بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به یافته هاي علمی مبنی بر وجود ارتباط بین بیماریهاي قلبی و عروقی و سطح بالاي چربیهاي خون به ویژه کلسترول در انسان ، تقاضا براي مواد غذایی حاوي کلسترول پایینتر افزایش یافته است . پژوهشها حاکی از وجود خاصیت کاهندگی کلسترول در سبوس برنج می باشند. با هدف بررسی اثرات سبوس برنج خام و پایدارشده بر میزان کلسترول سرم خون و تخم مرغ مرغهاي تخمگذار ، این پژوهش به مرحله اجرا در آمد و تعداد 200قطعه مرغ تخمگذار در یک طرح کاملاً تصادفی با 5 جیره غذایی به عنوان تیمار،4 تکرار و 10 مشاهده براي هر تکراربه مدت 10 هفته با 5 جیره غذایی - به عنوان تیمار - ، مورد مطالعه قرار گرفتند . تیمار شاهد در این پژوهش فاقد سبوس برنج بود و سایر تیمارها حاوي %10 سبوس برنج خام ، %10 سبوس برنج پایدارشده ، %15 سبوس برنج خام و %15 سبوس برنج پایدار شده بودند . نتایج این بررسی نشان داد که سبوس برنج میزان کلسترول خون و تخم مرغ را در مرغان تخمگذار به طور معنی داري کاهش داد - - P<0.05 . و لی اختلاف بین دو تیمار حاوي % 15 سبوس برنج خام و پایدار شده و نیز دو تیمار حاوي %10 سبوس برنج خام و پایدار شده، معنی دار نبود . اختلاف بین وزن زرده و تخم مرغ و میزان ضریب تبدیل غذایی بین تیمارهاي مختلف معنی دار نبود . مطابق شاخص - DSM شاخصی براي بررسی میزان رنگ زرده تخم مرغ که به شکل یک بادبزن با 15 پره رنگی است که با رنگ زرده تخم مرغهاي مختلف استاندارد شده است - ، بیشترین رنگ زرده به تیمارهاي حاوي %15 سبوس برنج خام و پایدار شده ، و کمترین حد آن به تیمار شاهد مربوط بود.
مقدمه
کلسترول یک محصول شاخص متابولیسم حیوانی است که غذاهایی که منشأ حیوانی دارند ، نظیر زرده تخم مرغ ، گوشت ، جگر، شیر و مغز به وفور موجود است و عامل اصلی مرتبط با بیماریهاي قلبی و عروقی از جمله تصلب شرایین می باشد . تخم مرغ ،حاوي مقادیر بالایی کلسترول است . آگاهی از میزان بالاي کلسترول موجود در تخم مرغ عامل مهمی در کاهش مصرف این ماده مهم خوراکی در رژیم غذایی بسیاري از مصرف کنندگان می باشد . - 7 - لذا کاهش میزان کلسترول موجود در تخم مرغ هم از نظر مصرف و هم از نظر تولید حایز اهمیت بالایی می باشد .
سبوس برنج محصول فرعی حاصل از صیقل دهی دانه برنج است که ضمن تولید برنج سفید به دست می آید و طی پژوهشهاي متعدد ، وجود خاصیت کاهندگی کلسترول بدن ، در آن اثبات شده است . - 5 -
در این پژوهش ، به منظور بررسی تأثیر یا عدم تأثیر سبوس برنج خام و پایدار شده بر میزان کلسترول خون و تخم مرغ مرغهاي تخمگذار ، سبوس برنج در دو نوع خام و پایدار شده در جیره مرغهاي تخمگذار مورد استفاده قرار گرفت.
مواد و روشها
سبوس برنج از یک کارخانه برنجکوبی خریداري شد که نیمی از آن به منظور پیشگیري از فساد اکسیداتیو به روش حرارت خشک پایدار شد. . - 6 -
200 قطعه مرغ تخمگذار سویه هاي لاین که طی رکوردگیري داراي تولید یکسان بودند انتخاب شدند و به طور تصادفی به 5تیمار و 4 تکرار که هر تکرار داراي10 پرنده بود ، اختصاص یافتند . طی 10هفته ، خونگیري و توزین خوراك مصرفی به طور هفتگی و جمع آوري تخم مرغها به صورت یک هفته درمیان انجام گرفت. جیره ها درقالب پنج تیمار غذایی به شرح زیر تقسیم بندي شدند : -1 تیمار شاهد - جیره شاهد بدون سبوس برنج - -2 NC تیمار حاوي %10 سبوس برنج خام جایگزین شده با ذرت :
-3RRB10% تیمار حاوي %10 سبوس برنج پایدارشده جایگزین شده با ذرت : -4 SRB10% تیمار حاوي %15 سبوس برنج خام جایگزین شده با ذرت : -5 RRB15% تیمار حاوي%15 سبوس برنج پایدارشده جایگزین شده با ذرت : .SRB15% 1ccخون از سیاهرگ بالی هر مرغ که به طور تصادفی - 3 مرغ از هر تکرار - ، از تکرار مربوطه انتخاب می شد، گرفته ودر داخل لوله هاي مخصوص سانتریفوژکه شمارة تکرارروي آن درج شده بود تخلیه شد . سرم نمونه ها با استفاده از سانتریفوز جدا شد و میزان کلسترول با استفاده از کیت تجاري شرکت پارس آزمون ، اندازه گیري شد .
