دانلود مقاله بررسی تاثیر فشار روانی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه شاهد شهر تهران

بخشی از مقاله

بررسي تاثير فشار رواني بر عملكرد تحصيلي دانشجويان دانشگاه شاهد شهر تهران

فصل اول
گستره علمي موضوع

مقدمه :
موضوع اصلي تحقيق بررسي تاثير فشار رواني بر عملكرد تحصيلي دانشجويان دانشگاه شاهد شهر تهران
نظر شخصي در باره تعاريف عملكرد تحصيلي يعني سنجيدن عملكرد ياد گيرندگان و مقايسه نتايج حاصله با هدفهاي آموزشي از پيش تعيين شده به منظور تصميم گيري در اين باره است
وقتي از طريق آزمونها دانشجويان با دانش آموزان سنجش مي شوند اين سنجش باعث مي شود تا عملكرد هابه صورت واقع نمايان شود .

يك تحليل اسنادي از واكنشها و عملكرد هاي دانشجويان به بازدهاي تحصيلي آنها فرض مي كند كه دانشجويان به طور فسخي علل موفقيت و شكست خودرا شناسايي مي كند و اين فراين اسنادي نه تنها در اسناد دادن به علل خاص و واحد از قبيل استعداد ، كوشش ،‌دشواري ، شانسي و فشارهاي روحي و رواني است . بلكه همين طور در استنباطهاي مربوط به ابعاد اسنادي از قبيل دروني بودن و قابليت كنترل نيز وجود دارد بعضي از دانشجويان عملكرد و نتايج تحصيلي خوبي دارند كه عموما موفقيت خود را درون سازي مي كنند . حال آن كه دانشجويان نا موفق براهميت علي عوامل محيطي تاكيد مي ورزند اما اين الگوي اسنادي ممكن است وابسته به چندين فرايند مربوط به هم از جمله سوگيريهاي خدمت به خود ، خبر پردازي منطقي و ملاحظات خود – شناساندن باشد .
اسنادها همچنين به صورتي نظام دار به انتظارات مربوط به عملكرد آينده دريك درس و اي تحصيل و همين طور به واكنش نسيت به باز خود دريافتي از آزمون پيوند دارند طيق يك الگوي چند وجهي پيون اسناد روان و عواطف ، اين روابط ميان روان و اسنادها هم در سطح چند وجهي و هم در سطوح واحد به وقوع مي پيوندند. به علاوه اسنادها بر رفتار اثر دارند ، زيرا بعضي از الگوهاي اسنادي منجر به عملكرد ضعيف، كاهش پايداري درماندگي و ناتواني در طب كمك كارهاي درسي مي شود . چندين تحقيق نشان داده است كه اسنادپس داده به عوامل قابل كنترل و ناپا يدار ممكن است عملكردهاي تحصيلي را را پس از شكست تسهيل كند .

( كريمي ، 1382ص 126)
راههاي ديگر وجود دارد براي اين كه عملكردهاي را بتوانيم مشاهده كنيم و آن را مورد سنجش قرار دهيم براي سنجيدن عملكرد دانش آموزان يا دانشجويان مي توان ازطريق ارزشيابي كردن عملكرد يا امتحان و ‍آزمون استفاده كرد.
بیان مسئله :
فشار روانی به طبقه ای کلی از مشکلات اشاره می کند که وجه تمایزشان از سایر مشکلات این است که در فشار روانی به فشارهایی که بر سیستم وارد می شود و واکنش سیستم در برابر آنها توجه می شود، سیستم می تواند فیزیولوژیک ، اجتماعی یا روان شناختی باشد.(صبوری،1377،ص 22)
فشاری روانی بخش عمده زندگی روز مره هر فردی است که فرد می تواند بر طور مؤثر با آن مقابله کند هرفردی فشار روانی را در زندگی خود، تجربه می کند و فشار روانی بخشی از شرایط زندگی و انسانی است آن گونه که در هنر و ادبیات تمامی اعصار ثبت شده است و در زندگی روزمره ، فشار روانی به راههای مختلف خود را نشان می دهد که از جمله آن ، پاسخهایی که با عصبانیت داده می شود، سردردهای شدید، و نیز تأثیر بر روندهای کاری و تحصیلی (صبوری مقدم 1377،ص 20)
اثرهای فشارهای روانی را می توانیم به اثرهای کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم کنیم :
که به واکنش فوری ، کوتاه مدت ، هشداردهنده فشار روانی اغلب در پاسخ ستیز یا گریزی گفته می شود این اصطلاح توسط کانن (1929) به کار گرفته شد و توصیف واکنش فیزیولوژیکی و زیستی شیمیایی است که در برابر موقعیتهای تهدید کننده و فشار زا در بدنمان رخ می دهد پاسخ خود کار است و ما کنترل هوشیارانه اندکی بر آن داریم چنین پاسخی بخشی ضروری از ذخیره حیاتی تکاملی ما بوده است.
بدون این پاسخ ستیزوگریز" انشان ماقبل تاریخ باقی نمی ماند . هزاران سال پیش چنین پاسخی بواسطه تهدید حیوانات وحشی برانگیخته می شد؛امروزه همان پاسخ توسط موقعیتهای متنوع بی شماری برانگیخته می شود، پاسخ برانگیختگی بدنی یا واکنش ستیز یا گریز، یا واکنش هشدار دهنده با جزئیات نشان داده می شود.
هانس سیله (1946) مدلی سه مرحله ای برای فشار روانی پیشنهاد کرده است .
او این مدل را "نشانگان سازگاری عمومی " می خواند . نخستین مرحله ، واکنش هشدار یا پاسخ "ستیز یا گریز" است ، دومین مرحله، "مقاومتی " است که بدن تلاش می کند جهت بازگشت بر مرحله تعادل انجام دهد، و سومین مرحله "فرسودگی" یا "فروریختن" است .

