بخشی از مقاله
اهمیت آموزش ابتدایی
مقدمه :
انسان در سالهای اولیه عمر خود مهمترین و موثرترین لحظات را طی می کند و در این زمان است که رشد عقلی او شکل می گیرد .
بنابر این تعلیم و تربیت به عنوان تعیین کننده و رکن اساسی سعادت انسانها و منشاء تغییرات و تحولات و دگرگونیهای اجتماعی فرهنگی اقتصادی در بین جوامع مختلف است سپس بدون شک باید بدان توجه بیشتری شود .
باید توجه داشته باشیم در دوران ابتدایی مهمتر از دانشگاه می باشد چرا که رشد عقلی در این دوران شکل می گیرد تا بتواند در دانشگاه پیشرفت کند . در جوامع مختلف باید توجه شود کهدوره ابتدایی جایگاه خاصی دارد و با طی این دوره رسیدن به مراحل بعدی بهتر خواهد بود .
دراین دوران است که شخصیت کودک شکل می گیرد و این شکل گیری و رمز موفقیت آن در دست کسی است که با کودک این راه را می پیماید و او کسی نیست جز ، معلم .
آتوت کنت می گوید :
ترقی انسانیت بیشتر از همه مرهون تعلیم و تربیت است و این تعلیم و تربیت باید باید تعلیم و تربیت باید عام باشد و نه فقط عقل و اندیشه را بپروراند بلکه تمام جوانب رشد وی را در بر گیرد .
امام خمینی (ره) در خصوص تعلیم و تربیت می گوید :
تعلیم و تربیت عبارت است :
از این رو نقش آموزش و پرورش کاملاً معلوم می باشد و فراتر از همه نقش آموزش ابتدایی در این شکوفتیی مشخص و مبرهن است .
در کشور ما ایران آموزش ابتدایی فرایندی است به مدت پنج سال که کودک از 7 سالگی وارد این مقطع می شود و بدنبال شکل گیری هوشیش و شخصیتش و رشد روحی و جسمی اش مراحل پنج ساله را طی می کند . با توجه به عنوان مقاله سعی کردهایم که نقش و جایگاه آموزش ابتدایی را در نظام تعلیم و تربیت بیان کرده تا موجبات هر چه بهتر تحقق آرمانهای کشورمان را فراهم کنیم .
تاریخچه دوره ابتدایی :
در کشور ما دوره ابتدایی ، دوره ای همگانی – مجانی و مرحله ی اول آموزش تعلیمات عمومی است .
در گذشته ها آموزش ابتدایی پیش از تاسیس مدرسه در مکتب خانه بود و در سال 1290 ( هـ ش ) اولین دوره تحصیلی که مدت آن 6 سال بود تصویب شد .
در سال 1345 با تغییر ساختار آموزش ابتدایی از 6 سال به 5 سال تقلیل پیدا کرده و به عنوان مرحله اول آموزش تعلیمات عمومی معرفی گردید .
هم اکنون 6 سال تمام وارد این مرحله می شوند و ثبت نام می کنند و مدت 5 سال را می گذرانند .
اهداف دوره ابتدایی :
این دوره به جهت رشد و تربیت شخصیت کودک بسیار مهم است که به آن دوره اطاعت – خلاقیت و تادیب برای بروز استعدادهای عمومی نیز نی گویند .
از جمله اهداف این دوره مهم می توان به موارد ذیل اشاره کرد .
1- پرورش قوای جسمانی کودک
2- پرورش استعدادهای کودک و کمک به رشد خلاقیت او
3- پرورش فضائل دینی و اخلاقی
4- ایجاد مهارت های اساسی خواندن و نوشتن
5- آموزش نکات بهداشتی در خانه و مدرسه
6- آماده کردن کودک برای تحصیلات بالاتر
7- آشنایی کودک با زندگی اجتماعی خارج از خانواده
آموزش ابتدایی پایه آموزشی
نقطه ورودی یک حرکت طولانی و مهم در زندگی کودکان آموزش ابتدایی و دبستانی است .
دانش آموزان با ورود به اين دوره مواجه با يک تحول اساسي مي شوند و از نظر توانايي ذهني براي براي کسب بسياري از مسائل آموزشي و تربيتي که قبل از ارتباط مستقيم با مدرسه پيدا نکرده بود آمادگي پيدا مي کنند و تحولات عظيمي در ذهن انش اموز نسبت به مسائل اجتماعي ايجاد مي شود.
