بخشی از مقاله
چکیده
افزایش بی رویه استفاده بشري از منابع انرژي و لزوم حفظ این منابع براي نسلهاي بعد در کنار جلوگیري از آلودگیهاي زیست محیطـی، باید ایجاد سیاستهاي صحیح مصرف انرژي را براي هر کشور در پـی داشته باشد. کشورهاي گوناگونی در جهت توسعه این سیاستها گـام برداشتهاند. کشور ایران نیز باتوجه به برخورداري از منابع غنی انرژي طبیعی، باید سیاستهاي کلان ساختمان سازي با ویژگیهاي سبز را دارا باشد. در این خصوص بررسی استانداردهاي جهانی ساختمانهاي سبز میتواند گام موثري براي نیل به این هدف باشـد. در ایـن مقالـه استاندارد معتبر لید با نگرش کاربردي براي یک ساختمان سبز بومی مورد بررسی قرار گرفته و جنبههاي مختلف این معیار ارزیـابی شـده است. همچنین معیاري کیفی براي ساختمانهاي سـبز بـا توجـه بـه فرهنگ ایرانی- اسلامی در ایران ارائه شده است.
واژه هاي کلیدي
ساختمان سبز، استاندارد، بررسی کیفی، معیار لید، بهینه سازي
مقدمه
امروزه در جهان بخش ساخت و سـاز مقـادیر زیـادي از انـرژي و آب پاکیزه و مواد اولیه را به خود اختصاص داده است. ساختمانها حدود یک سوم انرژي جهان را مصرف میکنند. در ایران 40 درصـد انـرژي در بخش ساختمان مصرف میشود. از این میزان 71 درصد در بخش خانگی و گرمایشی، 22 درصد براي گردش آب و 7 درصـد در بخـش مصارف عمومی خانگی مصرف میشود. این در حالی است که در حال حاضر استفاده از انرژيهاي نوین در کشور بین 0/5 تا 3 درصـد کـل مصارف را شـامل مـیشـود کـه رقـم پـایینی اسـت. عـلاوه بـر ایـن ساختمانها در تولید گازهاي گلخانهاي نیز سهم بسـزایی دارنـد. بـه طوري که 40 درصد تولید گازهاي گلخانهاي توسط وسایل الکتریکی و حرارتی در ساختمانها تولید میشوند.[1]
در دنیاي امروز که هر لحظه بر تعداد و حجم ساختمانهـا و بناهـاي مسکونی و اداري افزوده میشود، بر اساس آمـار پایگـاههـاي اطـلاع رسانی شهرسازي و معماري، مساحت کل ساختمانهـاي موجـود در جهان، حدود یک ششم از عرصههاي آبی اعم از رودخانهها، دریاچـه-ها، دریاها و اقیانوسها را به خود اختصاص داده اسـت. بـیش از یـک چهارم زمینهاي زیرکشت و جنگلها، خراب و خشک شدهاند تا خانه
یا کارخانهاي جدید بنا شود و دو سوم از مصـالح سـاختمانی بـه کـار رفته در ساختمانهاي مختلف، موجب نابودي و از میان رفتن میـزان غیرقابل تصوري از انرژي و منابع زیرزمینی شده است.[1]
چنانچه این روند با همین سرعت سرسام آور ادامه یابد، تا چند سـال آینده دیگر زمین تحمل هیچ انسانی را نخواهد داشت، چرا که منـابع محدود آن به طور کامل تمام شده و اثري از جنگلهـا و اقیـانوسهـا باقی نخواهد ماند. در ساختمانهاي سبز مهمترین مساله، تضـمین و تامین سلامت جسمی و روحی ساکنین است. ساختمان سبز میتواند آینده زمین را که به نظر میرسد رو به نابودي است، نجات دهد و بـه نسلهاي بعـد فرصـت زنـدگی تـوام بـا آسـایش و آرامـش را فـراهم آورد.[1]
ساختمان سبز یعنی ساختمانی که کمترین آلـودگی و مداخلـه را در محیط زیست ایجاد کرده و همچنین باید ویژگیهاي خاصی داشته و کارآمد و زیبا باشد.[2]
با توجه به تحقیقات به عمل آمده کاهش مصرف انرژي در ساختمان-هاي سبز حدود %30 تا %50 قابلیت تحقق را دارد. طبـق تحقیقـات، %25 از کل کربن دياکسید تولید شـده در محـیط، %12 از کـل آب مصرف شده، %68 از کل برق مصرف شده و %60 از کل زبالههاي غیر صنعتی توسط ساختمانها تولید میشود. طبق همـین تحقیقـات در اغلب موارد هواي داخل خانه از هواي خارج خانه آلـودهتـر اسـت. بـا توجه به مواردي که ذکـر شـد و همچنـین اهـداف خانـههـاي سـبز ضرورت این نوع از ساختمانها بیشتر احساس میشود.[2]
چگونگی طراحی، ساخت، اسـتفاده و بازسـازي سـاختمانهـا، نقـش بسزایی در کاهش مصرف انرژي دارد. این چالشهـا در بحـث انـرژي نیــاز بــه تکنولــوژيهــاي جدیــد و اثرگــذار و اســتاندارهاي جدیــد و تجدیدنظر در مورد مایحتاج ساختمان دارد. چنین نگـاه جـامعی بـه صرفهجویی در مصرف انرژي در ساختمان، ضرورت ایجاد ساختمانها با عملکرد بالا و مصرف کم انرژي را میطلبد.