هانس سیله معتقد است فشارروانی می تواند برروی عوامل زیر تأثیر بگذارد.
- اشکال در تمرکز
- ناتوانی در تصمیم گیری
- اختلال حافظه – فراموشی
- افزایش افکار خود انتقادگرانه منفی ( افکار افسرده ساز)
- افکار غیر منطقی ، تعریف کننده
- تفکر فاجعه آمیز(نگرانی)
که همه موارد بالا می تواند اثرات منفی بر روی عملکردهای تحصیلی دانشجویان یا دانش آموزان داشته باشد ( صبوری مقدم ، 1377،ص 43)
سؤالهای مشخص این تحقیق :
• آيا نبود پدر مي تواند بر روي عملكرد دانشجويان اثر بگذارد؟
• آيا از دست دادن پدر يا يكي از اعضاء خانواده مي تواند يك نوع فشار رواني بر دانشجويان محسوب شود؟
• فشارروانی چه تأثیری بر دانشجویان شاهد و غيرشاهد دارد؟
• آيا فشار رواني بر روي دانشجويان شاهد و غير شاهد متفاوت است؟
اهمیت و ضرورت تحقیق :
هدف عمده پژوهش نحوه تأثیر گذاری عوامل فشار زایی همچون، نبود پدر، شغل، اقتصاد ، اجتماع و امثال آن بر روي عملکردهای دانشجویان شاهد با غير شاهد می باشد.
برخلاف نظر عامیانه که هرگونه افت و شکست تحصیلی را به هوش کم افراد نسبت می دهند پژوهشهای انجام شده رابطه بین استعداد تحصیلی پیشرفت با همبستگی r=0/5 نشان می دهند هر پژوهش علمی با یک سری اهداف، که محقق درصدد رسیدن به آنها است و مسیر اصلی تحقیق را مشخص می کنند آغاز می شود.(سیف، 1368، ص52)

از اهداف كلی این تحقیق:
تعریف فشار روانی ، عوامل بوجود آورنده فشارهای روانی بر روی دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی دانشگاه شاهد و غيرشاهد استان تهران می باشد.
اهداف جزئي:
1- فقدان پدر ومشكلات روحي و رواني
2- مشكلات روحي و رواني دانشجويان شاهد

دانشجویان که قشری از جامعه می باشند معمولاً برای امر تحصیل از خانه و خانواده و بستگان خود به دور هستند و همین مسئله است که آنها را نسبتاً دچار نگرانیهایی می کند و یک نوع استرس و فشار روانی در آنها ایجاد می کند و نیز عواملی از قبیل ازدواج ، از دست دادن یکی از اعضاء خانواده ، از دست دادن شغل، اقتصاد خانواده ، ترافیکها و سروصدا و ... همه می توانند تشریح کننده فشارهای روانی باشند بعضی افراد در مقابل این گونه حوادث مقاوم هستند و برخی دیگر نمی توانند با مشکلات کنار بیایند و خود را نمی توانند با محیط ( اطراف تطبیق دهند و در این موقع زندگی آنها دستخوش تغییرات می‌شود. ( سیف 1368، ص52)

