت پلت شد. سپس پلتها در دمای 42 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت در خشککن نگهداری گردید تا خشک شوند و تا زمان استفاده در فریزر -20 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. جیرههای ساخته شده مجددا مورد آنالیز قرار گرفتند که نتایج آن در جدول آورده شده است.
جدول .1اجزا و ترکیب ساختاری جیره غذایی مورد استفاده در آزمایش - بر حسب گرم در کیلوگرم -
جدول .2 آنالیز تقریبی جیرههای آزمایشی - درصد ماده خشک -
ماهیان به مدت 56 روز با جیرههای غذایی ساخته شده بر اساس درصد وزن بدن، اشتهای ماهی و دمای آب سه وعده در روز 8 - ، 14، - 18 تغذیه شدند؛ و پس از آن در انتهای دوره، ابتدا ماهیان به وسیله عصاره گل میخک به مقدار 6 گرم در 15 لیتر آب بیهوش گشته و کل ماهیان مورد سنجش وزنی و طولی قرار گرفتند. شاخصهای رشد شامل وزن نهایی، نرخ رشد ویژه - SGR - ، ضریب تبدیل غذایی - FCR - ، شاخص وضعیت - CF - ، توسط روشهای معمول و روابط مربوطه تعیین شدند.
