بخشی از مقاله
چکیده
طراحی پایدار که امروزه در بیشتر مجامع معماری مطرح می شود و از بحث بر انگیزترین موضوعات معماری است، رویکردی نوین و بی سابقه نیسـت و از سر آغاز تمدن های کهن به روش های مختلف مورد توجه بوده است. شیوه امروزی تولید، مصرف و روش زندگی ما ممکن است پایـدار نبـوده و تـأثیرات زیان آوری در محیط داشته باشد. بناهای پایدار باید کمترین تأثیر مخرب را در محیط زیست و محیط مصنوع داشته باشند. دغدغه اصلی پایـداری توجـه به شرایط محیطی است. از اهداف طراحی پایدار، ایجاد تعادل پایدار بین موجودات زنده، طبیعت و محیط مصـنوع، بـه حـداکثر رسـاندن آسـایش انسـان، برنامه ریزی کارآمد، طراحی ساده و مدولار، به حداقل رساندن فضاهای قابل استفاده، به حداقل رساندن هزینه ها و تقلیل هزینه نگهداری اشاره کـرد . هـر جامعه ای به پایداری برسد، عدالت بین نسل ها را تأمین کرده است. در طراحی پایدار باید فرهنگهـا مـذاهب، سـنت و عـادات مردمـی مـورد توجـه قـرار گیرند. از مهمترین اصول معماری پایدار در نظر گرفتن اقلیم می باشد، بدون در نظر گرفتن عوامل اقلیمی ساختمان با اتـلاف انـرژی روبـرو خواهـد بـود. پژوهش حاضر کوششی است در جهت بیان روش های طراحی پایدار در پروژه های مسکونی طراحی شده در هـزاره سـوم. در ایـن مقالـه هـدف بررسـی مؤلفه های طراحی پایدار در شش پروژه مسکونی هزاره سوم، مجتمع مسکونی 8H ، پروژه مسکونی اوی، برج مسـکونی پیـل، مجتمـع مسـکونی بـارون، آپارتمان رقصان و مجتمع مسکونی ویراونت به طور خاص می باشد. روش تحقیق بصورت تحلیلی- توصیفی و مقایسه با موارد مشابه می باشد و بر اسـاس مطالعات کتابخانه ای انجام گرفته است.
واژه های کلیدی: طراحی پایدار، مجتمع مسکونی، هزاره سوم، معماری پایدار، اقلیم
1
مقدمه
در دراز مدت طراحی پایدار یک گزینه نیست، یک اجبار است. انسان به راستی در حال پوشاندن کره زمین با افراد می باشد. ما به نابود کردن منابع آب و خاکمان پرداختهایم؛ ما در حال نابود ساختن تنوع زیستی هستیم، ما خاک، آب و هوا را آلوده ساخته و اقلیم را با نتایج بالقوه فاجعهآمیز آن تغییر میدهیم(لکنر، .(26 :1385 واژه پایدار برای توصیف جهانی بکار میرود که در آن انسان و طبیعت بتوانند با در نظر گرفتن نیازهای حال و حقوق نسلهای آینده و با حفاظت از محیط زیست و بدون ایجاد آثار مخرب جدی بر آن ادامه حیاط دهند. توسعه پایدار به معنی ارائه راهکارهایی در مقابل الگوهای فانی کالبدی، اجتماعی و اقتصادی است که از بروز مسائلی چون افزایش بیرویهی جمعیت، فقر، نابودی منابع و محیط زیست، تداخل در اکوسیستم کره زمین و در نتیجه خسارات ناشی از اثرهای زیانبار نابودی محیط زیست جلوگیری کند(محمودی، .(1 :1391 پایداری استفاده مؤثر و بهینه از منابع شامل طبیعت، انسان و فناوری است، بطوریکه همزمان با برآورده شدن نیازهای امروز بشر، متضمن برآورده شدن نیازهای آیندگان نیز باشد. هدف اصلی توسعه پایدار، تأمین نیازهای اساسی، بهبود و ارتقای سطح زندگی همه، حفظ و اداره بهتر اکوسیستمها و آیندهای امنتر و سعادتمندتر ذکر شده است. از دیگر اهداف توسعه پایدار می توان به کاهش اتلاف و پخش انرژی در محیط، کاهش تولید آلایندهها، استفاده از مواد و مصالح قابل بازگشت به چرخه طبیعت و بهرهگیری از منابع انرژی تجدید پذیر مانند انرژی باد، انرژی خورشیدی و انرژی زمینگرمایی اشاره کرد(همان: .(3 از جمله اصول معماری پایدار میتوان به کاهش مصرف منابع طبیعی انرژی با توجه به هماهنگی بنا با اقلیم، استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر در بنا، ایجاد کمترین تغییرات در زمین، هماهنگی با سایت، استفاده از عوامل محیطی برای ایجاد آسایش و آرامش در بنا و استفاده از مصالح قابل بازیافت، حفاظت طبیعت و کاهش تولید سموم در طبیعت اشاره کرد(همان: .(4 توسعه پایدار، نوعی توسعه است که در مقیاسی به نیاز بشر کنونی پاسخ گوید که امکاناتی را که میتواند به نیاز آیندگان پاسخ گوید، نابود نسازد. طراحی پایدار نیز نوعی دخل و تصرف در محیط است که تلاش می کند راهحلهایی را ابداع نماید که با اهداف محیطی، اجتماعی و اقتصادی در یک نگاه کل نگر و در هم آمیخته، به تعادلی دست یابد که بتواند کیفیت برتری را برای زندگی نسل کنونی، و میراث مناسبی را جهت آیندگان، فراهم سازد( صیادی،.(14 :1391 مسکن به دو صورت در خدمت انسان است، به او پناهگاهی می دهد تا آسایش را احساس کند و در آرامش به سر برد، و دیگر اینکه حکم نقطه عطف فعالیتهای او را در این جهان دارد. مسکن فراتر از سرپناه است. مسکن نباید گوشه خلوتی از فضا باشد. مسکن به هر فرم و شکلی که باشد، به مثابه پوسته سوم بدن انسان است که زنده است، نفس می کشد، ریشه در زمین دارد و باید جزیی از طبیعت به حساب آید(محمودی، .(5 :1391 مسکن مهمترین عنصر شهر است که در توسعه پایدار شهر توجه به پایداری آن اساسیترین وجه آن شناخته میشود. توسعه مسکن علاوه بر محیط زیست، بر اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی تأثیر میگذارد، در حالی که افزایش شهرنشینی و تقاضای روبهرشد مسکن، توجه اغلب مسئولان را به رفع نیاز مسکن شهروندان جلب می کند، اما مسئله اصلی در توسعه پایدار مسکن، توجه به نیازهای نسل آینده در عین برطرف کردن نیازهای فعلی مسکن افراد جامعه است؛ به شکلی که تأمین مسکن امروز با کمترین تغییر حالت در محیط طبیعی، این امکان را به نسل آینده بدهد که به شکلی بهینه برای خود فضای زیستی مناسبی فراهم کنند(همان: .(7
روش تحقیق
در این پژوهش، روشهای طراحی پایدار برای مجتمعهای مسکونی بر اساس روشهای زیر مطالعه و نتیجهگیری شده است: مطالعات کتابخانهای، مشاهده و مقایسه با موارد مشابه، تحلیل توصیف اطلاعات بدست آمده و نتیجهگیری نهایی.
