بخشی از مقاله
مقدمه
در بسیاری از پروژه های ایجاد فضای سبز به دلایل مختلف از جمله محدودیت زمان و هزینه، رعایت نکاتی فنی نظیر بهبود شرایط بستر قبل از کاشت، وضعیت نفوذپذیری و لایه های محدود کننده، عمق خاک و تناسب گونه های انتخاب شده با شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک مورد توجه قرار نمی گیرد و در نتیجه چند سال پس از کاشت نهال، شاهد زوال درخت و هدررفت هزینه ها و عدم حصول نتیجه دلخواه هستیم.
وجود شرایط بد بستر و استفاده از خاکهای فقیر در فضای سبز باعث مشکلات تغذیه ای بارز در درختان فضای سبز اصفهان شده است به صورتی که کمبود عناصر غذایی مخصوصاً عناصر کم مصرف مانند آهن، منگنز و روی به وضوح مشهود می باشد - ملکوتی و همکاران . - 1379کمبود عناصر کم مصرف در خاک به ویژه آهن فعال باعث ایجاد بروز عوارض متعددی در درختان می گردد به صورتی که به اعتقاد بسیاری از محققین، عمده دلیل زردبرگی درختان به همین دلیل می باشد که در این خصوص عوامل شیمیایی و فیزیکی بستر کاشت بسیار موثر می باشد. - کلباسی و همکاران . - 1361 این امر توسط سایر محققین مورد تایید قرار گرفته است، خوشگفتار منش در سال 1388 در تحقیقی با عنوان بررسی علل کلروز آهن درختان چنار فضای سبز شهر اصفهان با تعیین گونههای شیمیایی آهن در محلول خاک و برخی شاخصهای فیزیولوژیکی آهن فعال نسبت انجام مطالعات جامع در این خصوص پرداخت.
در این تحقیق با اندازه گیری نمونه های متعدد و استفاده از تکنیک هوش مصنوعی و آزمایش آنالیز حساسیتی، میزان آهن قابل جذب - - FeDTPA در عمق 0-30 سانتیمتری به عنوان مهمترین پارامتر مؤثر بر شدت زردبرگی ظاهری درختان چنار مورد مطالعه در شهر اصفهان شناخته شد. لیکن با توجه به تنوع بسیار بسترخاک های شهری - توروبریج و همکاران، - 2004 در محدوده های بسیار کوچک گاها علائم ظاهری زرد برگی در برخی از درختان مشهود و در برخی دیگر مشاهده نمی گردد، از این رو مدیریت تغذیه گیاهان از طریق روش های کوددهی و تغذیه با توجه به گستردگی و هزینه بر بودن روش های اندازه گیری پارامتر های شیمیائی و فیزیکی خاک برای تک تک درختان امری غیر ممکن می نماید از این رو با توجه به قابلیت روش های زمین آمار در درون یابی اطلاعات بر اساس فرضیه های زمین آماری تخمین غلظت آهن فعال در سطح بر اساس نمونه های محدود امکان پذیر خواهد بود - دفرا و همکاران - 2006 لذا جهت مدیریت روش های تغذیه وکود دهی با هدف رفع محدودیتهای خاک می توان از نتایج تکنیک های زمین آمار استفاده نمود، به صورتی که بر اساس تخمین های ارائه شده از میزان غلظت عناصر، به جای استفاده یکنواخت از کودهای شیمائی و آلی که گاها باعث ایجاد مسمومیت های برای درختان می گردد غلظت و میزان و حتی روش تغذیه درختان را انتخاب نمود. از سوی دیگر ذکر این نکته ضروری است که از مهمترین دلایل عدم موفقیت کاشت و واکاری درختان، در نظر نگرفتن پتانسیل ها و محدودیت های خاک می باشد که در صورت استفاده از تکنیک های زمین آمار درصد موفقیت کاشت درختان افزایش خواهد یافت و سالیانه از هدر رفت مقادیر قابل توجهی از منابع جلوگیری خواهد کرد. لذا با توجه به توانایی روش های زمین آمار در پیش بینی تغییرات مکانی پارامترهای مختلف در دهه های اخیر - گوس و همکاران، - 2006 و وجود تکنیک های متعددی در علم زمینآمار تعیین تکنیک استفاده شده در پهنه بندی نمونه های اندازه گیری شده دارای اهمیت ویژه ای می باشد باید اذعان داشت در اکثر مطالعات زمین آمار عموما از دو تکنیک کوکریجینگ و کریجینگ استفاده می گردد، دلیل این امر در نظر گرفتن متغییر کمکی در محاسبات می باشد - دویاوی و همکاران، - 2006 لیکن در برخی مقالات نظیر مقاله کاسترانو و همکاران - - 1998، که در آن صرفا از یک پارامتر جهت تحلیل مکانی پارامترهای خاک، استفاده شده است از مقایسه روشهای میان یابی تیسن، میانگین متحرک وزن دار و کریجینگ برتری روش کریجینگ معمولی در ارائه تخمین مناسب تر نسبت به سایر روش ها گزارش داده شد.
