بخشی از مقاله
چکیده
به منظور انجام مطالعات فسیلشناسی بر روي سازند تیرگان، برشی از این سازند در باختر روستاي طاهرآباد، خاوره ه حوضهرسوبی کپهداغ انتخاب و نمونهبرداري شده استههسازند تیرگان در این برش از سنگآهکهاي حاوي روزندارانه ه کفزي و جلبکهاي آهکی همراه با آلوکمهاي غیراسکلتی فراوان و میان لایههایی از شیلآهکی تشکیل شده استههمرزهاي زیرین و بالایی سازند تیرگان در برش طاهرآباد به ترتیب با سازندهاي شوریجه و سرچشمه به طور تدریجی و پیوستهه ه میباشدههمطالعه میکروفسیلهاي به دست آمده از سازند تیرگان در این برش چینهشناسی به شناسایی س1هجنس و چ1هگونه ازه ه روزنداران کفزي و س1هجنس و 11هگونه از جلبکهاي آهکی منجر شده که معرف دو بیوزون گسترهاي منطقهاي Balkhania balkhanica range zone و Kopetdagaria sphaerica range zone هستندههبرایناساس سن سازند تیرگان در برش طاهرآباد بارمین پسین آپتین پیشین پیشنهاد میگردد.
کلیدواژهها:هسازند تیرگان، طاهرآباد، روزنداران کفزي، جلبکهاي آهکی،هحوضهرسوبی کپهداغ
مقدمه
پهنه ساختاري رسوبیهکپهداغهدر شمالخاور ایران و بخش وسیعی از کشورهاي ترکمنستان و افغانستان گسترش یافته استگهاین پهنه به دلیل دربرداشتن ذخایر هیدروکربوري حائز اهمیت فراوان استگهبه باور Ruttnerهه1993ا، حوضه کپهداغهپس از بستهشدن اقیانوس پالئوتتیس و تحت تأثیر رویداد کوهزایی سیمرینپیشین در زمان تریاس-میانی پسین تشکیل شده استگهاز نگاه زمینریختشناسی، کپهداغهمنطقهاي کوهستانی بوده که فازهاي آلپ پایانی در شکلگیري آن نقش اساسی داشته استگههه در این پژوهش، مطالعه توالیهاي رسوبی سازند تیرگان به عنوان یکی از واحدهاي چینهشناسی چهرهساز و مهمحوضه کپهداغ مدنظر قرار گرفته استگهسازند تیرگان یکی از واحدهاي کربناته حوضه کپهداغ میباشد و رخنمونهاي آن در سرتاسر این پهنه ساختاري رسوبی، با لایههایی ستبر و چهره ساز دیده میشوند.
این سازند با داشتن توالیهایی منتسب به زمان کرتاسهپیشین، به عنوان یکی از سنگ مخزنهاي احتمالی هیدروکربورهاي حوضه کپهداغ نیز شناخته شده و از این حیث به عنوان یکی از واحدهاي رسوبی مهم و ارزشمند در شمالخاور ایران محسوب میهشودگهضخامت سازند تیرگان در برش الگو مننهمتر و بیشترین گسترش آن در کوه تیرگان بوده و به سوي خاور و جنوبخاوري از ضخامت این سازند کاسته میشود هافشارحرب نننگاگهاز ویژگیهاي بارز این سازند در سرتاسر پهنه ساختاري رسوبی کپهداغ وجود سنگآهکهاي حاوي روزنداران اوربیتولینید فراوان استگههه در این نوشتار، با هدف انجام مطالعات چینهشناسی و ریزدیرینهشناسی سازند تیرگان، برشی از این سازند در باخترروستاي طاهرآباد، واقع در فاصله خنهکیلومتري شمالخاور مشهد انتخاب و مورد اندازهگیري و نمونهبرداري قرار گرفت.
بحث
سنگآهکهاي عموماً خاکستريرنگ سازند تیرگان در برش طاهرآباد به واسطه گذر همشیب و پیوسته بر روي ماسهسنگها و شیلهاي سبز و سرخرنگ سازند شوریجه قرار گرفته و خود به وسیله شیلهاي خاکستريرنگ سازند سرچشمه پوشیده میشوندهشکل چهاهگهمجموع ضخامت توالیهاي رسوبی برداشت شده در برش چینهشناسی طاهرآباد، با مختصات جغرافیایی قاعده برش ″خمشلاخه′لانهᵒلانهعرض شمالی و ″نطشخخه′چطهᵒطلاهطول خاوري،ه ه خؤهمتر است که از این میان ؤگهمتر متعلق به سازند شوریجه، خشچنهمتر متعلق به سازند تیرگان و خشنهمتر متعلق به سازند سرچشمه میباشند.
از مجموع طعهنمونه سنگی برداشت شده از این برش، تعداد چعهمقطع نازك براي مطالعات سیستماتیک ریز دیرینه-شناسی و شناسایی میکروفسیلهاي موجود تهیه گردیدگهمطالعه و شناسایی روزنداران کفزي و جلبکهاي آهکی موجود در مقاطع نازك تهیه شده عمدتاً براساس مقالاتی همچون Ivanova & Kolodziejهه2010ا، TherpourKhalil Abad et al.هه2010, 2013اهو Bucur et al.هه2013اهو گگگهانجام شده استگهبرایناساس تعداد مگهجنس و عگه گونه از روزنداران کفزي و همچنین مگهجنس و گگهگونه از جلبکهاي آهکی شناسایی شده استههپلیت گهاهگه ه هاز مهمترین جنسها و گونههاي روزنداران کفزي شناسایی شده در برش مود مطالعه میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
براساس اولین ظهوراثهه همچنین از مهمترین جنسها و گونههاي جلبکها آهکی شناسایی شده در برش مورد مطالعه هبراساس اولین ظهوراهمیتوان به موارد زیر اشاره نمودثههدر این میان،هگونههاي شاخص و بایوزنسازي مانند Balkhania balkhanica Mamontova, 1966هو Kopetdagaria sphaerica Maslov, 1960هحائز اهمیت هستندگهبا توجه به گستره حضور این دو گونه مهم، دو بایوزون محلی گسترهاي به نامهاي Balkhania balkhanica range zoneهو Kopetdagaria sphaerica range zoneهشناسایی گردید که معرف بازه زمانی بارمینپسین آپتینپیشین میباشندگهویژگیهاي هر یک از این بایوزونها به شرح زیر است.
این محدوده زیستی داراي ارزش انطباق زیستچینهاي محلی بوده و نشاندهنده سن بارمینپسین میباشدگهضخامت این محدوده زیستی خخشگچهمتر بوده و شامل واحدهاي کربناته بخش پایینی سازند تیرگان در برش مورد مطالعهه ه میباشدگهمحدوده زیستی فوق با ظهور و انقراض گونه شاخص Balkhania balkhanicaهتعیین میگرددگهمحدوده زیستی فوق پیش از این، توسط طاهرپور خلیل آباد هچؤنگاهاز توالیهاي کرتاسهزیرین حوضه رسوبی کپهداغ معرفی گردیده استگههاین محدوده زیستی داراي ارزش انطباق زیستچینهاي محلی بوده و نشاندهنده سن بخش بالایی بارمینپسین آپتینپیشین هبدولیناهمیباشدگهضخامت این محدوده زیستی خنشععهمتر بوده و بخش اعظمی از واحدهاي کربناته
