بخشی از مقاله
معماری زیارتگاه های تهران
امامزاده ابوطالب
بنای اصلی این امام زاده شامل حرمی مستطیل شکل به طول شرقی و غربی کمی بیش از چهار متر عرض قریب سه متر ونیم است که از سنگ ساخته شده است .
امامزاده عینعلی و زینعلی
بقعه ای است که از خارج به شکل هشت ضلعی و از داخل مربع است . اصل بقعه که هشت ضلعی به نظر می رسد از آثار زمان فتحعلی شاه قاجار می باشد این بقعه در کنار رودخانه ای که از فرحزاد به پونک می آید واقع شده است .
بقعه شیخ عبداله طرشت
این بقعه با آجرهای بزرگ و محکم ساخته شده است و تاریخ احداث آن را به ابتدای عصر صفوی و دوران شاه طهماسب اول نسبت می دهند این بقعه در منطقه دو قرار دارد .
بقعه علی بن محمد
این بقعه بنایی است هشت ضلعی و از آثار دوره ناصرالدین شاه قاجار می باشد که در ده ونک واقع شده است .
امامزاده واقع در لویزان
بنابر آنچه که در زیارتنامه این امامزاده امده است این محل مرقد چهار برادر به نامهای سالم ، ابوطالب ، رضا ، رحیم پسران شیث فرزند کاظم فرزند علی بن الحسین امام زین العابدین (ع) می باشد .
امامزاده حسن
بنای این امامزاده منسوب به حسن فرزند امام حسن مجتبی می باشد رواق و حرم آن مزین به نقاشی و مقرنس کاری می باشد و در محله ای بنام امام زاده حسن در جنوب غربی تهران و نزدیکی دروازه قزوین منطقه 10 قرار گرفته است .
امامزاده عبداله
این امامزاده دارای بقعه ای است که از داخل و خارج صورت هشت ضلعی دارد احتمال می رود اصل بنا مربوط به قرن هفتم یا هشتم هجری باشد که در دوران هفتم و هشتم هجری باشد که در دوران قاجاریه تغییرات و تعمیراتی در آن انجام داده اند .
امام زاده معصوم
این بقعه منصوب است به معصوم فرزند حضرت امام محمد باقر بنای فعلی مشتمل بر حرم چهارضلعی مستطیلی به طول 5/6 متر و عرض 4 متر است .
هفت چنار بریانک
زیارتگاهی است در قریه بریانک که درخت چنار مقدس کهنسالی با هفت شاخه در آن قرار دارد .
امامزاده ابراهیم
محوطه داخلی این امامزاده 18/3 متر طول شرقی و غربی و 55/1 متر عرض دارد و به گفته مردم این بقعه مرقد امامزاده ابراهیم از اولاد امام هفتم شیعیان می باشد
امامزاده اسماعیل
این امامزاده اتاقی ساده با پوششی گنبدی شکل و ایوان کوچکی در طرف مشرق آن است و در شرق دامنه چیذر منطقه یک قرار دارد .
امامزاده سید اسحاق
مردم این بقعه را به نام قدمت گاه چهارده معصوم می خوانند این امامزاده در خیابان ناصرخسرو کوچه خدابنده لو واقع شده است .
امامزاده سید اسماعیل
این امامزاده شامل صحن ، ایوان ، دو گلدسته بلند رواق ضریح مرقد و مسجد محقری است .
امامزاده یحیی
این امامزاده که در سال 1318 خورشیدی در محل بنای خشتی قدیم منهدم گردیده بود . در سال 1320 به همان سبک و هیأت اصلی ساخته شده است .
بقعه پیرعطا یا عطار
این زیارتگاه در ناحیه عودلاجان در محله ای معروف به محله کلیمیان واقع است منطقه 12 اثر قدیمی ندارد و از بناهای زمان فتحعلیشاه قاجار است .
بقعه سر قبر آقا
از آثار دوران ناصرالدین شاه قاجار است و مدفن آقا سیدابوالقاسم امام جمعه تهران در عهد محمد شاه و اوایل سلطنت ناصرالدین شاه و آرامگاه اخلاف و خاندان وی می باشد .
بقعه سید ناصرالدین
این بنا مشتنمل بر بقعه هشت ضلعی قدیمی است که تصور می رود از آثار قرن نهم هجری باشد و طبق کتیبه های موجود در سال های آخر سلطنت ناصرالدین شاه رواق صحن و اینه کاری و کاشیکاری های آن انجام گرفته است .
بقعه سید ولی
وضع ساختمان بقعه گویای آن است که از ابنیه اواخر زمان فتحعلی شاه قاجار می باشد بقعه سید ولی در بازار تهران واقع شده است . منطقه 12
بقعه هفت دختران
بقعه هفت دختران در محله سرچشمه نزدیک تکیه رضاقلی خان اواسط خیابان مصطفی خمینی منطقه 12 واقع شده است .
بقعه چهل تن
بقعه خشتی چهار گوش ساده و کوچکی است که با ملاحظه و دقت در بنا تصور می رود اصل بنای بقعه قدیمی تر از عهد صفویه باشد .
