بخشی از مقاله
چکیده
امروزه ، سازمانها بر این باورند که مدیریت دانش و هوش سازمانی دو واژه جدید و مکمل یافته در سازمانها هستند که تاثیر مثبتی در کارمندان سازمانها می گذارند. سازمانها با بکارگیری سیستم های اطﻻعاتی ، تقویت حافظه سازمانی و ایجاد واکنشهای سازگار و نوآور در مقابل تغییرات محیطی می تواند ارتقا هوش سازمانی را مورد حمایت قرار دهد
.طراحی سیستم های اطﻻعاتی باید براسـاس اهـداف سازمان و با در نظر گرفتن منابع و فرایندهای سازمانی باشند. هر یک از فرایندهای کاری، مستلزم فعالیتهای خاصـی اسـت کـه باید سیستمهای اطﻻعات مناسب با فرایند، طراحی و بکار گرفته شود . سازمانهای هوشمند، مدیریت دانش است که با شناسایی انواع دانـش مـورد نیـاز و پیـاده سازی
فرایند خلق، حفظ، انتقال و بکارگیری دانش در سطح فردی و سازمانی، می توان هوش سازمانی را ارتقاء داد . سه مولفه هوش سازمانی، مدیریت دانش و یادگیری سازمانی را یکپارچه می نماید و با در نظـر گـرفتن اهـداف سازمان بر مبنای تاکید بر منابع و فرایندها و همچنین در نظر گرفتن نقش اساسی و محوری افراد و سـازمان قابلیتهـای ﻻزم را
برای تحقق سازمانهای هوشمند فراهم می کند . چنین سازمانهایی با بکار بردن شیوه های جدید مدیریتی و آگاهی باﻻ با واژه ایی زیبا به نام مدیریت دانش و هوش سازمانی مواجه هستند و نتایج حاصل آن فناوری اطﻻعات و ارتباطات سازمانی است . برخی از سازمانها براین باورند که با تمرکز صرف بر افراد، فناوری و فنون میتوان دانش را مدیریت
کرد .روش این پژوهش از نوع توصیفی کاربردی است و از شاخه مطالعات میدانی به شمار می آید.نمونـه هـای تحقیق شامل 365 نفر از کارکنان سطوح شغلی از دیپلم تا دکتری بوده که بـه روش نمونـه گیـری تصـادفی
1 www.Aconf.ir
کنفرانس بینالمللی دستآوردهای نوین پژوهشی در
مدیریت، حسابداری و اقتصاد
The International Conference on New Research in Management, Accounting and Economy
سـاده انتخاب شدند ابزار تحقیق شامل پرسشنامه فرمول کوکران بود. این پرسشنامه با سوال در رابطه با مدیریت دانش و هوش سازمانی
سنجیده می شود و ضریب آلفای کرونباخ برای هر کدام از پرسشنامه باﻻی 70 درصد بود براساس مقیاس طیف لیکرت از 1 به معنای
بسیار مخالف تا 5 به معنای بسیار موافق تنظیم شده است.آزمون فرضیات نیز با ضریب همبستگی و رگرسیون چندگانه برای نیل به اهداف تحقیق انجام گرفته است کلید واژه : مدیریت دانش ، هوش سازمانی ، فناوری اطﻻعات ، ارتباطات سازمانی ، تقویت حافظه ، یادگیری سازمانی
مقدمه
• مدیریت دانش در بکارگیری سازمانهای هوشمند موثر هستند و هوش سازمانی مهم ترین عامل برای تحقق بخشیدن به این امر است زیرا هوش سازمانی بر تمرکز درک دانش و یادگیری موجب خلق ارزشهای فرهنگی می شوند.کسب و کار و ارایه ی خدمت در هزاره ی سوم دارای شرایط ویژه ای است .رقابت بین سازمان ها هر روز فشرده تر می شود ونرخ نوآوری رو به افزایش است .رقابت بین سازمان ها باعث شده است که به منظور کاهش هزینه ها، نیروی انسانی را کاهش دهند و کاهش نیروی انسانی، سازمان ها را بر آن داشته است که نسبت به صریح کردن دانش ضمنی موجود نزد کارکنان اقدام کنند .در دنیای امروزی، بخش اعظمی از کارها و فعالیت های ما مبتنی بر اطﻻعات است و زمان کمتری برای کسب تجربه و به دست آوردن دانش وجود دارد؛ در این شرایط،سازمان ها بر اساس میزان دانش خود با یکدیگر به رقابت می پردازند و در این میان مدیریت دانش، با در اختیار داشتن ابزارهای ﻻزم، فرصت خوبی برای به سازی عملکرد منابع ).بسیاری از سازما نها مدیریت دانش را برای تصرف دارایی های فکری کارکنان به کار می گیرند، مدیریت دانش ،مقادیر متعدد دانش درباره ی مراجعان، فرایند ها، محصوﻻت و خدمات در همه ی سطوح سازمان موجود است و اگر این دانش بتواند یک جا تصرف گردد و انتقال یابد، به سازمانها کمک می کند که موفق تر ومؤثرتر باشند.
