بخشی از مقاله
چکیده
امروزه هوش هیجانی به عنوان یک موضوع جدید نقش مهمی را در ابعاد مختلف زندگی افراد دارد. مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است مبین نقش هوش هیجانی در جنبه های مختلف زندگی فرد، همچون پیشرفت تحصیلی، سلامت روانی، ازدواج، شغل و روابط اجتماعی می باشد. این پژوهش نیز با هدف تعیین هوش هیجانی، سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه تبریز انجام گردید. به این منظور تعداد 200 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و پرسشنامه هوش هیجانی بار- اون و همچنین پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ را تکمیل کردند. بر ای تحلیل داده ها از آزمون t ، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی استفاده گردید.
یافته های پژوهش نشان داد که بین متغییر هوش هیجانی و تمامی مولفه های آن با متغییرهای عملکرد تحصیلی و سلامت روانی کل دانشجویان همبستگی معنادار و مثبت - - 01/0>P وجود دارد، همچنین یافته ها نشان داد که هوش هیجانی، سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان را به طور معنادار و مثبت - 001/0>P - پیش بینی می کند. با توجه به نتایج این تحقیق پیشنهاد می شود ابتدا دوره های آموزشی به صورت کارگاه برای اساتید دانشگاه برنامه ریزی شود و سپس از آنها درخواست گردد تا این مهارت ها را در کلاس درس به دانشجویان آموزش دهند، همچنین در برنامه درسی دانشگاهها به هوش هیجانی و ارتقاء آن در دانشجویان توجه لازم به عمل آید.
مقدمه
یکی از مفاهیمی که در دهه های اخیر مورد توجه قرار گرفته، مفهوم هوش هیجانی است. دلیل این امر توانایی فرضی هوش هیجانی بالا در حل بهتر مسائل و کاستن از میزان تعارضات بین آنچه که انسان احساس می کند و آنچه که فکر می کند می باشد. هوش هیجانی به ما می گوید که چگونه از هوشبهر برای موفقیت در زندگی استفاده کنیم. هوشبهر عبارت است از توانایی یادگیری مجموعه ای از مهارتهای هوشی مختلف، در عین حال می توان آن را مجموعه ای از توانش های نسبتا کلی مثل توانایی در به خاطر سپردن اعداد و توانایی در واژه سازی دانست.
در سال 1990 پیتر سالوی و جان مایر از دانشگاه ییل نظریه قابل فهمی از هوش هیجانی ارائه دادند. آنان هوش هیجانی را "نوعی پردازش اطلاعات هیجانی می دانند که ارزیابی دقیق هیجانات در خود و دیگران، ابزار مناسب هیجان، تنظیم انطباقی هیجان به نحوی که زیستن را ارتقاء بشدار در برمی گیرد". اما تعریف بار- ان - - 2000 هوش هیجانی عبارت است از مجموعه ای از دانش ها و تواناییهای هیجانی و اجتماعی که قابلیت کلی ما را در پاسخ به نیازهای محیطی به طور موثری تحت تاثیر قرار می دهد.
به طور کلی مطالعات انجام شده نشان دهنده نقش و اهمیت هوش هیجانی در شؤون مختلف زندگی افراد اعم از تحصیل، شغل و محیط اجتماعی و سلامت روانی فرد است - گلمن، . - 1386 پژوهش های متعدد نشان داده است که هوش هیجانی سبب افزایش میزان سلامتی، ثروت، موفقیت، عشق و شادی می-شود - کیاروچی، . - 1385 این مفهوم زمینه ساز پیشرفت شغلی، رضایت در روابط فردی و پیشرفت تحصیلی در سطوح بالاتر است.
نتایج حاصل از پژوهش ثمری و طهماسبی - - 1386 نشان دهنده رابطه معنادار بین هوش هیجانی با عملکرد تحصیلی است، همچنین بین هوش و مقیاسهای هوش هیجانی تفاوت معنادار وجود دارد. لیف - - 2003 در تحقیقی در زمینه هوش هیجانی و چیشرفت تحصیلی به این نتیجه رسید که هوش همومی فقط در 50 درصد موارد، پیشرفت تحصیلی را تبیین می کند. در این پژوهش به دنبال آن هستیم که بدانیم با کنترل و تعدیل و حتی افزایش چه متغییرهایی سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان افزایش می یابد. با توجه به مطالب عنوان شده، سوالات اساسی در این پژوهش عبارتند از:
.1آیا بین هوش هیجانی و مولفه های آن با سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد؟
.2آیا با توجه به نمرات هوش هیجانی می توان سلامت روانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان را پیش بینی کرد؟
فرضیه اول: بین هوش هیجانی و سلامت روانی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد.
فرضیه دوم: بین هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد.
فرضیه سوم: هوش هیجانی می تواند سلامت روانی دانشجویان را پیش بینی نماید.
فرضیه چهارم: هوش هیجانی می تواند عملکرد تحصیلی دانشجویان را پیش بینی نماید.
روش تحقیق
جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی دانشجویان دانشگاه تبریز می باشد. گروه نمونه پژوهش از بین دانشجویان به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب گردیده است که در دامنه 19 تا 48 قرار داشتند. بر این اساس 3 درصد از حجم جامعه به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای آماری مانند ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t و رگرسیون خطی استفاده شده است. در این پژوهش از دو نوع ابزار و مقیاس سنجش استفاده شده است: الف - پرسشنامه هوش هیجانی: این پرسشنامه را بار- ان - - 1980 برای نخستین بار ساخته است. این آزمون 117 سوال و 15 مقیاس دارد که بر 3831 نفر از 6 کشور که 48/8 درصد آن مرد و 51/2 درصد آن زن بودند، اجرا شده و به صورت منظم در آمریکای شمالی هنجار یابی گردید.
