بخشی از مقاله
چکیده
امروزه صنعت توریسم و گردشگری به عنوان یکی از روشهای تنوع سازی کسب و کار و درآمدزایی مشرح شده که اغلب کشورها خصوصاکشورهایی که به لحاظ موقعیت مکانی وجاذبه های طبیعی، تاریخی، فرهنگی و...ازاین مزیت برخوردارندآن رادر برنامه توسعه ملی کشورخودگنجانده اند. گسترش و ایجاد زیرساختهای صنعت توریسم به عنوان شاخص اصلی توسعه این صنعت مطرح شده است،که کمپ های گردشگری به عنوان جزئی از این زیرساختها نقش بسزایی در جذب گردشگر و رونق گردشگری دارند.
شهرستان قائنات به دلیل برخورداری ازجاذبه های گردشگری،چشم اندازهای زیباوآثار باستانی،ازموقعیت ممتازی درپهنه جغرافیای خراسان جنوبی برخورداراست. اما به دلایل متنوعی از جمله عدم توجه مسئولین محلی درزمینه برنامه ریزی واقدام درجهت معرفی جاذبه ها و توسعه زیرساخت ها، موجب شده است تامیزبان تعداد کمتری از گردشگران باشد ودرنتیجه گردشگری در این شهرستان کم رنگ جلوه نماید. تحقیق حاضرباهدف تاثیرایجاد کمپ های گردشگری درتوسعه گردشگری شهرستان قائنات و ارائه پیشنهاداتی به منظور رونق گردشگری وتوسعه شهرستان تدوین گردیده است. روش پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد که در آن از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای همراه با تحلیل های علمی و میدانی بهره گرفته شده است.
مقدمه وبیان مسئله
تامین منابع مالی ازضرورتهای حیات هرکشوری است.دراین میان کشورهایی که به متنوع سازی اقتصادی روی آورده اند ومیخواهند خود را از اقتصاد تک پایه ای برهانند، در جستجوی شناخت راهها ی آن یا خلق روشهای جدیدند. - ناصری وهمکاران.. - 1390 یکی از این روشهای متنوع سازی وکسب درآمد،گردشگری است.که اغلب کشورها خصوصاکشورهایی که به لحاظ موقعیت مکانی وجاذبه های طبیعی، تاریخی، فرهنگی و...ازاین مزیت برخوردارندآن رادر برنامه توسعه ملی کشورخودگنجانده اند.
توریسم به عنوان صنعت نوظهور عصرجدید به یکی از ارکان اصلی اقتصاد تجاری جهان تبدیل شده است. - نادعلی وموحدی - . از مهمترین مزیت های این صنعت می توان به کاهش مهاجرتهای روستایی،کاهش بیکاری، افزایش درآمد،آلودگی محیط زیست و... اشاره کرد. یکی از بخش های مهم صنعت توریسم گسترش و ایجاد زیرساختهای آن می باشد که کمپ های گردشگری به عنوان جزئی از این زیرساختها می توانند در توسعه گردشگری نقش بسزایی داشته باشند. دراواسط قرن بیستم کمپها برای ارتباط مستقیم توریستها باطبیعت پیشنهاد شدند به نحوی که دراین کمپها امکانات رفاهی نظیر پارکینگ، وسایل نقلیه، چادروسایرتجهیزات مورد نیازگردشگران قرار داشت.کمپ ارتباطی مستقیم بین گردشگروطبیعت ایجاد میکند. امروزه هدف، طراحی وایجاد سکونتگاههایی است که بتواند فصول توریستی را افزایش دهدوازاین طریق باعث کسب درآمدورونق هرچه بیشتراین صنعت شود.
در همین راستا کشورمانیز با داشتن تمامی موانع ومشکلات سعی دارد خودرا از یک کشوردرحال توسعه وتک محصولی به کشوری توسعه یافته ومتکی به اقتصاد متنوع و با ثبات برساند و برای این امربرنامه های خاصی ازجمله توسعه توریسم رامدنظرقرارداده است.یکی ازمهمترین اقدامات وبرنامه های موردنظر در بخش توسعه گردشگری کشورمان ایجادکمپ های گردشگری میباشد.
باتوجه به وجود استعدادها، پتانسیل ها و ظرفیت های متعدد توسعه توریسم ،در سطح کشورهرکدام از مناطق و استانهای کشورمان برنامه ریزی یا اجرای طرحهای مرتبط را در دستور کار خود قرار داده اند.
شهرستان قاین بادارا بودن فرصت های متنوع گردشگری ازدیرباز دیارآشنای جهانگردان درشرق ایران بوده. اما بااین وجود هنوز نتوانسته ازتمام استعدادهاوپتانسیل های خود به درستی درجهت پیشرفت وسودآوری استفاده کند.این امر نشان می دهد که وجود جاذبه های گردشگری به تنهایی باعث جذب توریسم نمیشودو باید به افزایش سطح کمی وکیفی زیرساختها پرداخته شود.این شهرستان باافزایش تسهیلات مربوط به اقامتگاهها،تاسیسات وامکانات توریستی میتواند نقش مهمی درجذب توریسم وایجاداشتغال ودرآمد برای ساکنین این شهرداشته باشد.