2 www.Aconf.ir
کنفرانس بینالمللی دستآوردهای نوین پژوهشی در
مدیریت، حسابداری و اقتصاد
The International Conference on New Research in Management, Accounting and Economy
هوش سازمانی به منزله پنجره پویای کسب وکار به محیط بیرون است که عملکرد سازمانی را شناسایی میکند، کارایی را افزایش میدهد و فرصتهای ناشناخته را شکار می کند هوش سازمانی را حاصل پنج زیرسیستم شناختی ساختار سازمانی،فرهنگ، روابط ذینفعان، مدیریت دانش و فرایندهای راهبردی میدانند . هوش سازمانی مجموعه ای از فناوری ها است که به همه افراد در تمام سطوح سازمان این امکان را
میدهد تا داده ها را ارزیابی و تجزیه و تحلیل کنند .هوش سازمانی، امکان کسب سود، تفاهم و انسجام را از تجربیات شرکت ایجاد میکند .
هوش سازمانی شامل کلیت و تمامیت اطﻻعات، تجربه، دانش و درک مسائل سازمانی است.هوش سازمانی عبارت است از ظرفیت یک سازمان برای بسیج کردن تمامی توانایی هوش که در دسترس آن قرار دارد و متمرکز کردن آن توانایی برای دست یابی به مأموریت های خودشان است
مدیریت دانش و هوش سازمانی رشته ای کاربردی است که به استقرار فرایندهای شناسایی، انتخاب، سازماندهی، تلخیص و دسته بندی
اطﻻعات ضروری برای کسب وکار میپردازد؛ به گونهای که عملکرد کارکنان و مزیت رقابتی شرکت را بهبود میبخشد .این مقاله به دنبال شناسایی مدل مناسبی برای به کارگیری مدیریت دانش وهوش سازمانی دربانک مهر اقتصادمی باشد و به منظور تولید دانش فنی و انتقال فناوری و محصول نهایی از آن بهره مند شوند.
مفاهیم و تعاریف مدیریت دانش و هوش سازمانی
الف - مفهوم مدیریت دانش برای مدتهای مدیدی به صورت عملی اما غیررسمی مورد استفاده واقع شده است.بنابراین به منظور درک بهتر مفهوم مدیریت دانش ابتدا به بررسی مفاهیم داده، اطﻻعات و دانش و تفاوت و ارتباط میان آنها بپردازیم.دانش، نه داده است و نه اطﻻعات، هرچند به هردو مربوط بوده و تفاوت آنها لزوما ماهوی نیست و صرفا از نظر مراتب با هم متفاوتند.داده، اطﻻعات و دانش مفاهیمی نیستند که بتوان آنها را به جای هم مورد استفاده قرار داد.درک این سه واژه و چگونگی رسیدن از یکی به دیگری، اهمیت زیادی
در موفقیت کارهای علمی دارد .
ب: داده :داده یک واقعیت و یا یک مورد از یک زمینه خاص بدون ارتباط به دیگر چیزهاست.دادهها حقایق و واقعیتهای خام هستند.دادهها منعکسکننده تعامﻻت و مبادﻻت کامل و واحد و منسجمی هستند که تحت عنوان جزء ناچیز از آنها یاد میشود.این اجزاء
3 www.Aconf.ir
کنفرانس بینالمللی دستآوردهای نوین پژوهشی در
مدیریت، حسابداری و اقتصاد
The International Conference on New Research in Management, Accounting and Economy
در پایگاههای داده، ذخیره و مدیریت میشوند.دادهها حداقل متن را دارند و به تنهایی مفهوم موضوع بزرگتری را القا نمیکنند، تا زمانی که مورد پردازش واقع شوند.دادهها، رشته واقعیتهایی عینی و مجرد در مورد رویدادها هستند.از دیدگاه سازمانی، دادهها یک سلسله معامﻻت
ثبت شده منظم تلقی شدهاند. هریک از این دادهها ممکن است بیانگر زمان، مقدار، وزن، مبلغ، اندازه، ماهی از سال و...باشند .
