بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تاثیر راهبردهای انگیزشی برای یادگیری و آگاهی فراشناختی از راهبردهای خواندن در انگیزش تحصیلی دانشجویان پسر و دختر گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور واحد قائم شهر در سال تحصیلی 92-93 بود. پژوهش حاضر از نوع توصیفی – همبستگی می باشد. نمونه پژوهش شامل 74 نفر از دانشجویان گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور واحد قائم شهر در سال تحصیلی 92-93مشغول به تحصیل بوده اند که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند.
برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری پینتریچ و همکاران و پرسشنامه آگاهی فراشناختی از راهبردهای خواندن و پرسشنامه انگیزش تحصیلی والراند و همکاران مورد استفاده قرار گرفت. به منظور تحلیل داده ها از روش همبستگی پیرسون استفاده شد.
یافته ها نشان می دهد راهبردهای انگیزشی و راهبردهای کلی خواندن در انگیزش تحصیلی دانشجویان تاثر ندارد و راهبردهای شناختی و فراشناختی و راهبردهای حل مساله در انگیزش تحصیلی دانشجویان تاثیر ندارد و همچنین راهبردهای مدیریت منابع و راهبردهای حمایت خواندن در انگیزش تحصیلی دانشجویان نداشت و در نهایت انگیزش یادگیری و آگاهی فراشناختی در انگیزش تحصیلی دانشجویان تاثر نداشت.
– 1 مقدمه
پژوهشهای گوناگونی درباره چگونگی تاثیر استفاده از راهبردهای فراشناختی انجام گرفته و عموما نشان داده اند یادگیرندگانی که از راهبردهای درست و مناسب با تکالیف یادگیری استفاده می کنند در فعالیتهای یادگیری خود به پیشرفت بیشتری دست می یابند. گارنر - 1990 - مطرح کرده است که پژوهش های موجود به روشنی نشان می دهند که رفتار راهبردی یا استراتژیکی یادگیری را اف زایش می دهد.
هم چنین روشن شده است که یادگیرندگان ماهر می دانند که چه زمانی باید استراتژیکی عمل کنند . واینستان و هیوم - 1998 - نیز تعدادی پژوهش را با نتایج ذکر کرده اند، که معلمان می توانند از راه آموزش مهارتهای یادگیری و مطالعه، به دانش آموزان خود کمک کنند تا یادگیرندگان موفق تری باشند و در سرنوشت تحصیلی خود نقش فعال تری ایفا نمایند
فلاول - 1988 - نشان داد، دانش آموزان ضعیف اغلب بی توجه به استراتژی های یادآوری هستند، در فعالیتهای فراشناختی درگیر نمی شوند و احساس نیاز به درگیری در این زمینه نمی کنند. اتر1 و همکاران - - 1997 در مطالعه ای روی دانش آموزان دبیرستانی به این نتیجه رسیدند که بین نظارت فراشناختی بر درک مطلب به معدل کل، همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. در این مطالعه نیز رابطه ای بین جنسیت و نظارت فراشناختی مشاهده نشد.
جرالد - 2001 - 2 در بررسی پژوهش های صورت گرفته در آمریکا در زمینه تاثیر راهبردهای فراشناختی در پیشرفت تحصیلی چنین گزارش شده که در میان حوزه های پژوهشی، بررسی تاثیر راهبرد ها بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است . بر اساس این پژوهش ها خوانندگان مسلط تر، انواع بیشتری از راهبردهای فراشناختی را مورد استفاده قرار می دادند. و در این زمینه پشتکار بیشتری نشان می دادند و معمولا از نظر پیشرفت تحصیلی در سطح بالاتری قرار داشتند
روو - 1998 - در مطالعه ای بر روی مهارتهای شناختی نشان داده که تاکید بیشتر بر فرایند یادگیری بر نتایج موجب رشد مهارتها در افراد می گردد به نحوی که آنان می توانند از عهده تکالیف جدید و مسائل دشوار برآیند. این مطالعه نشان داد که دانش و مهارتهای فراشناختی نقش مهمی در فرایند های شناختی و یادگیری دراز مدت دارد
حیدری - 1380 - در پژوهشی دیگر نشان داد که اجزای دانش فراشناختی با پیشرفت تحصیلی در پژوهشی دیگر نشان داد که اجزای دانش فراشناختی با پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت داشته و اطلاعات دانش آموزان از مهارتهای فراشناختی و به کارگیری آنها در فرایند آموزش و یادگیری، عملکرد تحصیلی آنها را بهبود می بخشد.