از طرفي اين دوره شکوفايي بسياري از استعدادهاي دانش اموز است از جمله استعدادهاي هنرسظي – ادبي – فني – برنامه هايي ايجاد مي گردد و قطعاً ضمانت کارفرما براي کسب موفقيت هاي آتي در زندگي شخصي و اجتماعي فراهم خواهد شد.
يکي از برنامه هاي مهم اين دوره روابط معلم و شاگد است.
چراکه برخوردهاي اوليه در تنظيم شخصيت بچه و شکل گيري خصوصيات رفتاري و اعتقادي او و خضلت ها و منش ها او بسيار تعيين کننده است . پس از نظر کيفي آموزش و پرورش ابتدايي اهميت بالايي دارد و بنابراين بايد قسمت عمده برنامه ها و امکانات و نيروي انساني و تحقيقاتي و پژوهشي در اين دوره متمرکز کرد.
هر ساله جمع کثيري از بچه ها براي پيمودن اين دوره پس از گزراندن سالها در اموزش خانواده و والدين مقطع ميشوند. لذا اهميت ويژه اين دوره بسيار زياد است و بايد به آن توجه بيشتري نمود .
نبايد آموزش ابتدايي با اين نظر تگاه کرد که چون اولين پايه است از نظر آموزشي در مرحله اي پايين قرار داد به همين دليل به حکم زير بنايي را در ساخت تعليم و تربيت کشور اجرا مي کند .
موقعیت آموزشی ابتدايي از سوي دظيري را مي توان چنين بررسي کرد که آموزش ابتداييخرده سيستمي از سيستمک آموزشي است که مانند ديگر سيستم ها مجموعه عواملي مرتبط با هم تحت سازماندهي خاص در راستاي اهداف مشخص فعاليت مي کند براي اينکه يک خرده سيستم بدون اشکان عمده فعاليت طبيعي داشته باشد لازم است بين عوامل سازنده يعني معلم و دانش آموز و اطلاعات و تجهيزات و امکانات و ... تعادل کمي و کيفي داتشه باشد .
مثلاً رشد جمعيت تحصيلي بدون رشد امکانات و ساير عوامل باعث عدم تعادل مي وشد و در کنار آن افت تحصيلي خستگي و بي حوصلگي دانش آموز عدم انگيزش معلم عدم پيشرفت مطلوب باعث عدم تعادل کيفي خواهد شد . اين مجموعه عوامل به علت ماهيت اجتماعي وابط بين آنها در جريان خود پديده اي را به وجود مي آورند به نام افت تحصيلي که اگر کنترل نشود پديده هاي بحران زايي را موجب مي گردد .
همه اين مطالب نماينگر اين است که بايد کارکرد هر يک از عوامل دقيق و منظم باشد.
با توجه به عوامل فوق بايد دوره ابتدايي محاسب بسياري شود.
حمايت ها مي تواند به صورتهاي مختلف باشد از مهمترين شکل هاي حمايتي سرمايه گذاري در اين دوره است .
چون بازدهي آموزشي ابتدايي نسبت به آموزش عالي و متوسطه بيشتر است به شرطي که درست سرمايه گذاري شود و با برنامه ريزي پيش برود .
بي توجهي ما نسبت به اين زير ساخت باعث سست شدن و بي هويت بودن تعليم و تربيت مي گردد.
تعليم و تربيت از ديدگاه بزرگان دين :
در کشور ما با پيروزي انقلاب اسلامي و رهبري کبير امام خميــني و ديدگاه بزرگان و روحانيون در آموزش و پرورش نقش عمده اي را در بر گرفته است.
از جمله ديدگاه هاي مهم مي توان به ديدگاه امام (ره) اشاره کرد.
ايشان تعليم و تربيت را چنين بيان مي کنند :
تربيت کودک به نوعي به تربيت جامعه مربوط است چون جامعه چيزي جر ترکيب و پيوند افکار و عقايد و عواطف انساني نسبت به هم چه اجزاء آن صالح باشد جامعه نيز صالحتر خواهد بود .
تربيت در دوره کودکي تا حد بسيار زيادي در سرنوشت فکري ، فرهنگي علمي انسان را در همه عمر رقم مي زند اگر دوره کودکي خام و ناقص سپري شود در دوره هاي بالاتر با مشکلات بسياري مواجه مي شود.