ما در این تحقیق خواستیم راه حلهایی را پیدا کنیم تا بتوانیم فشارروانی را کنترل کنیم و راه های مقابله با آن را بدانیم .
این تحقیق بیشتر به صورت کاربردی و برای استفاده دانشجویان و دانش آموزان است و بیشتر برای دانشجویان رشته علوم اجتماعی و روانشناسی کاربرد دارد.
فرضیه های تحقیق:
• فشار رواني بر روي دانشجويان شاهد بيشتر از دانشجويان غيرشاهد است.
• فقدان وجود پدر تأثير مستقيم بر روي دانشجويان شاهد دارد.
• فشار روانی بر نمرات تحصیلی دانشجویان شاهد تأثیر دارد.
• میزان تحصیلات والدین برروی عملکرد تحصیلی دانشجویان شاهد تأثیر دارد.
محدودیت های تحقیق :
محدودیتهای این تحقیق : مسلماً در هر تحقیقی یکسری محدودیتهایی وجود دارد که این تحقیق نیز خالی از این محدودیتها نبود.
ما دراین تحقیق با عدم دسترسی به کتابها و منابع جدید مواجه بودیم و نیز عدم دسترسی به کتابخانه و منابع جمع آوری اطلاعات مواجه بودیم .
دانشگاههای دیگر اجازه نمی دادند که ما بتوانیم از کتابخانه های آنها استفاده کنیم و اگر هم اجازه ایی داده می شد محدودیت زمانی داشتیم و تنها می توانستیم هفته ای یکبار به مدت یکساعت از کتابخانه استفاده کنیم و نیز بعضی از دانشجویان ما را در این کار همکاری و یاری نکردند.
تعاریف عملیاتی :
منظور ما از این تحقیق کنترل فشارهای روانی می باشد برای اینکه بتوانیم عملکردهای تحصیلی دانشجویان را بالا ببریم .
• فشار روانی : به طبقه ای کلی از مشکلات که برروی سیستم مغزی فشار وارد می کند.
• فشارروانی: منظور تأثیر این فشارها بر نمراتی است که دانشجویان رشته روانشناسی و علوم اجتماعی درآزمون پایان ترم می‌گیرند.
• عملکرد تحصیلی: سنجیدن یادگیرندگان و مقایسه نتایج حاصل آنها با اهداف آموزشی
• استرس: به قرن 15 میلادی باز می گردد، به معنای تنشی یا فشار فیزیکی به کار رفته در قرن 19 میلادی از استرس به عنوان نیروی وارده به بدن و روان یاد شده است استرس فرآیند انطباق یا سروکار داشتن با محرکهای پیرامون است که این محرکها مخرب یا تصویر برانگیز بوده و کارکردهای فیزیکی و یا روانی فرد را تحلیل می برد ( لازاروس ، 1989 ص 200)

" اما تعاریف علمی در رابطه با عملکرد های تحصیلی "
• "کرونباح" : "عملکرد یک نوع جمع آوری و به کارگیری اطلاعات در جهت اتخاذ تصمیم برای اینکه یک برنامه آموزشی را تعریف کنیم . "
• و از نظر بی بای : "عملکرد تحصیلی یعنی فراگرد جمع آوری و تفسیر منظم شواهدی که در نهایت به قضاوت و ارزشیابی نظر به اینکه به اقدام شخصی بیانجامد می داند ابعاد این تعریف جمع آوری شواهد تفسیر قضاوت و تصمیم گیری است . "
• استافن بیم : "عملکرد را فرآیند تعیین کردن و بدست آوردن و فراهم ساختن اطلاعات مفیدی برای قضاوت و تصمیم گیرها تعریف کردند." (شیرازی ، 1385،ص 236)
عملکرد تحصیلی : یک نوع سنجش پیشرفت تحصیلی و مقایسه نتایج حاصل با هدفهای آموزشی از پیش تعیین شده به منظور تصمیم گیری در این بازه که آیا فعالیتهای آموزشی و کوششهای یادگیری
دانش آموز یا دانشجو به نتایج مطلوب انجامیده اند و به چه میزانی (شیرازی ،1385،ص 237)

فصل سوم
فرآیند روش شناختی

مقدمه
در فصل سوم سعي شده است جامعة آماري كه تحقيق بر روي آنها صورت گرفته توضيح داده شود و نحوة انتخاب افراد نيز در اين فصل آمده.
روش تحقیق :
روش تحقیق به صورت روش توصیفی است که قصد آن بررسی مقايسة فشارهای روانی بر روی دانشجویان دانشگاه شاهد و غير شاهد است.