براي اندازه گیري کلسترول تخم مرغ ،زرده تخم مرغهایی که به طور تصادفی از تکرارهاي مشخص،جمع آوري شده بودند ،پس از توزین تخم مرغها ، از سفیده جدا شد و مورد توزین قرار گرفت و پس از آن ، به طور کامل به هم زده شد تا یکنواخت شود . آنگاه یک گرم از زرده یکنواخت شده، جدا شد و میزان کلسترول آن به روش - 3 - وبا استفاده از رابطه زیرتعیین شد. مقدار کلسترول در هر گرم زرده - میلی گرم - × وزن زرده = کلسترول تخم مرغ - میلی گرم -
جهت تعیین کیفیت ظاهري زردة تخم مرغها ،رنگ زرده هاي جدا شده ، با شاخص DSM مقایسه شد . - 1 - تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSAS ومقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون توکی انجام گرفت .
نتایج و بحث
در این بررسی، میزان کلسترول سرم خون، زرده و تخم مرغ در تیمار شاهد با سایر تیمارهاي مورد بررسی و نیز تیمار هاي حاوي %10 سبوس برنج قبل و بعد از پایدارسازي RRB10% - و - SRB 10% با تیمارهاي حاوي%15 سبوس برنج RRB15% - و - SRB15% به طور معنی داري - - P <0/05 متفاوت بود - شکل 1و2 - .علت این مساله هنوز به طور دقیق مشخص نشده است - - 26 ، اما می توان این عامل را به وجود الیاف و ترکیبات آن در سبوس برنج نسبت داد که با کاهش جذب کلسترول ، اتصال به نمکهاي صفراوي در دستگاه گوارش و جلوگیري از هضم چربیها ، کاهش زمان عبور خوراك از دستگاه گوارش، افزایش دفع استرولها از طریق مدفوع سبب کاهش میزان جذب کلسترول در بدن می گردند - . - 8 نتیجه حاصل از این آزمایش با نتایج به دست آمده از اثر استفاده از سبوس برنج در جیره غذایی موش به منظور کاهش کلسترول خون و کبد مطابقت دارد . - 2 -
میانگین وزن تخم مرغها و زرده ها درتیمارهاي مختلف از نظر آماري با یکدیگرتفاوت معنی دار نداشتند . همچنین اختلاف بین وزن زرده و تخم مرغ در تیمارهاي مختلف معنی داري نبود .میانگین ضریب تبدیل تیمارهاي مختلف نیزاز نظر آماري تفاوت معنی داري با یکدیگرنداشتند . همچنین ، استفاده از سبوس برنج درجیره سبب افزایش رنگ زرده تخم مرغ نسبت به تیمار شاهد، شد به نحوي که شاخص شماره 8 از نظر رنگ با زرده تیمارهاي حاوي %15 سبوس برنج ، شاخص شماره 7 با زرده تیمارهاي حاوي %10 سبوس برنج و شاخص شماره 6 از نظر رنگ، با رنگ زرده تیمار شاهد تطابق داشتند .
روغن سبوس برنج از فعالیت آنزیم HMG – coA ردوکتاز که یک آنزیم مهم در بیوسنتز کلسترول است جلوگیري نموده و سبب کاهش کلسترول پلاسما می گردد . - 2 - به طور کلی باید گفت براي تعیین علت اثر سبوس برنج در کاهش کلسترول خون و تخم مرغ و مشخص کردن مکانیسم این اثر بر کاهش کلسترول مطالعات بیشتري مورد نیاز است .
تیمارهاي مختلف این آزمایش از نظر ضریب تبدیل با یکدیگر اختلاف معنی داري نداشتند ، که با نتایج یوسفیان که در آن از سبوس برنج خام وپایدار در جیره جو.جه هاي گوشتی استفاده نموده بود ، متفاوت است . - 10 -
از لحاظ قیمت تمام شده نیز جیره ها ي حاوي سبوس برنج ، از نظر اقتصادي مقرون به صرفه تر بوده و این نتایج نیز با نتایج حاصل از آزمایشات دیگر تطابق دارد - . - 9