همانطور که اشاره شد تدوین مقررات و استانداردهاي مرتبط میتواند نقش بسزایی در توسعه ساختمانهاي سبز و پایدار داشته باشد. کشورهاي توسعه یافته که تجربه بیشتري در زمینـه سـاختمانهـاي ســبز دارنــد، معیارهــا و اســتانداردهایی مناســب و مــرتبط بــا اقلــیم جغرافیایی و محیطی خود تدوین کردهاند. نگاهی به این اسـتانداردها میتواند راه را براي تدوین معیارهاي مناسب در جهت رشد و توسـعه ســاختمانهــاي ســبز در ایــران فــراهم کنــد. یکــی از مهــمتــرین
1
استانداردهاي ساختمان سبز معیار لیـد1 مـیباشـد کـه در ادامـه بـه بررسی این معیار پرداخته شده است.
معیار لید
این معیار توسـط شـوراي سـاختمانهـاي سـبز آمریکـا (USGBC) تدوین شده است. اولین نسخه آن در ماه آگوست سال 1998 تنظیم شده که پس از بازنگريهاي متعدد آخرین نسخه آن یعنی نسـخه 4 در سال 2013 تدوین گردید.
معیار ارزشگذاري لید شامل اسـتانداردهایی در راسـتاي حمایـت از طراحی، ساخت و بهرهبرداري بهینه در ساختمانهاي سبز میباشـد. این معیار مهندسین، معماران و صاحبان سرمایه را به سـمت محـیط زیستی پایدار هدایت میکند. با رعایت ضـوابط ایـن معیـار مـیتـوان اثرات منفی زیست محیطی ساختمان را کاهش و بهـرهوري انـرژي را افزایش داد.
این معیار براي استفادههاي مختلف از ساختمان تدوین شـده اسـت. پایه و اساس این معیار یکتا است، اما اندازهگیري و سنجش آن بـراي استفادههاي مختلف متفاوت اسـت. مـثلا محـل قرارگیـري2 مناسـب ساختمان در این معیار براي یک مدرسه نسـبت بـه یـک اداره داراي وزن متفاوتی است.
معیار لید شامل پنج بخش اصلی است:
-1سایت پایدار -2 مصرف موثر آب -3 انرژي و محـیط زیسـت -4 منابع و مواد -5 کیفیت هواي داخل ساختمان.
با توجه به آیتمهاي مورد نظر در ساختمان و اهمیـت آنهـا در ایـن معیار، ساختمانها ازعدد 0 تا 100 ارزشگذاري میشوند. بـه عنـوان مثال همانطور که در شکل1 مشاهده میشود، امتیاز در نظـر گرفتـه شده براي بهرهوري مصرف آب (10) با امتیاز بهـرهوري انـرژي (35) متفاوت میباشد. همانطور که مشـخص اسـت معیـار لیـد 10 امتیـاز اضافهتر از 100 براي خلاقیت در طراحی و الویتهـاي منطقـهاي در نظر گرفته است.[3]