جامعه آماری:
کلیه دانشجویان پسر و دختر دانشگاه شاهد و غير شاهد كه در سال تحصيلي 87-86 مشغول به تحصيل مي باشند.

نمونه آماری :
تعداد 100 دانشجو که تعداد 50 نفر آنها دانشجوي شاهد و 50 نفر آنها دانشجوي غيرشاهد میباشند که بصورت تصادفی انتخاب شدند که هر کدام 1/n از کل جمعیت آماري ما را تشكيل مي دهند.

روش نمونه گیری :
از روش نمونه گیری تصادفی ( طبقه ای ) استفاده شده است که قابلیت تعمیم پذیری داشته باشد به این معنی که هریک از اعضاء جامعه شناسی مساوی برای انتخاب شدن در روش تصادفی را داشته باشند.
از مزایای این روش دارا بودن استقلال می باشد. دارا بودن استقلال در نمونه گیری حاضر به خوبی رعایت شده است . لذا انتخاب هر فرد از اعضاء جامعه تأثیری در انتخاب شدن فرد دیگر نداشته است .

100 دانشجو از دو گروه شاهد و غير شاهد به صورت تصادفی انتخاب شده اند که 50 نفر آنها دانشجوی شاهد و 50 نفر آنها دانشجوی آزاد می باشند.
25 نفر دانشجوی شاهد پسر – 25 نفر دانشجوی شاهد دختر
25 نفر دانشجوی غير شاهد پسر و 25 نفر دانشجوی غيرشاهد دختر
ابزار اندازه گیری:
یک پرسشنامه که شامل دو قسمت الف و ب می باشد که این پرسشنامه استفاده شده از پایان نامه دیگر می باشد که قسمت الف شامل نام و نام خانوادگی ، سن ، جنس و... میباشند. این پرسشنامه قبلاً نیز استفاده شده است .
قسمت ب مربوط به سؤالاتی است که انواع استرسها و فشارهای روانی را شامل می شود. (پايان نامه استفاده شده از آقاي احمد غفاري) كه اعتبار آن برابر با 99% مي باشد.
نحوه جمع آوری اطلاعات :
جمع آوری داده ها به این صورت انجام می پذیرد که بعداز مراجعه به دانشگاه و با همکاری مسئولین و دانشجویان رشته های علوم اجتماعی و روان شناسی بصورت تصادفی از بین آنها انتخاب می شود و پرسشنامه تهیه شده در اختیار دانشجویان قرار می گیرد و نیز خود شخصاً باید در هنگام پاسخ دهی آنجا حضور داشته باشم که توضیحات لازم را به دانشجویان ارائه بدهم .
روش های آماری :

در آمار توصیفی : از جدول توزیع فراوانی و شاخصهای مرکزی و پراکندگی جهت و نمایش داده ها استفاده شده است .
در سطح آمار استنباطی : چون این آزمون روی گروههای مستقل اجرا می شود از آزمون خي دو استفاده شده در مورد گروههای مستقل استفاده می شود.

فصل چهارم
یافته های مربوط به سؤال و فرضیه های تحقیق

یافته های توصیفی :
جدول شماره (1)
فراواني دانشجويان شاهد وغيرشاهد از نظر رابطه مشكلات روحي دانشجويان و از دست دادن پدر
فراواني تأثير در مشكلات روحي
دانش آموزان شاهد و غيرشاهد خيلي كم و كم متوسط زياد و خيلي زياد جمع
شاهد 12 11 25 48
غيرشاهد 2 5 43 50
جمع 14 16 68 98

براي داده هاي بالا از آزمون خي دو استفاده مي شود نتيجه آزمون خي دو از طريق فرمول:
برابر با 16/17 شده است.

مقدار خي دو محاسبه شده با مقدار خي دو جدول مقايسه مي شود (يعني با خي دو جدول در درجه آزادي) كه نتيجه گيري مي شود مقدار محاسبه شده در سطح 99 درصد اطمينان معنادار است. به عبارت ديگر مي توان گفت كه دانشجويان شاهد و غيرشاهد در سطح 99 درصد اطمينان اعلام مي دارند كه عدم حضور پدر با از دست دادن او در به وجود آمدن مشكلات روحي دانشجو تأثير گذار است. معناي ديگر اين يافته آن است كه از نظر تأثير مهارت پدر بر ايجاد مشكلات روحي دانشجو در سطح 99 درصد اطمينان در بين نظر دانشجويان غير شاهد توافق وجود دارد.
يافته مذكور را مي توان در نمودار ستوني زير نشان داد.