هدف ازاین پژوهش بررسی تاثیرایجادکمپهای گردشگری درتوسعه گردشگری شهرستان قاین است.وبرای رسیدن به این موضوع باید به شناخت امکانات، تواناییهاواستعدادهای شهرستان پرداخت وبامکان یابی درست و بجاو برنامه ریزی متناسب باشرایط اجتماعی،طبیعی،فرهنگی و...بتوان به نتیجه ای مطلوب دست یافت.
پیشینه تحقیق
یکی ازنیازمندی های تحقیقات علمی و دانشگاهی به ویژه در راستای جلوگیری ازدوباره کاری نگاهی به سوابق وپیشینه تحقیقات گذشته است که در ادامه به مواردی در این زمینه اشاره شده است :
- رنجبریان وزاهدی - 1384درکتاب خود باعنوان خدمات صنعت گردشگری به این نکته اشاره میکنندکه صنعت گردشگری نظام منسجمی است که عناصرآن لازم وملزوم یکدیگرمیباشد. بدین مفهوم که اگرچه اسکان دراقامتگاهها، هدف اصلی یک گردشگر نیست،اما بدون وجودامکانات،رغبتی برای بازدیدازیک جاذبه ایجاد نمیشود.
- رضوانی - 1374 درکتاب جغرافیاوصنعت توریسم خاطرنشان میشودکه ارائه خدمات توریستی وفراهم نمودن امکانات نیازمند تاسیسات توریستی نظیراقامت،پذیرایی وتجهیزات حمل ونقل وارتباطات میباشد.
- تقوایی واکبری - 1387 درکتاب مقدمه ای بر برنامه ریزی ومدیریت گردشگری شهری عنوان میکند که تسهیلات اقامتی ازجمله امکانات لازم وزیربنایی گردشگری محسوب میشوند.وباید پاسخگوی تقاضای مسافرینی باشندکه به مقاصدتوریستی مسافرت میکنندواهمیت دادن به آنها میبایست مورد توجه دولت وبخش خصوصی قرارگیرد.
- رضوانی - 1374 درکتاب جغرافیاوصنعت توریسم بیان میکندکه تنوع اقامتگاهها به لحاظ کیفیت وقیمت موجب جذب گروههای بیشترگردشگران میشود.
- زمانی فراهانی - 1379 درکتاب صنعت گردشگری وخدمات مسافرتی اظهارمی داردکه جاذبه های گردشگری به تنهایی موجب سفریارونق این صنعت نمیشوند بلکه میبایست به خدمات اقامتی گردشگران توجه گردد.
- اکبری و جمشیدی - دربررسیهای خود به این نتیجه رسیدندکه برای توسعه صنعت گردشگری، علاوه بروجود جاذبه های گردشگری اعم از تاریخی، فرهنگی، تفریحی وطبیعی، وجودتاسیسات وامکانات زیرساختی نیزلازم است.
گیلمور - - 2002 در پژوهش خود حفظ، نگهداری، مرمت، توجه بیشتر به جاذبه های گردشگری، تاکید براستفاده ازمعماری سنتی درساخت اماکن گردشگری و ایجاد زیرساخت های مناسب رادرافزایش ورودگردشگران وتوسعه صنعت گردشگری موثرعنوان نمود.
ویلیامز - - 2006 اماکن تاریخی وآثار باستانی، تسهیلات اقامتی ودفاتر بازاریابی واطلاع رسانی راازعوامل موثردرتوسعه صنعت گردشگری عنوان کرد.
گراکان وهمکاران - - 2010 درمطالعات خود به این نتیجه رسیدندکه افزایش ماندگاری توریستهاوطولانی شدن فصل گردشگری منوط به غنی سازی کمپینگها ازطریق تنوع برنامه ها، افزایش خدمات وتغییر شکل ساختارکیفی کمپینگهاوتطبیق آن با استانداردهای اروپا میباشد
ترایب - 1977 - در تحقیق خود با عنوان استراتژی شرکتهای بزرگ برای گردشگری ،یکی از عوامل موثرو مهم درساختارگردشگری وچرخه آن را، زیرساختهای توسعه ای بیان میکند.
روش تحقیق
این تحقیق از نوع کاربردی بوده و با استفاده از روشهای توصیفی تحلیلی و بهره گیری از منابع اسناد یو کتابخانه ای گردآوری شده است . در راستای بهبود و ارتقا سطح پژوهش حاضر از نظر کارشناسان و متخصصان حوزه گردشگری به ویژه در سطح قائن استفاده گردیده و در نهایت نیز جهت تطبیق مشاهدات و بررسی های انجام شده با واقعیت های موجود، به صورت میدانی نیز اقدام به تطابق این یافته ها صورت پذیرفت.
منطقه موردمطالعه
شهرستان قائنات درشمال استان خراسان جنوبی قرارگرفته است. این شهرستان ازشمال به شهرستان های خواف وگناباد ازاستان خراسان رضوی،ازغرب به شهرستان سرایان وازجنوب به شهرستان بیرجند محدود شده وازجانب شرق، مرزی به طول تقریبی 130 کیلومتر با کشورافغانستان دارد.مساحت این شهرستان بالغ بر 17 722کیلومترمربع میباشد. شهرستان قائنات، براساس آخرین تقسیمات کشوری مشتمل بر 5 بخش و 13 دهستان بوده و 373 روستا و 1293 آبادی خالی ازسکنه دارد.فاصله غربیترین تاشرقیترین درامتدادخط مستقیم 225 کیلومتروازشمال به جنوب 90 کیلومترمی باشد.