از نظر اقتصادي تربيت کودک قابل تأمل است بعبارتي آموزش و پرورش نوعي سرمايه گذاري است آنچه در اين مدت سرمايه گذاري مي شود در آتي مديران و مهندسان و پزشکان و .... را به جامعه باز مي گرداند و آنها مهارت هاي لازم را در مدرسه مي آموزند اگر در دورۀ خردسالي صلاحيت هاي اوليه در افراد به وجود نيايد سرمايه گذاري به هدر مي رود.
امام خميني (ره) خطاب به فرهنگيان فرمود :
بچه هاي ما در هر زمان بايد موافق آن زمان تربيت شوند و در روايات هم هست که بچه هايتان را تربیت کنید براي زمان آتيه اينکه آينها در زمان آينده بايد دست به کار مملکت و کشور بشوند.
تعليم و تربيت بايد همه جانبه باشد .
وضعيت آماري آموزش ابتدايي :
هم اکنون حدود 317580 کلاس اختصاص به دوره ابتدايي که حدود 7968493 دانش آموز در آنها مشغول به تحصيل هستند در کشورمان داير است .
و حدود 399848 معلم و کادر و عوامل اجرايي در آموزش و پرورش دوره ابتدايي دارد که وظايف مسئوليت ليست مربوط به اين دوره را به عهده دارند.
بنابراةين بار سنگيني از مسائل آموزشي و پرورشي کشور به دوش دوره ابتدايي است.
در ساير کشورها هم بر حسب ميزان و پيشرفتهايي که در آموزش و پرورش دارند و همينطور سيستم آموزش حاکم در آن کشور کم و بيش همين حجم عظيم بر دوره ابتدايي به چشم مي خورد .
قسمت هاي عمده از فعاليت هاي تبليغاتي امروز در دنيا حول و حوش مسائل ابتدايي انجام مي شود موسسه سرمايه گذاري و بخش عظيمي از نيوري انساني در اين دوره به کار رفته است.
امکانات کمک آموزشي در اين دوره متمرکز شده و حتظي در بعضي از کشورهامراکز تربيت معلم خاص دوره ابتدايي تشکيل گرديده است و ا«ي سرمايه گذاري ها سالهاي اخير موجب پيشرفت چشم گيري گرديده است .
دانشمندان در سالهاي اخير خيلي از آثار علمي و تحقيقاتي زيادخود را صرف مسائل مربوط به اين دوره نموده اند.
و اين بيانگر اين نکته مهم است شرايط روحظي خاص بچه ها در اين دوره و استعدادها و توانايي هاظي خاص آنها ايجاب مي کند که برنامه ريزي گسترده اي را براي رشد استعدادها و پرورش خلاقيت آنها و بالابردن توانايي آنها را مد نظر قرار مي دهيم .
عيوب برنامه ريزي در مقطع ابتدايي :
1- مسائل ناظمي :
مسائل آن دسته از فعاليـ هايي است که ما امروز آموزش و پرورش به عنوان فعاليت هاي پرورشي و تربيتي از آن ياد مي کنيم .
اين دسته از فعاليت ها بايد منجر به ايجاد فرصت هاي خاص در دانش آموزان و ايجاد تنش هاي فردي و اجتماعي و تحول ارزشي و تفکر خاص بشوند.
ولي در آموزش و پرورش نسبت به اين حيطه غفلت شده و عواقب عدم توجه به اين حيطه از مسائل را مي توان در نظام تعليم و تربيت کشورها ملاحظه کرد مانند کشور ژاپن خودکشي در بين دانش آموزان به عنوان دومين علت مرگ مطرح گرديده است .
با مطرح شدن اين مسائل صاحب نظران به اين نکته رسيده اند که يکي از علت هاي اصلي عدم توانايي دانش آموزان ا روبرو شدن با مشکلات و تحمل سختي ها است .
به خصوص شکستهاي آموزشي که به اين نقص فعاليت تربيتي را گوياست.
به عبارتي دانش آموزان يادگيري هر موضوع از ويژگي هاي عاطفي آن موضوع به پايان مي رساند سپس برنامه ريزي ها و روشهاي عملي آموزشي و پرورشي بايد با دقت و احتياط قامل و با توجه و به کظيفيت خاص و نتايج هر روش صورت مي گيرد.