(نمودار شماره 1)

فراواني دانشجويان شاهد و غير شاهد از نظر رابطه مشكلات روحي دانشجويان و از دست دادن پدر

از نمودار صفحه قبل نتيجه گيري مي شود كه در سطح كم و متوسط دانشجويان شاهد بيش از دانشجويان غيرشاهد هستند يعني دانشجويان شاهد معتقدند كه تأثير عدم حضور پدر (از دست دادن پدر) در ايجاد مشكلات روحي دانشجويان كم يا متوسط است حال آنكه تعداد دانشجويان غيرشاهد نسبت به دانشجويان شاهد در سطح زياد بيشتر است.

يعني دانشجويان غيرشاهد در مقايسه با دانشجويان شاهد بر اين باور هستند كه تأثير از دست دادن پدر در ايجاد مشكلات روحي دانشجو زياد و خيلي زياد است. نمودار چندضلعي يافته صحفه قبل نيز به همين صور قابل ترسيم است اين يافته در نمودار صفحه بعد مشخص شده است.

نمودار شماره 2

فراواني دانشجويان شاهد و غيرشاهد از نظر رابطه مشكلات روحي دانشجويان و از دست دادن پدر

نمودار صفحه قبل نشان مي دهد كه در دو سطح كم و متوسط تعداد دانشجويان غيرشاهد بيشتر از دانشجويان شاهد است. براي فرضيه دوم داده‌هاي تحقيق در جدول زير (جدول شماره 2) تنظيم و ارائه گرديده است.

جدول شماره 2
فراواني دانشجويان شاهد و غيرشاهد از نظر ابتلا به مشكلات رواني دانشجويان شاهد و غير شاهد

فراواني تأثير در مشكلات روحي
دانش آموزان شاهد و غيرشاهد خيلي كم و كم متوسط زياد و خيلي زياد جمع
شاهد 11 28 10 49
غيرشاهد 13 19 18 50
جمع 24 47 28 99

آزمون خي دو براي داده هاي جدول بالا اجرا شد نتيجه نشان داد كه آزمون خي دو برابر با 81/4 مي شود . مقايسه مقدار خي دو محاسبه شده با مقدار خي دو جدول بحراني در درجه آزادي 2 مقايسه مي شود نتيجه نشان مي دهد كه مقدار خي دو در سطح 95 درصد معنا دار است. يعني بين نظر دانشجويان شاهد و غيرشاهد در خصوص ابتلاي دانشجويان شاهد به مشكلات رواني توافق وجود دارد. تعداد 24/24 درصد از دانشجويان اعلام كرده اند كه به ميزان كمي عدم حضور پدر (شهادت پدر) موجب مشكلات رواني دانشجويان شاهد مي شود حال آنكه 47/47 درصد در سطح متوسط و 28/28 درصد آنها اعلام كرده اند كه در سطح زياد و شهادت پدر موجب بروز مشكلات رواني در دانشجويان شاهد مي شود .

نمودار يافته بالا در صفحه بعد نشان داده شده است.

نمودار شماره 3

فراواني دانشجويان شاهد و غيرشاهد از نظر ابتلاي دانشجويان شاهد به مشكلات رواني

از نمودار صفحه قبل چنين استنباط مي شود كه در سطح متوسط دانشجويان شاهد بيش از دانش جويان غيرشاهد معتقدند كه از دست دادن پدر، موجب بروز مشكلات رواني در دانشجو شاهد مي شود . اما در دو سطح كم و زياد دانشجويان غيرشاهد بيش از دانش جويان شاهد معتقدند كه مشكلات رواني دانشجويان شاهد بيشتر از دانشجويان غير شاهد است.
داده هاي جدول شماره 2 كه در نمودار ستوني صفحه قبل تنظيم شده در نمودار چندضلعي به صورتي كه در صفحه بعد آمده نمايش داده شده است.

نمودار شماره 4

فراواني دانشجويان شاهد و غير شاهد از نظر ابتلاي دانشجويان شاهد به مشكلات رواني

از نمودار شماره (4) استنباط مي شود كه در سطح متوسط دانشجويان غيرشاهد بيش از دانشجويان شاهد است اما در دو سطح كم و زياد ، تعداد دانشجويان شاهد بيش از دانش جويان غيرشاهد است به عبارت ديگر دانشجويان شاهد

در مقايسه با دانشجويان غيرشاهد ابتلاي دانشجويان شاهد به مشكلات رواني در سطح متوسط ارزيابي كرده اند اما دانشجويان شاهد در سطح كم و زياد ابتداي دانشجويان شاهد را به مشكلات رواني ارزيابي نموده‌اند.