بخشی از مقاله
تعريف ورزش:
وَرزش به فعالیتها یا مهارتهای عادی جسمانی‌ای گفته می‌شود که بر پایه یک رشته قوانین مورد توافق همگانی و با اهداف تفریحی، یا برای مسابقه، نشاط شخصی، دستیابی به ورزیدگی، مهارت جویی یا آمیزه‌ای از این اهداف انجام می‌گیرد. تعریف ورزش به هدف و منظور از انجام آن بستگی دارد. برای نمونه پیکارهای شنا که در برابر هزاران نفر در یک استخر سرپوشیده مسابقاتی انجام می‌گیرد یک گونه از ورزش بشمار می‌رود در حالیکه شنا در یک استخر معمولی یا در دریا یک تفریح شمرده می‌شود. رشته‌های فراوانی در ورزش وجود
دارند و مردم زمان و هزینه زیادی را چه به عنوان شرکت کننده و چه به عنوان تماشاگر صرف ورزش می‌کنند. ورزش و ورزش کردن طی سالیان طولانی از قالب یک تفریح و سرگرمی به قالب یک حرفه و فعالیت درآمده است و تعداد بیشماری از ورزشکاران حرفه‌ای در سراسر جهان از طریق ورزش به ثروت و زندگی رسیده اند. این یکی دیگر از خصوصیات ورزش به شمار می‌آید.
امروزه ورزش زنان نيز جايگاه خاصي در مجامع بين المللي پيدا کرده است.
واژه ورزش که از دیرباز معنای تمرین و ممارست داشت به هنگام تصويب «قانون ورزش اجباري در مدارس» در 16 شهريور ماه 1306 خ به طور رسمی به معنای امروزی وارد قاموس واژگان دولتي ايران شده است.
جایگاه ورزش در ایران باستان
دکتر گریشمن، باستان شناس فرانسوی درباره ورود آریانها هزار سال قبل از میلاد می‌‌گوید: این سواران ایرانی با زن، بچه و گله وارد شدند و مزیت تقسیم ناحیه را بمالک کوچک متعدد بدست آوردند و بیشتر آنان همره گروه سواران خود وارد خدمت امرای محلی گردیدند.
آریانها یکی از شعب مردمان هند و اروپایی بودند که شعبه اولی آنها بحساب می‌‌آمدند. برخی از باستان شناسان معتقد هستند که ساکنین اولیه آریانها یا آریاییها در قسمت شرقی و جنوب شرقی دریار خزر بوده و برخی دیگر آنها را به مردمان قفقازیه که به قسمت‌های جنوبی خزر آمده‌اند نسبت میدهند.
اینان مردانی بودند که از راه شمشیر و به‌عنوان سرباز مزدود زندگی میکردند ایشان سربازانی را تشکیل می‌‌دادند که می‌‌بایست یک روز جانشین امرائی بشوند که خود در خدمت ایشان بودند.
تاریخ مهاجرت آنها نیز بدرستی روشن نیست ولی بین دو هزار سال تا پانصد سال قبل از میلاد این قوم به سرزمین ایران آمده و افراد بومی و محلی را به جنوب برده اند.
بنابراین آریانها مردمانی قوی، سلحشور و صحرا گرد بوده و کار عمده شان پرورش حیوانات اهلی و شکار و سواری و تیراندازی بوده است.
ورزش و تقویت قوای بدنی و مهارت در جنگ و سواری و تیراندازی و راهپیمائی از اصول متداول این مردم بوده است قومی که دائما در حال کوچیدن و منازعه با بومی‌های محلی بوده و بقهر و غلبه زمینها و کشتزارها را تصاحب می‌‌کرده قطعا باید چالاک و سلحشور و بردبار و قوی اندام باشند.
این مردم بتدریج شهر نشین شده و ده و شهر و قصبه بوجود آورده‌اند از وقتیکه آریانها شهر نشین شدند همیشه مورد هجوم شعبه دیگر آریائیها – سکاها واقع شدند.