ج- اطﻻعات:اضافه کردن زمینه و تفسیر به دادهها و ارتباط آنها به یکدیگر، موجب شکلگیری اطﻻعات میشود.اطﻻعات دادههای ترکیبی و مرتبط همراه با زمینه و تفسیر آن است.ارتباط دادهها ممکن است بیانکننده اطﻻعات باشد.ممکن است صرفا ارتباط دادهها به اطﻻعات منجر نگردد.مگر یان که موجب درک مفهوم آنها باشد. اطﻻعات در حقیقت دادههای خﻻصه شده را دربر میگیرد که گروهبندی، ذخیره، پاﻻیش، سازماندهی و تحلیل شدهاند تا بتوانند زمینه را روشن سازند.
چ- دانش:اضافه کردن درک و حافظه به اطﻻعات موجب توسعه طبیعی پس از اطﻻعات میگردد. خﻻصهسازی هرچه بیشتر(انباشت)اطﻻعات اولیه به دانش منجر میشود.دانش را در این حالت میتوان بینشهای حاصل از اطﻻعات و دادههایی تعریف کرد که میتواند به روشهای مختلف و در شرایط گوناگون موثر و قابل تقسیم باشد.دانش به حداقل رساندن جمعآوری و خواندن اطﻻعات است نه افزایش دسترسی به اطﻻعات.دانش کارآمد کمک میکند تا اطﻻعات و دادههای ناخواسته حذف شوند.دانش یک ادراک و فهم است که از طریق تجربه، استدﻻل، درک مستقیم و یادگیری حاصل میشود.زمانی که افراد دانش خود را به اشتراک میگذارند، دانشی جدید حاصل می شوند که این دانش تابعی از اطﻻعات، فرهنگ و مهارتها می باشد.
ح- مفهوم هوش سازمانی ظرفیت قوه ی ذهنی سازمان برای انجام وظیفه یا یک اقدام مهم"از نظر آلبرشت هوش سازمانی دارای هفت بعد است: .1 تصور استراتژیک .2 سرنوشت مشترک . 3 حرص و ولع برای تغییر .4روح یا قلب .5 صف بندی و تجانس(سیستم ها، ساختار و قوانین) .6 گسترش دانش.7 فشار عملکرد او می گوید سازمانی که در جهت پتانسیل نهایی خویش در حرکت است برای یک توسعه ی
همه جانبه باید بطور مداوم در هر هفت بعد کلیدی پیشرفت کند .آلبرشت برای استفاده ی درست از هوش سازمانی سه گام اساسی توصیه می کند.گام اول): آغاز اندیشیدن مدیران:بهترین راه برای رهبران ارشد یک سازمان اندیشیدن و صحبت کردن درباره ی اقدام مهم به
عنوان عمل یا عملیات با هوش می باشد.
4 www.Aconf.ir
کنفرانس بینالمللی دستآوردهای نوین پژوهشی در
مدیریت، حسابداری و اقتصاد
The International Conference on New Research in Management, Accounting and Economy
-1بیان مسئله
رقابت جهانی سبب افرایش فشار بر سازمانها در راستای ارتقای خدمات و محصوﻻت و در نهایت ارتقا خود سیستم شده است. مدیریت دانش بعنوان نیاز استراتژیک و طرح دانش برای اهداف سازمانها می باشد زیرا تضمین اصلی برای اهداف کلی هستند و ارزش دانش در بکارگیری سرمایه های انسانی ، فکری و اطﻻعاتی است که تاثیرآن در هوش سازمانی می باشد و تا دانش و آگاهی نباشد نمی توان از هوش سازمانی استفاده کرد و در این پژوهش بدنبال آن هستیم تا بتوانیم رابطه بین مدیریت دانش و هوش سازمانی را در شعبات بانک مهر اقتصاد استان تهران بررسی کنیم.
-2موضوع و هدف تحقیق
موضوع : رابطه بین مدیریت دانش و هوش سازمانی(مطالعه موردی در شعبات بانک مهر اقتصاد استان تهران) می باشد.
