بخشی از مقاله
خلاصه
اگر چه مطالعات اثرات مثبت مصرف کافئین را بر عملکرد هوازی گزارش کرده اند، اما نتایج مربوط به اثرات نیروزایی آنها بر اجرای بی هوازی و ورزش کوتاه مدت و شدید متناقض و مبهم است. هدف تحقیق حاضر، بررسی اثر مصرف مکمل کافئین بر برخی شاخصهای مهارتی و آمادگی جسمانی در بازیکنان زبده تنیس روی میز بود. 14 مرد بازیکن تنیس روی میز - با میانگین سن29 11/6 سال - به طور داوطلبانه انتخاب شدند. طرح تحقیق به صورت متقاطع و به گونه ای طراحی شد که آزمودنیها سه مرتبه با فاصله یک روز از یکدیگر در یکی از سه حالت کنترل، مکمل کافئین - 5میلی گرم برای هر کیلوگرم - و دارونما - پودر نشاسته بصورت کپسول - قرار بگیرند. در هر جلسه آزمودنیها به ترتیب در آزمون های مهارتی فورهند و بک هند و سرویس شرکت می کردند و در نهایت آزمون چابکی و زمان عکس العمل را اجرا می کردند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شدند. نتایج نشان داد مصرف کافئین اثر معناداری - p<0.05 - بر نتایج آزمونهای مهارتی فورهند، بک هند و سرویس و همچنین آزمونهای چابکی و زمان عکس العمل - نور و صدا - ندارد.
واژگان کلیدی: کافئین، تنیس روی میز، شاخص های مهارتی، چابکی، زمان عکس العمل
مقدمه
در ورزش های راکتی فعالیت بصورت متناوب انجام می شود و نیازهای فیزیولوژیکی بوسیله سطح - مورد نیاز برای بازی - ، تجهیزات، ویژگی های توپ و مسابقه و فاکتورهای محیطی از قبیل حرارت و رطوبت تعیین می شود.>1@ بازیهای راکتی بوسیله دوره هایی از تلاشهای شدید در پی دوره های استراحت کوتاه توصیف می شوند. در طی تلاشهای شدید بازیکنان از منبع انرژی فسفاژن استفاده می کنند و در طی دوره های استراحت، انرژی هوازی غالب است و انرژی اصلی تولید شده در طی رالی های طولانی از گلیکولیز بدست می آید.>2@
تنیس روی میز به گروه ورزش های راکتی مانند بدمینتون، اسکواش و تنیس تعلق دارد که بوسیله تغییرات مداوم ریتم و شدت، باتکرار فعالیت سریع در مدت کوتاه، در طی مسابقه مشخص می شود. در طی رقابت، بازیکن تنیس روی میز
احتیاج دارد تا چندین مهارت فیزیکی مانند: سرعت، قدرت، استقامت قلبی عروقی، چابکی، مهارتهای درک و تصمیم گیری را به عنوان یک توالی از موقعیت های متغیر و مداوم در یک بازی پویا به کار گیرد.[3] در تنیس روی میز پیشرفته اغلب بازیکنان علاقمند به یک بازی قدرتمند و تهاجمی هستند که در آن عملکرد بی هوازی از اهمیت بالایی برخوردار است.[4]
امروزه، ورزشکاران در بالاترین سطح به فعالیت و رقابت می پردازند و برای دستیابی به موفقیت های ورزشی اغلب تحت فشارهایی از طرف حامیان، سیاستمداران، مربیان، والدین، سازمان ها و باشگاه های ورزشی هستند. تمام این فشارها باعث می شود که آنها به هر صورت ممکن در جستجوی برتری های فیزیولوژیک، بیومکانیک، تغذیه ای و روانی باشند. از این رو، اغلب، این عامل ها موجب گرایش ورزشکاران به مصرف مکمل ها و مواد نیروزا می شود .[5] در حال حاضر، هزاران ماده غذایی مکمل در دسترس ورزشکاران قرار دارند و شیوع استفاده از این مکمل های غذایی نیز در بین جوانان و نوجوانان و حتی در ورزشهای متفاوت در حال گسترش است.[6]
منبع اصلی انرژی در بازیهای راکتی ، گلیکوژن عضله می باشد. به همین دلیل استراتژیهای تغذیه ای مانند بارگیری گلیکوژن در چند روز مانده به مسابقه احتمالا برای تمامی بازیهای راکتی مفید است.[1]
تنیس روی میز به انرژی کافی از هر دو سیستم انرژی هوازی و بی هوازی نیاز دارد. بیشتر فعالیتهای مهم بازیکنان تنیس روی میز استقامتی است. خستگی به گروه عضلات خاصی - مخصوصا شانه - محدود می شود. ضربان قلب می تواند به عنوان شاخص اصلی ارزیابی شدت تمرین برای تمرینات تنیس روی میز مورد توجه قرار گیرد. میانگین ضربان قلب در طی مسابقه تنیس روی میز 162 تا 172 ضربه در دقیقه و در طی تمرینات 142 ضربه در دقیقه می باشد. یک بازیکن سطح بالا باید vo2max حداقل 60 میلی لیتر بر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه داشته باشد و آستانه بی هوازی باید 70 تا 80 درصد از این مقدار باشد.[4]
حالت های تغذیه ای برای موفقیت در بازی تنیس روی میز مهم است و روی توانایی بازیکن برای آموزش، بازی و بهبود نتایج حاصل از تمرین اثر می گذارد. مواد خاصی ممکن است روی عملکرد متابولیکی و عصبی - عضلانی تأثیر بگذارند .[1]
یکی از مکمل های مورد استفاده ورزشکاران، کافئین است. این ماده یک مکمل مجاز، شایع و ارزان است که در غذاها و نوشیدنی ها و مسکن ها به وفور یافت می شود. کافئین عمدتاً به دلیل اثرات محرکش و نیز توانایی آن برای کاهش حس خستگی شناخته می شود و همچنین در افزایش هوشیاری و کاهش اثرات بی خوابی موثر است. کافئین نسبت به دیگر محرک ها یک ویژگی منحصر به فرد دارد که پتانسیل خیلی کم آن برای اعتیاد است.[7] به دلیل این ویژگی ها، ورزشکاران رشته های مختلف، به منظور افزایش عملکرد، اقدام به مصرف کافئین می کنند. هرچند اثرات مصرف کافئین بر عملکرد استقامتی به خوبی بررسی شده است8]و.[9 اما با توجه به مطالعه متون علمی تحقیقات کمتری بر قابلیت نیروزایی کافئین و تأثیر آن بر عملکرد بازیکنان ورزشهای راکتی صورت گرفته است، به ویژه، تحقیقات معدودی تأثیر مصرف کافئین را بر مهارت، چابکی و زمان عکس العمل بازیکنان تنیس روی میز بررسی کرده اند. از طرفی، نتایج همین تعداد تحقیق نیز مبهم و گاه متناقض است10]و11و12و13و.[14 به نظرمی رسدانجام بررسی ها وکاوش های بیشتری در
این زمینه ضروری است.