امامزاده اهل بن علی (ع)
این بقعه گنبدی دو پوششی است قسمت کمی از بالای گنبد با کاشی فیروزه رنگ پوشیده شده و بقعه آن آجری است و در جنوب دولاب منطقه 15 واقع شده است .
امامزاده اکبر
بقعه امامزاده اکبر دارای بنایی ساده ضریح جعفری و صندوق قدیمی است .
بقعه بی بی شهربانو
این محل که مدفن احتمالی بی بی شهربانو دختر یزدگرد ساسانی و بقعه ای با گنبد مینایی رنگ و بر فراز صخره ای در امین آباد ری منطقه 15 ساخته شده است .
بقعه سیده ملکه خاتون
این بقعه در جنوب دولاب منطقه 15 کنار جاده تهران به خراسان قرار دارد
امامزاده ابوالحسن
این بنا که متعلق به دوران قاجاریه است در غرب شهر ری و در محلی به نام « آندرمان » منطقه 20 قرار دارد .
امامزاده حمزه
صحن بزرگ و قسمت اعظم بنای امامزاده حمزه در دوران ناصرالدین شاه قاجار احداث گردیده است و در مرکز شهر ری منطقه 20 واقع شده است .
امامزاده عبداله شهر ری
این بقعه از داخل و خارج به صورت هشت ضلعی است و احتمال می رود اصل بنا مربوط به قرون هفتم با هشتم هجری باشد که دوران قاجاریه تغییرات و تعمیراتی در آن انجام داده اند و در غرب تهران در منطقه جی منطقه 20 واقع شده است .
امامزاده هادی
این امامزاده دارای بنای آجری است که متعلق به دوران صفوی می باشد و احتمالاٌ به فرمان شاه طهماسب صفوی ساخته شده است .
بقعه ابن بابویه
این بقعه که مزار عالم روحانی شیخ صدوق معروف به ابن بابویه است در زمان فتحعلیشاه قاجار در وسط محوطه وسیعی ساخته شده است .
بقعه بی بی زبیده
بقعه بی بی زبیده بر فراز تپه کوچکی ساخته شده و به نظر می رسد بنای کنونی مربوط به دوران قاجاریه قرن سیزدهم و چهاردهم هجری باشد .
بقعه جوانمرد قصاب
این بقعه که به صورت چهار ضلعی است در منصور آباد شهر ری واقع شده است منطقه 20
زاویه مقدس حضرت عبدالعظیم
حضرت عبدالعظیم از فرزندان امام حسن (ع) است که در قرن سوم هجری در شهر ری منطقه 20 واقع است .
امامزاده صالح
بقعه امامزاده صالح دارای صحن ، ایوان ، رواق ، مسجد ، ضریح مرقد و گنبد می باشد .
بقعه امامزاده هاشم
بنای اصلی بقعه مربوط به زمان صفویان است
امامزاده یحیی ( ورامین )
تاریخ بنای این بقعه سال 707 هجری قمری است مقبره دارای گنبد آجری است و در بدنه اش هشت دریچه مشبک ساخته شده است .
برج و مقبره شبلی ( شیخ شبلی )
این برج دارای ساختمانی مخروطی است که از آهک و آجر ساخته شده و قدمت آن نزدیک به 250 سال است و در شرق شهر دماوند قرار دارد .
بقعه شاهزاده حسین
بنای این بقعه از دو بخش که کنار هم قرار دارند تشکیل شده است .
مقبره کوکب الدین
حدس زده می شود بنای اصلی آن مربوط به زمان شاه طماسب اول صفوی است .
امامزاده محمد
زیارتگاهی معروف است که در زمان ناصرالدین شاه از آجر و کاشی ساخته شده است .
بقعه امامزاده سیدالحق
مردم نام این بقعه را قدمگاه چهارده معصوم می خوانند .
امامزاده روح اله بن موسی الکاظم
این بقعه ضریح چوبی زیبایی دارد و بر لوح کاشی کاری کوچکی بالای آن تاریخ 1311 قمری نوشته شده است .
حرم امام خمینی
در اطراف حرم چهار گلدسته به بلندی 91 متر و به نشانه سن مبارک حضرت امام ساخته شده است ارتفاع حرم تا نوک چراغ پرچم سن رحلت معظم له را نشان می دهد .
امامزاده عزیز
بنای اصلی امامزاده بقعه ای است کوچک با سقف گنبدی و بیضی شکل که داخل آن با تقریب کمی بیش از 4 متر طول و مختصری بیش از 3 مترعرض دارد .
امامزاده قاسم
این بقعه دارای یک برج هشت ضلعی آجری است و گنبدی کاشیکاری شده بر فراز آن قرار داد .
امامزاده محمدولی
این بقعه حرمی مستطیل شکل است که گوشه های آن را اندکی مورب ساخته اند و بدین طیق حرم را به صورت هشت ضلعی درآورده اند .
امامزاده مطیب
بقعه مزبور اتاق سنگی ساده مستطیل شکل است این بقعه در روستای اوین منطقه یک قرار دارد .
امامزاده معصوم صالح
گنبدی شکل با پوشش آجری که تاریخ ساختمان آن بر لوحه سنگی نوشته شده و روی مرقد داخل ضریح نصب می باشد