هدف کلی این تحقیق ارتباط بین مدیریت دانش و هوش سازمانی بر نیروی کار کارمندان شعبات بانک مهر اقتصاد استان تهران می باشد. هدف های ویژه نیز از هدف های کلی نشأت می گیرد و به صورت صریح مراحل انجام تحقیق را نشان می دهد و چارچوب مناسبی برای تجزیه تحلیل های آماری ارایه می دهد . بر این اساس می توان اهداف های تحقیق را به صورت زیر برشمرد:
- هدف کلی
» رابطه بین مدیریت دانش هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد استان تهران و مقایسه نتایج حاصل از آن«
- اهداف ویژه
✓ بررسی عوامل اصلی مدیریت دانش و هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد استان تهران
✓ بررسی و مقایسه ی همبستگی بین عوامل اصلی مدیریت دانش و هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد استان تهران
✓ ارایه پیشنهادهای مناسب ، بر مبنای یافته های تحقیق به منظور بکارگیری مدیریت دانش و تاثیر آن بر هوش سازمانی هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد استان تهران
5 www.Aconf.ir
کنفرانس بینالمللی دستآوردهای نوین پژوهشی در
مدیریت، حسابداری و اقتصاد
The International Conference on New Research in Management, Accounting and Economy
✓ معرفی مدیریت دانش و هوش سازمانی با شناخت چارچوب تئوریک تحقیق
-3فرضیه های تحقیق
بر اساس سواﻻت مطرح شده در رابطه مدیریت دانش و هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد در استان تهران فرضیات تحقیق به شکل زیر مطرح می شوند.
فرضیه اصلی تحقیق عبارتند از :
بررسی رابطه بین مدیریت دانش و هوش سازمانی برای کلیه کارمندان شعبات بانک مهر اقتصاد می باشند.
فرضیه های فرعی طرح عبارتند از :
✓ بین مؤلفه های مدیریت دانش و هوش سازمانی در بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد
✓ بین بینش مدیریت دانش و مولفه های هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد .
✓ بین سرنوشت مشترک و مؤلفه های هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد .
✓ بین میل به تغییر و مؤلفه های هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد .
✓ بین به کارگیری دانش و مؤلفه های هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد .
-4 سواﻻت تحقیق
سوال اصلی : آیا رابطه بین مدیریت دانش و هوش سازمانی برای کلیه کارمندان شعبات بانک مهر اقتصاد وجود دارد؟
فرضیه های فرعی طرح عبارتند از :
✓ آیا بین مؤلفه های مدیریت دانش و هوش سازمانی در بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد؟
✓ آیا بین بینش مدیریت دانش و مولفه های هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد ؟
6 www.Aconf.ir
کنفرانس بینالمللی دستآوردهای نوین پژوهشی در
مدیریت، حسابداری و اقتصاد
The International Conference on New Research in Management, Accounting and Economy
✓ آیا بین سرنوشت مشترک و مؤلفه های هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد ؟
✓ آیا بین میل به تغییر و مؤلفه های هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد؟
✓ آیا بین به کارگیری دانش و مؤلفه های هوش سازمانی در شعبات بانک مهر اقتصاد رابطه معنادار وجود دارد ؟
5. پیشینه تحقیق
در ذیل به بررسی خﻻصه ایی از مطالعات انجام شده درباره مدیریت دانش و هوش سازمانی با عوامل تاثیرگذار دیگر می پردازیم :
دنوپارت و پوراشک (2000) دانش آمیزه ایی از تجربیات کلی است که حاصل آن ارزش ها، اطﻻعات زمینه ای و بینش متخصصین است که چارچوبی برای ارزیابی و ترکیب تجارب و اطﻻعات جدید را فراهم می کند. این سرچشمه در ذهن افراد ایجاد می شوند . غالبا در سازمانها نه تنها در اسناد و یا منابع جاسازی می شوند ،بلکه در سازمانها امروزه، فرآیندها، روش ها، و هنجارها بروز هستند .
( آهن و چانگ (2004 تاثیر مدیریت دانش برای ازریابی مشکل است ، به ویژه در که شرایط مالی باشد و این امر بر دانش طبیعتی نامملوس است و این واقعیت است که خلق ارزشها در بلند مدت غیر مستقیم می باشند ( کارلیسکی و همکاران در سال (2004 و این ارزیابی برای شاخص های عملکرد تداوم مدیریت به سرمایه گذاری می باشند و بسیار مهم هستند .( در مطالعاتی که حیدری، مقیمی و خانی فر(2010 انجام دادند، حمایت و پشتیبانی قوی برای اندازه گیری عملکرد به عنوان یک عامل موفقیت در مدیریت دانش هستند.
وبر (2007) ، مؤلفه های مدیریت دانش می توانند باعث کاهش وقت برای اعضای سازمان شود که ناشی از عواقل ترس افراد از سهم خود می باشند آنها ممکن است انتقاد از ترس و یا دانش خود برای بدست آوردن نفوذ افراد باشند .( دیاستر در سال 2001 و وبر ( 2007 که مؤلفه های مدیریت دانش می تواند به هیچ یک از ارزشها و یافته ها با نقصانهای موجود در سازمان کمک کنند .