همچنین این پژوهش متغیر دانش شخصی درباره خود را در پیشرفت تحصیلی بیشتر سهیم دانسته و نشان می دهد که %56 واریانس پیشرفت تحصیلی به وسیله ی این متغیر پیش بینی می شود - فردی یزدی، . - 1384 رانیر - 1974 - 3 دریافتند که یادگیرندگان برخوردار از انگیزش پیشرفت بالا، در قیاس با یادگیرندگان دارای انگیزش پیشرفت پایین، از خود پشتکار و مدیریت بیشتری در انجام تکالیف بروز می دهند و در آزمونها و امتحانات عملکرد بهتری دارند.
فراشناخت شامل برنامه ریزی، هدایت، نظارت و اصلاح فرایندها و فعالیتهای شناختی است. ساده ترین معنای فراشناخت شناخت شناخت درباره شناخت است. مقایسه شناخت با فراشناخت درک بهتری از آن را فراهم می آورد شناخت به معنای عام آن یعنی دانش و شامل فرایند های عالی ذهنی مانند حل مساله، خلاقیت، درک مطلب، استنباط، ربط دهی و استدلال می گردد. در حالیکه فراشناخت دانش نسبت به تمام فرایندهای شناختی است.
فلاول و همکاران - 1993 - معتقدند اظهار می داند که دانش فراشناختی به آنچه که فرد در مورد خویش یا در مورد شناخت به طور کلی می داند، مربوط می شود. مولفه ی اول که دانش فراشناختی است. زمانی حاصل می شود که فرد از توانایی های شناختی خود و ناتواناییهای شناختی خود آگاه می گردد برای مثال فردی که از ضعف حافظه ی خود آگاه است، رئوس کارهای روزانه یا خرید روزانه ای که باید انجام دهد یادداشت می کند. تا در موقع تعیین شده و مناسب آنها را انجام دهد.
این آگاهی فرد از ضعف حافظه خود نوعی دانش فراشناخت است . که به او اخطار می کند. اقدام مناسب را برای جبران این نقص انجام دهد. دانش فراشناختی حوزه ی وسیعی را در بر میگیرد و شامل طبقات مختلف است. فلاول و همکاران - 1993 - دانش فراشناخت را به سه طبقه دانش در مورد شخص، دانش در مورد تکلیف و دانش درباره راهبرد تقسیم می کند. حال آنکه پاریس و همکاران - 1984 - ، دانش فراشناختی را به سه طبقه خبری4، فرایندی5 و شرطی6 تقسیم کرده اند. که از بعضی جهات با طبقات دانش فراشناختی فلاول و همکاران - 1993 - همپوشی دارد.
بنابراین مولفه نخست فراشناخت یعنی دانش فراشناختی نقش مهمی در تنظیم فعالیتهای شناختی فرد دارد با اینکه تمایز ها و تفکیک های بین انواع و یا طبقات مختلف دانش فراشناختی وجود دارند. ولی مولفه های دانش فراشناختی از همدیگر مجزا نیستند، بلکه به صورت یک مکمل عمل می کنند و عملکرد آنها به تعاملها و تبدیل های این طبقات و انواع دانش فراشناختی بستگی دارد.
این تعاملها مولفه ی فراشناختی دیگری را نیز در بر می گیرد. که تجربه فراشناختی نام داده در واقع دومین مولفه فراشناخت تجربه فراشناختی است. بنا بر نظر فلاول و همکاران - 1993 - ، تجربه فراشناختی به تجارب شناختی یا عاطفی گفته می شود که ب ه یک اقدام شناختی مربوط باشد. تجارب کاملا آگاهانه که به سادگی قابل بیان باشند. نمونه روشنی از تجارب فراشناختی اند. البته تجارب فراشناختی تجارب کمتر آگاهانه و کمتر قابل بیان را نیز شامل می شود.
باتوجه به نقشی که فراشناخت بر عملکردهای شناختی دارد لازم است به این سوال پاسخ داده شود که چه عواملی در شکل گیری فراشناخت نقش دارند؟ اسکر و همکارش - 1995 - ، معتقدند نظریه های فراشناختی که فرد ایجاد می کند، باعث می شود دانش فراشناختی فرد نظام دار و کنشهای شناختی در یک چارچوب سازماندهی شده و درک و طرح ریزی شوند
بنابر نظر اسکر و همکارش 1995 - - ، سه عامل در ایجاد و تحول نظریه های فراشناختی یا فراشناخت فرد دخالت دارد: یادگیری های فرهنگی، سازمان دهی شخصی و تعامل همگنان، با توجه به این نظر و نیز پژوهشهای متعدد دیگر می توان گفت آموزش فراشناخت نقش مهمی در ایجاد فراشناخت و بهبود عملکردهای شناختی دارد.