قبل از تشکیل دولت ماد، آریانها بشکل ملوک الطوایفی می‌‌زیسته و رئیس هر خانواده با قدرت کامل خانواده را اداره می‌‌کرد، و در مواقع جنگ یکی از رؤسای این خانواده فرماندهی لشکر را بعهده می‌‌گرفتند که بعدا مقام سلطنت از همین اختیارات بوجود آمد. در آن زمان هیچیک از امراء و سلاطین قدرت رئیس خانواده را تهدید نمی‌کردند.
از قرن نهم قبل از میلاد سه تیره بزرگ آریائی در سرزمین ایران به حکومت رسیدند، در مشرق باختری ها، در مغرب مادها و در جنوب پارسها.
آنچه از اخلاق و آداب این زمان روشن است حالت آماده گی قوم آریائی برای حرکت و جنگ و دفاع بوده و در این عصر کشت غلات کاملاً مرسوم شده و در دهات و قصبات مزارع رونق بیشتری یافتند.
تربیت حیوانات اهلی را عملی ساخته و اسب و سگ از نظر فوایدی که در جنگ و سفر و حضر و نگهبانی رمه و گله داشتند بیشتر اهمیت داند.
( اَلصِحه اَفضَل اَلنَعم ) سلامتي بالاترين نعمتها است .
< حضرت علي ( ع) >
اهميت فعاليت بدني به عنوان بخش مكمل يك زندگي سالم گسترش يافته و شواهد علمي از فوايد سلامت بخش تمرين و ورزش در حال افزايش است. بررسي ها نشان مي دهند كه فعاليت بدني با تكرار ، شدت ، مدت مناسب و بر اساس برنامه هاي منظم ، مزاياي قابل توجه دارد. حفظ سطح مناسبي از عناصر آمادگي جسماني مانند استقامت قلب و عروق ، قدرت و استقامت عضلاني ، تركيب بدني و انعطاف پذيري ، در كاهش خطر بيماري هاي قلبي ، فشار خون ، ديابت ، پوكي استخوان ، چاقي ، و ناراحتي هاي رواني (افسردگي) مؤثر است. كاهش ميزان موارد حمله ي قلبي و حفظ عملكرد مستقل در پيري از مزاياي تمرينات منظم است. به علاوه افراد داراي فعاليت جسماني نسبت به افراد غير فعال از طول عمر بيشتري برخوردارند.
آمادگي جسماني چيست و به چه فاکتورهايي نيازمند است؟
آما دگي جسماني عبارت است از توانايي زيستن به عنوان موجودي متعادل و كامل.
و يا آمادگي جسماني را مي توان انجام دادن كارهاي روزمره بدون خستگي و صرف انرژي زياد تعريف كرد.....
آمادگي جسماني يعني داشتن قلب، عروق خوني، ريه و عضلات سالمي که فرد بتواند به بهترين نحو، کارها و وظايف محوله اش را انجام داده و با شور و نشاط در فعاليتهاي ورزشي و تفريحات سالم شرکت کند. بايد توجه داشت اين تعريف شامل عامه مردم مي شود. اما زماني که صحبت از بخش ورزشي و ورزشکار در ميان باشد،عواملي چون تغذيه مناسب و کافي، نوع کار، ميزان استراحت، نداشتن اضطراب و فشارهاي عصبي بسيار با اهميت بوده و نمي توان نقش آنها را در برنامه يک ورزشکار ناديده انگاشت.
