بخشی از مقاله
چکیده
جهت مطالعه زیست چینه نگاري سازند آسماري، برش آس جم در زاگرس مرکزي - شمال لردگان واقع در استان چهارمحال و بختیاري - انتخاب گردید. براساس این مطالعات ضخامت واقعی این سازند 178 متر و نهشته هايآن عمدتاً سنگ هاي کربناته بوده است. مرز زیرین آن با سازند پابده همشیب، پیوسته و تدریجی بوده ولی بر روي این سازند ضخامت بسیار نازکی از رسوبات سازند رازك با ناپیوستگی فرسایشی مشاهده شده است. با مطالعه سیستماتیک محتویات فونستیک مقاطع نازك سازند آسماري در برش آس جم، تعداد 20 جنس و 17 گونه از روزن بران شناسایی گردید که با گسترش رنج زمانی روزن بران شاخص در توالی نهشته هاي مورد مطالعه، 1 زون زیستی در رسوبات پایانی سازند پابده و 4 زون زیستی دیگر در رسوبات سازند آسماري شناسایی و معرفی گردید. بر اساس این بیوزون ها، سن دقیق رسوبات سازند آسماري در برش مورد مطالعه، الیگوسن – میوسن - شاتین - آکی تانین و بوردیگالین - می باشد.
واژه هاي کلیدي: سازند آسماري ؛ ریز زیست چینه نگاري ؛ آس جم ؛ آکی تانین ؛ بوردیگالین
مقدمه
سازند آسماري با سن الیگوسن- میوسن یکی از مهمترین سنگ هاي مخزنی ایران است که در بیشتر بخش هاي حوضه فورلندي زاگرس گسترش دارد. ویژگی هاي رخساره اي و سنگ شناسی این سازند در طول محور زاگرس تغییراتی نشان می دهد به نحوي که این تغییرات منجر به معرفی دو عضو سنگ شناسی - عضو ماسه سنگی در فروافتادگی دزفول و عضو تبخیري کلهر در ناحیه لرستان - شده است - James and Wynd - ۵۶١٩. در سال هاي اخیر بنا به اهمیت مسائل اکتشافات نفتی، مطالعات زیادي در زمینه زیست چینه نگاري و محیط رسوبی این سازند صورت گرفته است از جمله:عمده این مطالعات به واسطه حضور میادین هیدروکربوري بزرگ در مناطق فارس و خوزستان صورت پذیرفته است ولی بررسی این سازند در منطقه چهارمحال و بختیاري کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا با توجه به وجود رخنمون هاي بسیار خوب از این سازند در منطقه مذکور، در این نوشتار برش آس جم - شمال لردگان - جهت مطالعه ریز زیست چینه نگاري و تعیین سن بر مبناي محتویات روزن داران، انتخاب گردیده است.
روش مطالعه
مطالعات انجام شده در این تحقیق شامل دو مرحله می باشد:
-1 مطالعات صحرایی، به منظور بازدید کلی منطقه و انتخاب برش مناسب جهت نمونه برداري انجام پذیرفت، در این مرحله تعداد 120 نمونه سنگی - 8 نمونه از طبقات فوقانی سازند پابده و 112 نمونه از سازند آسماري - برداشت گردید.
-2 مطالعات آزمایشگاهی، شامل تهیه مقاطع نازك از نمونه هاي برداشت شده و مطالعه آنها توسط میکروسکوپ هاي فسیل شناسی می باشد. در این مرحله میکروفسیل هاي موجود در مقاطع نازك در حد جنس و گونه شناسایی گردید. زون بندي زیستی سازند آسماري بر اساس مطالعات وایند - ۵۶١٩ - Wynd, و آدامز و بورژوآ - Adams and - ٧۶١٩ Bourgeois, انجام شد و با مطالعات اخیر کائوزاك و پوئیگنانت - ١٩٩٧ - Cahuzac and Poignant, لارسن و همکاران - ٢٠٠٩ - Laursen et al., و ون بوخم و همکاران - ٢٠١٠ - Van Buchem et al., نیز مطابقت داده شد.
موقعیت جغرافیایی و راههاي دسترسی به برش مورد مطالعه
برش مورد مطالعه در 5 کیلومتري شمال شهرستان لردگان - جنوب چهارمحال و بختیاري - و با مختصات جغرافیایی آن 31˚ 36΄ 43˝ شمالی و 49˚37΄55˝ خاوري می باشد. راه دسترسی به محل برش از روستاي تنگ کلوره و یا از طریق جاده خاکی منشعب از جاده لردگان- خوزستان امکان پذیر است شکل . - 1
سنگ چینه نگاري سازند آسماري در برش مورد مطالعه
در این برش سازند آسماري بطور همشیب، پیوسته و تدریجی بر روي سازند پابده با ترکیب سنگی شیلی و مارنی و گاهی با میان لایه هاي نازك آهکی که به همراه فسیلهاي ماهی و فسیلهاي گیاهی دیده می شود، واقع شده است - شکل - 2 و در بالاي سازند آسماري، ضخامت بسیار نازکی از نهشته هاي مارنی سازند رازك با ناپیوستگی فرسایشی مشاهده می شود. سازند آسماري در این برش 178 متر ضخامت داشته و بر اساس ویژگی هاي سنگ شناسی شامل 12 واحد سنگ چینه اي که اغلب شامل سنگ آهک، سنگ آهک هاي شیلی، ماسه اي و دولومیتی می باشد.
معرفی زون هاي زیستی
بر اساس میکروفسیل هاي موجود در این سازند، 5 زون زیستی در این سازند معرفی گردید - شکل : - 3
- زون تجمعی رسوبات رأس سازند پابده - شماره - 1این زون تجمعی با پیدایش فراوان Globigerina spp. مشخص می شود، روزن داران همراه در این زون تجمعی که به میزان کمتر دیده می شوند، عبارتند از: ۱.sp ٢Elphidium sp., Discorbis sp., Genusزون تجمعی شماره 1 در برش کوه آس جم در 12 متري رأس رسوبات پابده وجود دارد و داراي Globigerinaspp. می باشد - شکل . - 3 این زون تجمعی مطابق با زون تجمعی 4 آدامز و بورژوا - Adams and Bourgeois,۷۶۹۱ - و زون تجمعی - Globigerina spp. - Turborotalia cerroazulensis - Hantkenina - Assemblage Zone. لارسن و همکاران - ٢٠٠٩ - Laursen et al., و ون بوخم و همکاران - Van Buchem et ٢٠١٠ - al., می باشد.
سن این زون تجمعی الیگوسن- میوسن می باشد - ۵۶١٩. - Wynd, آدامز و بورژوا - Adams ٧۶١٩ - and Bourgeois, سن این زون زیستی را ائوسن بالایی، الیگوسن و میوسن پایینی در نظر گرفته اند. بر اساس نظر لارسن و همکاران - ٢٠٠٩ - Laursen et al., و ون بوخم و همکاران - ٢٠١٠ - Van Buchem et al., این زون تجمعی زیستی، معمولاً سن ابتداي الیگوسن را نشان می دهد.این تجمع زیستی در منطقه جنوب غرب ایران در انیدریت قاعده آسماري وجود دارد و از آنجا که انیدریت قاعده آسماري به عنوان یک لایه کلیدي براي مرز الیگوسن و میوسن در نظر گرفته می شود - Adams and Bourgeois,
