بخشی از مقاله
چکیده :
با توجه به روند فزاینده آلودگی ، تخریب محیط زیست ،افزایش بی رویه جمعیت ، کاهش و نابودی منابع طبیعی و بـه تبـع آن بـروز پـی در پی بحرانهای زیست محیطی ،سیستم های مدیریت زیست محیطی بـه منزلـه نقطـه اتکـا و وسـیله ای موجـه و مطمـئن بـرای اعمـال مـدیریت خردمندانه و تحقق اهداف و اجرای برنامه های زیست محیطی تلقی میگردند.در همین راستا با تلاش حامیان محیط زیست در سراسر دنیا که به وضع استانداردهای مدیریت زیست محیطی انجامید،صنایع دریافتند که مدیریت زیست محیطی موثرنه تنها در کاهش پیامدهای اجتمـاعی
ﻭ زیست محیطی نقش دارد،بلکه به تجارت نیز رونق می بخشد. صنعت خودرو نیز بعنوان یکی از صنایع کلیدی،مهم واسـتراتژیک بـا تولیـد بالای سالیانه و اشتغال دهها میلیون نفر که سهم نسبتا بالایی از اقتصاد جهانی را به خود اختصاص میدهد بدلیل دارا بودن پیامدهای اجتمـاعی
ﻭ زیست محیطی قابل ملاحظه طی دهه های گذشته،نیاز شدید به تطبیق با سیستم های مدیریت زیست محیطی دارد .لذا در این مقالـه ضـمن اشاره به مفاهیم مربوط به مدیریت محیط زیست و سیستمهای مدیریت محیط زیست به اثرات و نقش آنها در صنعت خودرو پرداختـه شـده است
کلیدواﮊه:استاندارد،تخریب،سیستمهای مدیریت محیط زیست،صنعت
-mahsaadl@ut.ac.ir(09122261853)١
‐مقدمه:
در جهان امروز، وجود انواع آلودگی ها، فعالیت های توسعه ای برنامهریزی نشده و افزایش جمعیت باعث گردیده تا جوامع با مشـکلات زیادی ناشی از تخریب محیط زیست مواجه گردند. در این راستا، متعادل نگه داشتن ظرفیت محیط زیست و استفاده پایدار از آن تنها با درک محیط زیست به عنوان یک کل و نقش آن در علم مدیریت امکانپذیر است .. [1] سیسـتمهای مـدیریت محـیط زیسـت بماننـد یک ابزار در واقع به نوعی کمک مینمایند تا مدیریت محیط زیست بتواند خود را با شرایط مختلف و متنوع تطبیق نماید.
ریشه های شکل گیری سیستمهای مدیریت محیط زیست به عنوان ابزاری قوی در جهـت نیـل بـه اهـداف زیسـت محیطـی سـازمان بـه اواسط دهه ۰۸۹۱ در آمریکا‐زمانی که نیاز شدید به سازگاری با قـوانین زیسـت محیطـی احسـاس شـد‐ برمیگـردد. [2] وتکامـل ایـن سیستم, همزمانی با تکامل و نمو مفهوم توسعه پایدار دارد که در آن توجـه بـه مسـائل, مشـکلات, فرصـت هـا و تهدیـدهای اجتمـاعی ارزشی متناسب با مسائل اقتصادی پیدا کرده است.
بعبارتی سیستم مدیریت زیست محیطی مجموعه ای از فرآیندهای مدیریتی است که به تشخیص اقدامات کاهش و کنترل اثرات زیسـت محیطی در مجموعه کمک می نماید[3] .ودر حقیقت نشان دهنده یکپارچگی مناسـب خـط مشـی هـای زیسـت محیطـی بـا اهـداف و مقاصد زیست محیطی می باشد. [4] یکی دیکر از مباحث مطرح و حائز اهمیت در این مقولـه اسـتانداردهای سیسـتم مـدیریت محـیط زیست است که نه تنها در سطح بین المللی به ایجاد هم زبانی و هم نوایی بـه گسـترش رویکردهـای محـیط زیسـتی در دنیـا کمـک مـی نماید، بلکه در سطوح ملی نیز در شکل گیری سیستم های مدیریت محیط زیست نقش شایانی دارد. این استانداردها به این منظور تهیـه شده اند که عناصر یک سیستم مدیریت محیط زیستی موثر را برای سازمان فراهم آورندتا از طریق ایجاد امکان یکپارچه سازی آنها بـا دیگر الزامات مدیریتی ،سازمان ها را در دستیابی به اهداف محیط زیستی و اقتصادی یاری کنند. [5] در میان گروههای صنعتی و علـی الخصوص صنایع خودروسازی نگاه یک بعدی به موضوع تولید از یک سو و عدم بهره گیری از یک سیستم مدیریت زیسـت محیطـی از سوی دیگر باعث گردیده که فعالیت های این صنایع اثرات مخربی بر روی محیط باقی بگـذارد. [6] لـذا دسـتیابی یـک صـنعت بـه عملکرد مناسب زیست محیطی و کاهش اثرات مخرب بر روی محیط،مسـنلزم تعهـد آن بـه ایجـاد یـک روش سیسـتماتیک مـدیریت محیط زیست و بهبود مستمر آن میباشد.در این مقاله سعی گردیـده عـلاوه بـر اشـاره بـه مفهـوم مـدیریت محـیط زیسـت وسیسـتمهای مدیریت محیط زیست اهمیت و نقش آنهادر صنعت خودرو بیان گردد.
‐مدیریت محیط زیست
مدیریت محیط زیست از یک سو ساماندهی محیط زیست طبیعی را برای ایجـاد رضـایتمندی دربـردارد و از سـویی دربـر گیرنـده مـدیریت فعالیتهای انسان بگونهای است که این رضایتمندی کاهش نیابد.[ 7]
مدیریت محیط زیست به مفهوم کنترل یا هدایت تعاملات محیط زیست انسانی به منظور حفاظت و حمایت و ارتقاﺀ سلامت انسان و کیفیـت محیط زیست است . [8] در مدیریت محیط زیستی، هدف، به طور فزاینده ای ترویج و اشاعه مقوله توسعه پایدار است [10]
اصول مدیریت زیست محیطی را میتوان چنین برشمرد:. [9]
۱‐ حفظ تعادل اکولوﮊیک محیط زیست ۲‐ دستیابی به بهترین حالات بلندمدت برای جامعه انسانی (شرایط پایدار زیست محیطی).
۳‐ انتخاب گزینههایی که از نظر تکنیکی و اقتصادی امکانپذیر باشند.
یکی از خروجی های سیاست های توسعه در طی ۳ دهه گذشته (از سال ۰۷۹۱)، ارزشـیابی ابزارهـا و تکنیـک هـایی بـرای تجزیـه و تحلیـل و مدیریت جنبه های زیست محیطی بوده است. این ابزارها در واقع به نوعی کمک می نمایند تا مدیریت زیست محیطی بتواند خود را با شرایط مختلف و متنوع تطبیق نماید.