حال به بيان فاکتورهاي آمادگي جسماني که شامل 4 فاکتور بوده، مي پردازيم و هر چه اين فاکتورها در ورزشکاران بالاتر باشد، در بازدهي مهارت هاي ورزشي آنها تاثير بسزايي دارد. مهم ترين اين فاکتورها، استقامت قلبي و ريوي و يا به عبارت ديگرهمان نام آشناي "توان هوازي" است. يعني جذب اکسيژن به مقدار کافي جهت فعاليت هاي طولاني، داشتن قلب قوي جهت رساندن خون کافي در هنگام فعاليت هاي سنگين و طولاني مدت مثل دوهاي بلند (ماراتن) قايقراني در مسافت هاي زياد.
اما دومين فاکتور، انعطاف پذيري است، اين فاکتور اجازه مي دهد تا عضلات در وسيع ترين دامنه حرکتيشان حول مفصل به حرکت درآيند، اين فاکتور تقريباً در تمامي ورزش ها مورد نياز بوده و قابليت تحرک پذيري را بالا مي برد. مانند حرکات ورزش ژيمناسيک و باله.
فاکتورهاي سوم و چهارم به ترتيب عبارتند از قدرت عضلاني که به معناي به کار بستن نيرو وانرژي حاصله از عضلات در حين اجراي فعاليت ها است(حدود45/0از وزن بدن هر فرد را عضلات تشکيل مي دهند). در ورزش هاي قدرتي مانند وزنه برداري و پاورليفت بيشتر مورد استفاده بوده و تقويت مي شود. استقامت عضلاني که به معني به کارگيري يک عضله يا گروهي از عضلات براي انجام يک سري انقباضات مداوم در مدتي نسبتاً طولاني با کمترين احساس خستگي است و عمل کششي بارفيکس بهترين مثال براي اين مورد است.
نقش آب در بدن ورزشكاران
شما بدون غذا چند هفته، بدون آب چند روز و بدون اكسيژن چند دقيقه مي توانيد زنده بمانيد، به عبارت ديگر به جز اكسيژن آب مهمترين عنصريست كه در بدنمان داريم .
بدن شما از 70- 55 درصد آب تشكيل شده و تقريباً 90- 80 درصد خون را آب تشكيل مي دهد. آب تقريباً در تمام روندهاي حياتي بدن دخيل است. كمبود آب مي تواند به تغييرات ذهني و فيزيكي منجر شود. آب نقش هاي زير را ايفاد مي كند:
با شستن سمومي كه در طي زندگي عادي توليد مي شود، بدن را پاك مي كند .
زندگي مفاصل را تامين مي كند .
پوست را از خشكي محافظت مي نمايد .
هيدراسيون احشاء داخلي را حفظ مي كند .
دماي بدن را كنترل مي نمايد .
وقتي بدن گرم مي شود، آب به شكل عرق از پوست دفع مي گردد. اين مساله خوب است چرا كه عرق از پوست شما تبخير مي شود و بدن شما سرد مي شود. در واقع يك Air-Conditioner در بدن شما وجود دارد ولي براي اينكه اين سيستم به كار خود ادامه دهد، نياز به جبران آب از دست رفته بدن داريد. اگر به اندازه كافي و در حد جبران عرق از دست رفته آب ننوشيد، خون غليظ شده و جريان خون كند مي شود اين امر باعث مي گردد كه فشار بر روي قلب وارد شود. در صورتي كه كمبود مايع زياد باشد، بدن شما به اندازه كافي آب براي توليد عرق ندارد. در اين نقطه درجه حرارت بدن مي تواند تا حد خطرناكي بالا برود .
وجود اينكه فرد بزرگسال با جثه متوسط در روز حدود 2 ليتر آب از دست مي دهد، يك ورزشكار ممكن است در ظرف يك ساعت ورزش شديد قريب به 3 ليتر آب از دست بدهد. در صورتي كه اين مايعات از دست رفته جايگزين نشوند، ممكن است دهيدراسيون عارض گردد .كم آبي با دهيدراسيون يك اثر منفي و شديد روي كارايي ورزشي دارد. در واقع حتي هيدراسيون خفيف تا حد يك درصد كاهش وزن بدن مي تواند با ايجاد سرگيجه، سردرد و زمان عكس العمل كندتر باشد و مي تواند بر خطر گرمازدگي بيافزايد .