در این مطالعه با توجه به اندازه گیری غلظت آهن محلول در عمق فعال ریشه خاک به عنوان مهمترین پارامتر تاثیر گذار بر زرد برگی درختان چنار، با استفاده از روش کریجینگ معمولی در ابتدا غلظت آهن فعال را در محدوده پارک لاله پهنه بندی کرده و سپس با ترسیم خطوط هم غلظت آهن فعال در عمق ریشه فعال درختان و مقایسه با وضعیت ظاهری درختان میزان صحت نتایج درون یابی پرداخته شده است.
مواد و روشها
منطقه مورد مطالعه
محدوده مورد مطالعه پارک لاله با مختصات با طول جغرافیائی 565922 و عرض جغرافیائی 3617458 با ارتفاع متوسط 1563 متر از سطح دریاهای آزاد با مساحت در حدود 106793 متر مربع از اصلی ترین عرصه های فضای سبز شهری در منطقه ده شهر اصفهان می باشد. گونه غالب درختان این پارک چنار - در حدود 49 درصد - می باشد شاخصه اصلی این پارک زرد برگی و خزان زودرس درختان چنار می باشد.
دادها واطلاعات مورد نیاز تعیین غلظت آهن فعال از محل پروفیل های حفر شده
بر اساس بررسی دقیق میدانی و در نظر گرفتن نظرات افراد مطلع در مورد خزان زودرس درختان چنار و سوابق احداث پارک و بررسی وضعیت ظاهری درختان مکان های حفر ده پروفیل های با ابعاد 1*1 *1/5 در اطراف درختان چنار با وضعیت ظاهری متفاوت خاک به طریق 1Free Survey تعیین گردید، سپس از کلیه افقهای ژنتیکی و مورفولوژیکی نمونه برداری شد. نمونه های خاک برای انجام تجزیه های آزمایشگاهی به آزمایشگاه منتقل گردید و باعصاره گیری توسط DTPA و قرائت با دستگاه جذب اتمی غلظت آهن قابل فعال در افق های مختلف خاک اندازه گیری شد سپس بر اساس عمق لایه ها، میانگین وزنی متوسط غلظت آهن فعال در عمق ریشه فعال درختان - افق های یک، دو و سه - هر پروفیل محاسبه و محل حفر پروفیل ها بر روی نقشههائی با استفاده از سیستم موقعیتیاب جهانی ثبت گردید.
-1 روش توصیه شده نقشهبرداری خاک است که خاکشناس با توجه به تجربه شخصی, محل حفر پروفیلها را مشخص میکند.
تعیین نقشه های هم غلظت آهن در محدوده پارک لاله
در این تحقیق با استفاده از تکنیک کریجینگ معمولی و به کمک نرم افزار Arc Gis 9.2 و ابزار قوی Geo statistical Analyst پهنه بندی انجام گرفت - نقشه شماره دو - . نسبت اثر قطعه ای برآستانه، توسط نرم افزار 0/16 محاسبه گردید.
-2-2-3 تعیین وضعیت درختان از روی علائم ظاهری
تعیین وضعیت ظاهری درختان بر اساس علائم تعیین شده توسط مطالعات زکری و اوبرزا - - 2003 در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت که بر اساس بازدید کارشناسان خبره در فصل رشد از 1495 اصله درخت چنار سطح پارک بازدید بعمل آمد با توجه به اینکه ارزیابی بر اساس نظرات کارشناسان با توجه به تجربه کارشناس امکان بروز نتایج متضاد را فراهم می آورد جهت کاهش بروز تناقض های محتمل، چک لیستی بر اساس علائم ظاهری درختان دچار زردبرگی تهیه و سپس با استفاده از تکنیک AHP تاثیر هر یک از علائم در وضعیت زرد برگی، وزن دهی شد.
سپس بر اساس بازدیدهای میدانی و مشاهدات صورت گرفته، چک لیست تهیه شده، برای درختان تکمیل شد و در نهایت نمره هر درخت در محدوده صفر تا یک تعیین شد، هر چه عدد استخراج شده به عدد یک نزدیک تر باشد بیانگر وضعیت بدتر درخت از لحاظ مشاهده علائم ظاهری زردبرگی می باشد. سپس بر اساس محدوده تعیین شده، متوسط نمرات درختان آن محدوده تعیین گردید. جدول شماره دو نتایج تعیین وضعیت ظاهری درختان، را نشان می دهد.
