بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آشنایی با زندگی عطار، كتاب منطق الطیر و تمثیل
عطّار نیشابوری حدود سال 540 ولادت یافت و در سال 618 در قتل عام مغولان در نیشابور كشته شد. آرامگاه او در نیشابور است. شغل او - كه از پدر به ارث برده بود – عطاری یعنی داروفروشی و طبابت بوده است. عطار با مجد الدین بغدادی صوفی معروف از شاگردان نجم الدین كبری رابطه داشت و به قولی مرید او بوده است.
اسلاید 2 :
««
آثار معروف عطار عبارتند از مثنوی های مصیبت نامه، الهی نامه، منطق الطیر، خسرو نامه، مختار نامه (مجموعۀ رباعی)، دیوان غزلیات و كتاب منثور تذكره الاولیا.
منطق الطیر: منطق الطیر را خود عطار مقامات طیور هم گفته است و بعید نیست كه نام كامل آن منطق الطیر و مقامات طیور باشد چنان كه عطار در اواخر منطق الطیر گفته است.
منطق الطیر در بحر رمل مسدس محذوف و در حدود 4600 بیت است.
اسلاید 3 :
پرندگان (ممثل اصناف بشری و مخصوصاً سالكان طریقت عرفان) می خواهند به هدایت هدهد (ممثل شیخ و رهبر) به حضور سیمرغ (ممثل ذات احدیت) راه یابند. برخی به سبب صعوبت راه و مشكلات دیگر عذرهائی می آورند و منصرف می شوند و سرانجام سی مرغ بال و پر سوخته پس از طی هفت وادی خطیر به درگاه می رسند و غرق در فنا می شوند و پس از گذشت قرن های بی زمان به بقا می رسند.
اسلاید 4 :
قبل از عطار كسانی چون ابوعلی سینا و امام محمد غزالی «رساله الطیر» نگاشته اند اما هیچكدام جذابیت و سادگی منطق الطیر عطار را ندارند.
اسلاید 5 :
تمثیل چیست؟
نوع ادبی كتاب منطق الطیر تمثیل است. تمثیل در ادبیات دو نوع بحث دارد یكی بحث بیانی یعنی تشبیه تمثیلی و استعارۀ تمثیلی و دوم تمثیل در داستان سرائی.
تشبیه تمثیل: تشبیه تمثیل تشبیهی است كه مشبّه به آن جنبۀ مثل یا حكایت داشته باشد. همواره مشبه امری معقول و مركب است كه برای توضیح و تبین آن مشبّهٌ بهی مركب و محسوس ذكر می كنند.
اسلاید 6 :
استعارۀ تمثیلی: اگر مشبه تشبیه تمثیل را ذكر نكنند یعنی فقط مشبّه به بیان شود استعارۀ تمثیلی است. ضرب المثل ها معمولاً استعارۀ تمثیلی هستند.
تمثیل داستانی: اگر مشبّهٌ به حكایت یا داستانی باشد به آن حكایت یا داستان تمثیل می گویند. بدین ترتیب تمثیل داستانی صورت گسترده و تفصیلی استعارۀ تمثیلی است چنان كه در برخی از كتب جدید بلاغی فرنگی هم تمثیل را Extended Metaphor یعنی استعارۀ گسترده معنی كرده اند.
فابل: اگر قهرمانان حكایت یا داستان تمثیلی جانوران باشند به آن فابل fable گفته می شود. مثل فابل های ازوپ یا كلیله و دمنه یا داستان مزرعۀ حیوانات از جورج اورول.
اسلاید 7 :
فرق تمثیل با سمبل: سمبل در مفردات و اجزاء است حال آن كه تمثیل ارتباط بین دو كلی (كلام) است. از این رو تمثیل گسترده تر از سمبل است. هر اثر تمثیلی تا حدودی سمبلیك هم هست. اما شباهت آن ها این است كه هم تمثیل و هم سمبل علاوه بر معنای ظاهری خود به معنای دیگری هم دلالت دارند. در هر دو مورد قرائن، معنوی و عقلی است.
اسلاید 8 :
- ب1- آفرین جان آفرین پاك را
- آن كه جان بخشید و ایمان خاك را
- آفرین: بین آفرین به معنی ستایش و احسنت و آفرین به معنی آفریننده جناس تام است.// خاك: به علاقۀ ماكان مجاز از انسان است.
اسلاید 9 :
- ب2- كرد در شش روز هفت انجم پدید
- وز دو حرف آورد نه طارم پدید
- شش روز: تلمیح به آیۀ 9 از سورۀ هود (11): وَ هُوَ الًّذی خَلَقَ السَّمواتِ وَ الاْرَضَ فی سِتًّهِ اَیّامٍ // دو حرف: كنایه از «كُن» در آیه 82 از سورۀ یس (36) می فرماید: اِذا اَرادَ شیئاً اَنْ یَقولَ لَهُ كُنْ فَیَكُونُ // نه طارم: كنایه از نه آسمان // در این بیت صنعت سیاقه الاعداد هست: شش، هفت، دو، نه.
اسلاید 10 :
- ب3- كوه را هم تیغ داد و هم كمر
- تا به سرهنگی او افراخت سر
- تیغ: قلۀ كوه // كمر: كمر كش كوه // سرهنگی: پیشرو لشكر بودن، سربازی // بین تیغ به معنی شمشیر و كمر به معنی كمربند با سرهنگ ایهام تناسب است. هم چنین در بیت حسن تعلیل است: این كه كوه سرافراخته است به سبب سرهنگی خداوند است (و سرهنگی او به سبب تیغ و كمر است)