در صورت عدم درمان، دهيدراسيون بدتر مي شود و مي تواند كشنده باشد. مراقب علايم زودرس هشداردهنده در خودتان و هم تيمي ها باشيد تا از دهيدراسيون اجتناب شود. در صورتي كه هر يك از اين علائم را مشاهده كرديد، به مربي خود اطلاع دهيد يا مراقب طبي فوري طلب كنيد .
ميزان مصرف مايعات در ورزشكاران
بنا به همه دلايل فوق، ورزشكاران لازم است كه آب يا ساير نوشابه ها را قبل، در طي و بعد از ورزش مصرف كنند .
قبل از ورزش: يك يا دو ليوان مايعات را دو ساعت قبل از مسابقه يا تمرين بياشاميد تا اطمينان حاصل كنيد كه بخوبي هيدراته شده ايد. پانزده دقيقه قبل از شروع ورزش يك ليوان ديگر نيز بنوشيد .
در طي ورزش: در طي ورزش براي جايگزيني مايعات از دست رفته و اجتناب از گرماي بيش از حد هر 20- 15 دقيقه، 180- 120 سي سي مايعات بنوشيد، مايعات سرد بهتر است چرا كه به سرعت جذب مي شوند و حرارت مركزي بدن را سريعتر پايين مي آورند .
پس از ورزش: اين نكته كه پس از انجام ورزش به مصرف مايعات ادامه دهيد حائز اهميت است كه جبران كم آبي بدن زمان مي گيرد. براي اطمينان از اينكه به اندازه كافي آشاميده ايد، خودتان را قبل و بعد ورزش توزين كنيد، به ازاي هر 5/0 كيلوگرم كاهش وزن حداقل 500 سي سي آب مصرف نماييد. اين اشتباه را نكنيد كه وزن كاهش يافته در ورزش مربوط به چربي است، چرا كه چربي به تدريج از دست مي رود و در مقياس چند روز، مشخص نخواهد شد. تقريباً تمام كاهش وزن طي ورزش از منشاء آب مي باشد .
تغذيه قبل از ورزش
غذاي به موقع قبل از تمرين اهداف مختلفي دارد. تغذيه مناسب قبل از تمرين بايد:
• از پائين آمدن قند خون در حين تمرين جلوگيري مي كند .
• سوخت را براي بالا نگه داشتن ذخيره گليكوژن عضله تامين مي كند .
• شيره معده را جذب و از گرسنگي جلوگيري مي كند .
• باعث اعتماد به نفس در كسب توانائيهاي ورزشكار گردد .
بسيار حائز اهميت است كه به ورزشكاران يادآوري نمائيد كه روزه گرفتن و امتناع از غذا قبل از ورزش موجب تضعيف عملكرد و كاهش جرات و جسارت مي گردد و به جز مواقع روزه ديني، روزه گرفتن توصيه نمي شود .
غذاي قبل از ورزش بايد پركربوهيدرات، كم چربي و زود هضم باشد. رژيم پركربوهيدرات با شاخص گليسميك بالا يك ساعت قبل از تمرين، ممكن است اثرات منفي بر عملكرد ورزشي داشته باشد زيرا افزايش سريع قند خون باعث آزاد شدن انسولين زياد مي شود كه منجر به هيپرگليسمي و همچنين مانع بسيج چربي ها از بافت چربي مي شود كه هر دو مورد باعث تخليه و تحليل سريع ذخاير كربوهيدرات ها مي گردد. در مقابل، مصرف كربوهيدرات با گليسميك پائين اين مشكلات را نداشته و در هنگام ورزش گلوكز قابل دسترسي از طريق دستگاه گوارش ايجاد مي گردد. بنابراين عموماً قبل از فعاليت غذاهايي با GI پائين مي شود .