اگرچه اطلاعات زیادی در مورد فیزیولوژی عمومی بازی های راکتی و خصوصیات فیزیولوژیکی بازیکنان تنیس روی میز وجود دارد ، اما در ادبیات تحقیق بخصوص در مورد تنیس روی میز کمبودهایی دیده می شود. این ممکن است به
دلیل نیازهای فیزیولوژیکی کمتر در تنیس روی میز باشد که از تجهیزات سبک و یک زمین بازی کوچک و مسابقه ای با زمان کوتاه استفاده می شود. بر این اساس و با توجه به این که این نظریه در حال پذیرش است که مصرف کافئین بر ورزشکاران اثرات ارگوژنیکی بیشتری دارد تا غیر ورزشکاران15]و[16 ، قصد داریم در این تحقیق اثر مصرف کافئین 5 - میلی گرم برای هر کیلوگرم - را بر برخی شاخص های مهارتی و جسمانی بازیکنان زبده تنیس روی میز بررسی کنیم. بنابراین هدف تحقیق حاضر پاسخگویی به سؤال زیر است :
آیا مصرف کافئین تأثیری بر برخی شاخص های مهارتی و جسمانی بازیکنان زبده تنیس روی میز دارد؟
روششناسی جامعه آماری و نمونه تحقیق
جامعه آماری تحقیق حاضر ورزشکاران تنیس روی میز باشگاههای سبزوار با حداقل یکبار سابقه قهرمانی - مقام اول ، دوم وسوم - در سطوح مختلف - آزاد،آموزشگاهها و فرهنگیان - در استان خراسان رضوی هستند. پس از بررسی سلامت عمومی، سلامت قلبی عروقی، عدم مصرف داروهای خاص وسیگار، نداشتن بیماریهای خاص و عدم مصرف روزانه کافئین بالاتر از 300 میلی گرم در روزکه بوسیله پرسشنامه بررسی شد، تعداد 14 نفر از آنها بر طبق تحقیقات قبلی، بصورت داوطلبانه و نمونه در دسترس انتخاب می شوند.
بیان روش تحقیق و نحوه گردآوری اطلاعات
روش تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی است. آزمودنی های تحقیق از بین ورزشکاران تنیس روی میز سبزوار به صورت داوطلب انتخاب شدند و پس از توضیح روش کار و هدف تحقیق، آزمودنیها فرم رضایتنامه کتبی برای شرکت در پژوهش - پیوست الف - و پرسشنامه سابقه پزشکی - پیوست ب - را کامل نمودند. همه آزمودنی ها سالم بوده و به وسیله پرسشنامه سلامت کلی ارزیابی شدند. چند روز قبل از آغاز آزمون دو نفر از داوطلبین، آزمون را به صورت پایلوت انجام دادند و بر طبق آن زمان تقریبی آزمون مشخص گردید و اصلاحات لازم در طرح انجام گردید. آزمودنی ها در تمام جلسات تمرین، ابتدا به مدت 5 دقیقه به گرم کردن و حرکات کششی پرداختند و سپس در آزمون های مهارتی فورهند و بک هند و سرویس شرکت کردند و در نهایت آزمون چابکی و زمان عکس العمل را اجرا کردند و در آخر جلسات به مدت 5 دقیقه سرد کردن انجام شد. البته در جلسات بعد شامل مصرف کافئین - 5 میلی گرم برای هر کیلوگرم - و دارونما، آزمودنی ها 45 دقیقه زودتر به محل تمرین آمده و پس از مصرف کافئین - - Merck KGaA 64271 Darmstadt. Germany یا دارونما - پودر نشاسته - که به صورت کپسول تهیه شده بود، مدت زمان 45 دقیقه به منظور به حداکثر رسیدن غلظت کافئین در خون، بدون فعالیت روی صندلی نشستند11]و12و13و.[14
طرح تحقیق بصورت متقاطع و در سه حالت کنترل - - n=14 ، دارونما - - n=14 و دوز متوسط کافئین - - n=14 انجام گرفت. آزمودنی ها سه بار به سالن مراجعه کردند که طبق طرح متقاطع 14 نفر آزمودنی در یکی از سه گروه کنترل , دارونما و مصرف کافئین قرار گرفتند.
